Του Αντώνη Σολάκου,
Είναι κοινά αποδεκτό πως στη διάρκεια της δικτατορίας δημιουργήθηκαν πολλές αντιδικτατορικές οργανώσεις, που έδρασαν στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι αντιδικτατορικές οργανώσεις αποτέλεσαν κοιτίδα αντίστασης στην κατ’ επιβολή βαπτιζόμενη δημοκρατία των τριών συνταγματαρχών. Ήδη από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου μικρές ομάδες ατόμων συσπειρώνονται με γενικό πρόσταγμα την αντίσταση, αποτελώντας την μοναδική χαραμάδα της ελευθερίας.
Από τις μικρές ομάδες φοιτητών και το παρεάκι της σχολής στην αναζήτηση της πλατιάς συλλογικότητας και δράσης, οι οργανώσεις αποτέλεσαν ενεργά πεδία αντίστασης δημιουργώντας μια κοινή ταυτότητα ατόμων με συλλογική φωνή και κοινό στόχο, που δεν είναι άλλος από την ανατροπή της χούντας. Η δράση τους έντονη. Από τη μια πλευρά διαδηλώσεις, προκηρύξεις, καταλήψεις, με ηρωισμό και ανιδιοτέλεια, ενώ από την άλλη, αρκετές από τις οργανώσεις ταρακούνησαν την κοινωνία προβαίνοντας σε «δυναμικές ενέργειες», όπως συνήθιζαν να ονομάζουν τις τοποθετήσεις εκρηκτικών μικρής ισχύος σε ό,τι συμβόλιζε την κρατική εξουσία των συνταγματαρχών (δημόσια κτήρια κτλ.).
Ο χαρακτήρας των «δυναμικών ενεργειών» εμφανώς συμβολικός. Οι οργανώσεις δεν επιθυμούσαν θύματα, αλλά να γίνει αισθητή η αντίδρασή τους στην δημοκρατική παράσταση της χούντας. Όλες οι οργανώσεις επιθυμούσαν την ανατροπή του καθεστώτος αιτιολογώντας και τον λόγο δημιουργίας τους, ωστόσο μερικές από αυτές υπερβαίνοντας τις εξελίξεις των γεγονότων στοχεύουν σε κάτι βαθύτερο…
Η οργάνωση με όνομα «Το κίνημα της 20ης Οκτώβρη» δημιουργείται το 1969 στις 20 Οκτωβρίου στο εξωτερικό από Έλληνες πρωτεργάτες (Δημήτρης Ψυχογιός, Γιώργος Σερίφης και Χρήστος Κασίμης). Στοχεύσεις της οργάνωσης, αφενός η αντίσταση στην επιβολή της δικτατορίας, αφετέρου η ανατροπή του πολιτειακού συστήματος, που γέννησε το πραξικόπημα και την δικτατορία. Ακολουθώντας την δράση των άλλων οργανώσεων προέβαινε σε «δυναμικές ενέργειες», όπως η τοποθέτηση εκρηκτικών στη Σχολή Ευέλπιδων και στο άγαλμα του Τρούμαν, από τις οποίες, ωστόσο, σταδιακά απομακρύνεται. Η οργάνωση, επιζητά κάτι παραπάνω από την απλή ανατροπή της χούντας…
Εκτός από την αντίσταση και την ανατροπή της συνταγματικής επιβολής, που αποτελούσε και τη βασική αιτία δημιουργίας όλων των αντιστασιακών οργανώσεων. Το κίνημα της 20ης Οκτώβρη αναζητούσε τις αιτίες της κατάλυσης της δημοκρατίας. Η οργάνωση θεωρούσε πως μέσα από τη δράση της όφειλε να πετύχει την ανατροπή του καθεστώτος, εντός του οποίου είχε δημιουργηθεί το πραξικόπημα. Για την οργάνωση, η προ-χουντική κατάσταση δεν αποτελούσε μια κατάσταση κανονικότητας από την οποία παρέκκλινε η επιβολή της συνταγματικής δικτατορίας, αλλά ήταν εκείνη που ευνόησε και τροφοδότησε το πραξικόπημα και την επιβολή της. Έτσι, στόχος της δεν ήταν η επιστροφή στο προγενέστερο πολιτικό σκηνικό αλλά η αλλαγή του.
Όπως προκύπτει από τα κείμενα και τις δηλώσεις της οργάνωσης, βασικός στόχος ήταν η ανατροπή. Μια ανατροπή που απηχεί σε πολλαπλά σημεία της ελληνικής προ-χουντικής κοινωνίας, από το καπιταλιστικό σύστημα της οικονομίας και τον αμερικανικό επεκτατισμό στην σύγχρονη – με την οργάνωση – κατάσταση της συνταγματικής επιβολής. Όπως διατυπώνεται σε ένα από τα τελευταία κείμενά της στο περιοδικό Αντί τον Οκτώβριο του 1974, όραμά της αποτελεί η συσπείρωση όλων των επαναστατικών δυνάμεων και η ενιαία δράση τους που θα συντελούσε σε ένα μαζικό κίνημα με επαναστατική προοπτική.
Η οργάνωση δεν επαφίεται στην εφήμερη αντίσταση των γεγονότων της εποχής, αλλά αναζητά τα βαθύτερα αίτια που δημιούργησαν τη συνταγματική δικτατορία. Προωθεί, σαν μια οργάνωση που κινείται στο χώρο της Αριστεράς, μέσα από τον λόγο και τη δράση της, τη δημιουργία μιας ελεύθερης σοσιαλιστικής Ελλάδας. Μιας επαναστατικής φωνής που δεν θα πάψει να αντηχεί επειδή επήλθε η κατάλυση της χούντας, αλλά θα είναι εναργέστερη και εντονότερη έναντι του συστήματος που δημιούργησε την επταετή παράσταση της δημοκρατίας των συνταγματαρχών.
Ωστόσο, η διάλυση της οργάνωσης επέρχεται το 1974 αφού τρία χρόνια νωρίτερα τα ηγετικά μέλη της συλλαμβάνονται και δικάζονται. Πάντως, είναι αξιοπρόσεκτο πως το αίτημα για ένωση των «επαναστατικών» ή και προοδευτικών δυνάμεων, από την μεταπολίτευση και έπειτα παραμένει αέναο και πάντοτε επίκαιρο…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- 20ή Οκτώβρη / Οι άνθρωποι πίσω από τις μπόμπες που ταρακούνησαν τη χούντα, avgi.gr, Διαθέσιμο εδώ
- 46 αντιδικτατορικές οργανώσεις, commonality.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Αντί Τεύχος 4 (19 Οκτωβρίου 1974), pandemos.pnateion.gr, Διαθέσιμο εδώ
