Της Μαρίνας Νίκα,
Η Θήβα ανήκει στον νομό Βοιωτίας και βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα μακριά από την Αθηναϊκή πρωτεύουσα. Είναι ιδιαίτερα πεδινή και εύφορη, ενώ η ορεινή της έκταση είναι μικρή. Οι μεγαλύτερες πεδιάδες της περιοχής είναι εκείνες της Χαιρώνειας και της Κωπαΐδας, οι οποίες βρέχονται από μικρούς ποταμούς και χειμάρρους, κυριότεροι από τους οποίους είναι ο Ασωπός, στα δυτικά του νομού που πηγάζει από το όρος Κιθαιρώνα και εκχύνεται στον Ευβοϊκό κόλπο και ο Βοιωτικός Κηφισός που χύνεται στη λίμνη Υλίκη. Επίσης, με βάση κάποια πρόσφατα δημογραφικά στοιχεία, ο πληθυσμός της υπολογίζεται γύρω στους 21.530 κατοίκους.
Κατά την παράδοση, κύριος οικιστής της υπήρξε τον 13ο π.Χ. αιώνα ο φοινικικής καταγωγής Κάδμος. Ο Κάδμος άφησε την πατρίδα του με εντολή του πατέρα του, Αγήνορα, για να αναζητήσει την αδερφή του, Ευρώπη, που την είχε απαγάγει ο Δίας. Μετά από άκαρπες προσπάθειες και μη μπορώντας να επανακάμψει στην πατρίδα του, καθώς ο πατέρας του είχε απαγορεύσει να επιστρέψει χωρίς την αδερφή του, απευθύνθηκε στο Μαντείο των Δελφών, ώστε να του υποδείξουν πού μπορεί να χτίσει τη δική του πόλη. Ο χρησμός ανέφερε ότι θα έπρεπε να ακολουθήσει μια «δαμάλα» που έφερε στο σώμα της ένα ιδιαίτερο σημάδι. Στο σημείο που καθόταν αυτή, θα έπρεπε να χτίσει την πόλη του. Η αγελάδα, λοιπόν, σταμάτησε στην περιοχή της Θήβας και εκείνος, ακολουθώντας πιστά τον χρησμό, έχτισε την πόλη. Επίσης, η πόλη που αρχικά ονομάστηκε «Καδμεία» αργότερα έλαβε το καινούριο όνομα από την κόρη του Ασωπού, Θήβη.
Η αρχαία Θήβα ήταν μία από τις ισχυρότερες αρχαίες ελληνικές πόλεις που κυριάρχησαν στον ελλαδικό χώρο τον 4ο π.Χ. αιώνα. Σπουδαιότερη από όλες τις βοιωτικές πόλεις, είχε ηγεμονική θέση στο κοινό των Βοιωτών. Η ακρόπολη της αρχαίας πόλης ήταν η Καδμεία, χτισμένη πάνω σε επτά λόφους (επτάλοφη). Οι ανασκαφές έχουν δείξει ότι περικλειόταν από ένα τείχος οχύρωσης που περιελάμβανε τις εξής επτά πύλες: Ηλέκτρες, Ομόλοιδες, Προτίδες, Ωγύγιες ή Βοραίες, Νηίστες, Ύψιστες και οι Ογκαίες. Τα ευρήματα των ανασκαφών στη σύγχρονη Θήβα αναδεικνύουν της σπουδαιότητα της στα μυκηναϊκά χρόνια. Προς το τέλος του 14ου π.Χ. αιώνα, το παλαιό ανάκτορο (Παλαιό Καδμείο) καταστράφηκε και έδωσε τη θέση του στο Νέο Καδμείο, του οποίου λείψανα (αρχείο, λουτρό, οπλοθήκη, εργαστήριο) υπάρχουν στο υπέδαφος της πόλης και καλύπτουν μία περίοδο 5.000 ετών. Τα παλαιότερα λείψανα ανήκουν στη Νεολιθική εποχή. Το Νέο Καδμείο καταστράφηκε από πυρκαγιά γύρω στα μέσα του 13ου π.Χ. αιώνα.
Στα ιστορικά χρόνια η Θήβα αποτέλεσε μία αυτόνομη πόλη, η οποία βρισκόταν σε διαρκή ανταγωνισμό με τον γειτονικό Ορχομενό. Γύρω στο 520 π.Χ. οι πόλεις της Θήβας αποφάσισαν να ιδρύσουν τη Βοιωτική Ομοσπονδία, που αποτελεί μια συμμαχία αμυντικού χαρακτήρα κατά των Αθηναίων και των Θεσσαλών. Στους Περσικούς πολέμους, η Θήβα συνέδραμε τους Πέρσες εξαιτίας της έχθρας της με την Αθήνα, αντίθετα οι Θεσπιές και Πλαταιείς στάθηκαν στο πλευρό των Ελλήνων. Μάλιστα, στην περιοχή των Πλαταιών έλαβε χώρα το 479 π.Χ. μία από τις σημαντικότερες ελληνικές μάχες της παγκόσμιας ιστορίας.
Μετά από το τέλος της μάχης αυτής οι Θηβαίοι τιμωρήθηκαν και έχασαν τον ηγεμονικό τους ρόλο στην Ομοσπονδία. Τότε, η πόλη, βοηθούμενη από τη Σπάρτη, σήκωσε ανάστημα, συγκρούστηκε με την Αθήνα και κατάφερε να επανακτήσει την ηγεμονική της θέση στη Βοιωτική Ομοσπονδία το 446 π.Χ. Ακόμη η πόλη πήρε μέρος και στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, συμμαχώντας με τους Σπαρτιάτες, μη λαμβάνοντας, όμως, τα οικονομικά οφέλη που επιθυμούσε, τάχθηκε κατά της πρώην συμμάχου μαζί με άλλες ελληνικές πόλεις. Καταληκτικά, οι συμμαχίες τροποποιούνταν διαρκώς: οι Αθηναίοι εναντίον των Θηβαίων, πόλεμος για την ηγεμονία, εμπλοκή στον Πελοποννησιακό πόλεμο, πόλεμος μεταξύ Θηβαίων και Σπαρτιατών. Μεσολάβησαν αρκετά «κρίσιμα» γεγονότα για να φτάσουμε στη νίκη των Θηβαίων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ελλάδα, ανάμεσα στο Μύθο και την Ιστορία. 8.500 χρόνια πολιτισμού, Editions Haitalis, Αθήνα 2002
- Ν. Γ. Νόκας (Αντιπτέραρχος ε.α.), Τα ΛΕΥΚΤΡΑ, Εκδόσεις Χάρη Τζο Πάτση, Αθήνα 2017
- Β. Αραβαντινός, ‘’Η Μυκηναϊκή Ακρόπολη της Θήβας’’, Ψηφιακός ιστότοπος Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, διαθέσιμο εδώ
