Του Δημήτρη Μαρκόπουλου,
Δημοκρατία… το σύστημα διακυβέρνησης πάνω στο οποίο βασίστηκαν τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ανθρωπότητας. Μια έννοια τόσο ισχυρή, που η παραμικρή υπόνοια απειλής της μπορεί να οδηγήσει στη συθέμελη ανατροπή πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών κατεστημένων. Βασικό στοιχείο της η αμερόληπτη και καθολική βούληση των πολιτών, μέσω της οποίας δίνεται το «χρίσμα» στον εκάστοτε δημόσιο λειτουργό να ασκήσει τα καθήκοντά του, έχοντας πάντα κατά νου την ευημερία του συνόλου. Σήμερα, αν και οι διαδικασίες εκλογής των δημόσιων λειτουργών χαρακτηρίζονται τις περισσότερες φορές από διαύγεια και φυλάσσονται από κάθε είδους απειλές, η αμερόληπτη και ελεύθερη βούληση των ανθρώπων βρίσκεται κάτω από καθεστώς πολιορκίας. Ας αναλογιστούμε ποια είναι τα κριτήρια, με τα οποία οι πολίτες επιλέγουν σε ποιον υποψήφιο θα εναποθέσουν τις ελπίδες τους.
Αναμφισβήτητα, η τηλεόραση, αν και από πολλούς θεωρείται παρωχημένη, αποτελεί το κυρίαρχο μέσο ενημέρωσης για εκατομμύρια πολίτες. Η συνήθης μορφή ενός δελτίου ειδήσεων τις παραμονές των εκλογών περιλαμβάνει στιγμιότυπα από τις περιοδείες των πολιτικών, όπου με τυμπανοκρουσίες γίνονται αποδεκτοί στις τοπικές κοινωνίες, από δυσνόητες δημοσκοπήσεις και ατάκες υποψηφίων γεμάτες υπονοούμενα για τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Ο κιτρινισμός και η λασπολογία κυριαρχούν, σε έναν ανούσιο αγώνα εντυπώσεων. Οι υπόλοιπες lifestyle εκπομπές αναλώνονται μανιωδώς στην εμφάνισή τους, τους/τις συντρόφους των υποψηφίων, καθώς και σε κάθε λογής επουσιώδη ζητήματα που εξευτελίζουν την όλη διαδικασία. Παρόμοια και ίσως χειρότερη είναι η κατάσταση στα κοινωνικά δίκτυα, όπου στρατιές από τρολ, βαμμένα κόκκινα, μπλε ή πράσινα, δημιουργούν ένα κλίμα πόλωσης άνευ προηγουμένου.
Πέρα από το ανούσιο περιεχόμενο που προβάλλεται στις οθόνες μας, αξίζει, επίσης, να αναρωτηθούμε ποιοι είναι αυτοί τους οποίους εμπιστευόμαστε για την ενημέρωσή μας. Είναι ευρέως γνωστό ότι τα τηλεοπτικά κανάλια τόσο στην Ελλάδα όσο και στα περισσότερα σύγχρονα κράτη είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις που αποσκοπούν στο κέρδος. Προωθούν και προβάλουν τους υποψηφίους που δεν απειλούν την κυριαρχία τους στο κομμάτι της ενημέρωσης. Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι έχουν τη δυνατότητα να χειραγωγούν τις μάζες και να εκμαιεύουν από αυτές αισθήματα μίσους ή θαυμασμού για έναν υποψήφιο ανάλογα με το αν απειλεί ή όχι τα συμφέροντα του ιδιοκτήτη του τηλεοπτικού σταθμού. Επομένως, γίνεται κατανοητό ότι αν κάποιος υποψήφιος επιθυμεί να εκλεχθεί, θα πρέπει στην πραγματικότητα να πάρει το «χρίσμα» από τους 4-5 ιδιοκτήτες τηλεοπτικών σταθμών και, στη συνέχεια, αυτοί να θέσουν σε λειτουργία τον αποτελεσματικό μηχανισμό προπαγάνδας τους. Έτσι, με έναν εντυπωσιακά ραδιούργο τρόπο η δημοκρατία μετατρέπεται σε ολιγαρχία και οι πολίτες παύουν να έχουν κάποιο δραστικό ρόλο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Ο φαύλος κύκλος που έχει δημιουργηθεί απωθεί οποιονδήποτε πραγματικά άξιο υποψήφιο και αποτελεί πρόσφορο έδαφος για κάθε είδους τυχοδιώκτες και υποψηφίους-τηλεοπτικά κατασκευάσματα. Τα λαϊκιστικά πυροτεχνήματα και οι βαρύγδουπες ατάκες γίνονται ο κανόνας, σε τέτοιο βαθμό που είναι δύσκολο πλέον να βρει κανείς μια μακροσκελή και ουσιαστική συζήτηση μεταξύ δύο υποψηφίων. Οι πραγματικές πολιτικές θέσεις για σημαντικά ζητήματα δεν φανερώνονται ποτέ, διότι όλοι γνωρίζουν ότι η εκλογή ενός υποψηφίου προϋποθέτει την κυριαρχία του στον αγώνα των εντυπώσεων. Είναι η πρώτη φόρα όπου, οι έχοντες οικονομική και πολιτική εξουσία έχουν στερήσει υποχθόνια από το σύνολο των πολιτών το δικαίωμά τους να αποφασίζουν οι ίδιοι για το μέλλον τους. Η ανατροπή της ισχύουσας κατάστασης μοιάζει αδύνατη, καθώς δεν μπορεί κάποιος να παλέψει για τα δικαιώματά του, τη στιγμή που έχει πλήρη άγνοια της ανελευθερίας του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- THE ROLE OF THE MEDIA IN A DEMOCRATIC COUNTRY, researchgate.net. Διαθέσιμο εδώ
- Six ways the media influence elections, uoregon.edu. Διαθέσιμο εδώ
