Της Αναστασίας Κούρλα,
«Αυτή είναι η ιστορία ενός χωριού… ενός λαού… ενός κατορθώματος… Είναι μια αληθινή ιστορία».
Όταν χάνεις τα πάντα μετά από τον πόλεμο, το μόνο που σου απομένει είναι να αγωνιστείς, για να ξανά δημιουργήσεις, όσα έχασες. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, όπως όλοι γνωρίζουμε, επέφερε ριζικές καταστροφές σε ολόκληρη την Ελλάδα, με αμέτρητες χαμένες αθώες ψυχές, αλλά και με πυρπολήσεις χωριών και πόλεων, μετατρέποντάς τα σε πεδία μάχης. Όλα όσα χρειάστηκαν χρόνια για να υλοποιηθούν, γκρεμίστηκαν σε μια νύχτα.
Συγκεκριμένα, στον Κοσμά Αρκαδίας, στο γραφικό χωριό της Κυνουρίας με τα υπεραιωνόβια πλατάνια, οι Γερμανοί ρήμαξαν κατά το πέρασμά τους ό,τι συνάντησαν. Οι κάτοικοι του χωριού έχασαν σπίτια και περιουσίες, αλλά το κυριότερο, τον δρόμο που τους ένωνε με την υπόλοιπη Ελλάδα και αποτελούσε δίαυλο επικοινωνίας και μεταφορά τους. Στην ουσία, έμειναν αποκομμένοι από κάθε είδους εμπορική συναλλαγή και μετέφεραν τα υλικά αγαθά επιβίωσής τους, μέσα από τις ράχες του Πάρνωνα, με μεγάλη δυσκολία. Παράλληλα, το ελληνικό κράτος δεν έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον προς τα αιτήματά τους για αποκατάσταση, καθώς ήταν απασχολημένοι με τα ζητήματα πολιτικής στελέχωσης.
Εφτά χρόνια μετά, την Καθαρά Δευτέρα του 1951 (12/03/1951) οι καμπάνες προσκάλεσαν τους ντόπιους στην πλατεία. Η ιδέα ανάκαμψης και αναπτέρωσης άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά, μετά από τις πάμπολλες συζητήσεις και διενέξεις όλων αυτών των χρόνων. Οι άνδρες, οι γυναίκες και τα παιδιά του χωριού με πίστη και αφοσίωση αποφάσισαν να κινηθούν αυτοβούλως, φτιάχνοντας ξανά τον δρόμο Λεωνίδιο-Κοσμάς-Σκάλα. Τα λόγια τους αυτή τη φορά δεν έμειναν στον αέρα. Ορκίστηκαν όλοι πως σε 100 εργάσιμες μέρες από τότε, δηλαδή στην 1η Ιουλίου την ημέρα εορτής των πολιούχων Αγίων Αναργύρων, το έργο της κοινής ωφέλειας θα έχει ολοκληρωθεί. Με τα χέρια τους, στην κυριολεξία, και κάτω από την καθοδήγηση του απόστρατου συνταγματάρχη, δημοσιογράφου και επιχειρηματία Κυριάκου Τσερώνη ξεκίνησαν με μεράκι τις εργασίες, σε συνθήκες άρρηκτης συνεργασίας και συλλογικότητας.
Η αρωγή του κράτους σε αυτό το έργο αναπτυξιακής υποδομής ήταν υποτυπώδης. Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, ο τότε υπουργός Συγκοινωνιών με αρκαδικές ρίζες, υπέγραψε το διάταγμα κατασκευής. Έτσι, εγκρίθηκε από το κράτος η έναρξη των εργασιών. Οικονομικά, το έργο στηρίχθηκε από τον σύλλογο των ξενιτεμένων Κοσμιτών της Αμερικής με ποσό ύψους 100.000 δολαρίων, από τους κατοίκους του Κοσμά με ποσό ύψους 120.000 δραχμών και με ελάχιστη συνδρομή από το δημόσιο.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, ο δρόμος αυτός αποτέλεσε μια πρόκληση για τους ντόπιους. Πολλοί από αυτούς αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ώστε ο δρόμος να διευκολύνει τη διέλευση λεωφορείων και φορτηγών. Βέβαια, το χωριό τους παραχώρησε άλλες οικίες, για να μην υπάρχουν αδικίες. Πράγματι, ο σκοπός είχε έναν στόχο: να διέλθει το πρώτο αυτοκίνητο μετά τον πόλεμο στο χωριό την 1η του Ιουλίου. Έτσι, κι έγινε. Οι Κοσμίτες ήταν τόσο πεπεισμένοι πως θα πετύχει η ιδέα τους, που αποφάσισαν να βιντεοσκοπήσουν και να καταγράψουν τα γεγονότα σε αποσπάσματα, βγάζοντας μια μικρή ταινία, διαρκείας μισής ώρας. Ήθελαν μετά μανίας να προβάλλουν πως μόνο όταν είμαστε ενωμένοι μπορούμε να πετύχουμε.
Παρακάτω, παρατίθεται ο σύνδεσμος παρακολούθησής της, στην οποία συμμετέχει και ο αείμνηστος ποιητής από τις Κροκεές Λακωνίας, Νικηφόρος Βρεττάκος. Ο ίδιος λέει χαρακτηριστικά:
«Θυμάμαι την προσήλωση των χωρικών, τη συμμετοχή τους, και θυμάμαι με πόση αγάπη και με πόση περηφάνια πήρα αυτό το υφαντό ταγάρι που μου χάρισαν, την γκλίτσα και ένα χτένι αργαλειού, όλα αυτά που περικλείουν τον ανθρώπινο μόχθο, την παράδοση τους, την ιστορία τους».
Ο δρόμος αυτός ως σύμβολο ομόνοιας ενώνει ακόμα και σήμερα τον Κοσμά με τη Βορειοανατολική Πελοπόννησο και τη Λακωνία, με ιστορία 70 και πλέον χρόνων. Οι απλοί πολίτες απέδειξαν, λοιπόν, πως καμία από τις τραγωδίες που δημιουργεί ο άνθρωπος δε μπορεί να καταβάλει ένα λαό, που έχει τη πίστη και το θάρρος να βοηθήσει τον εαυτό του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΩΝ 100 ΗΜΕΡΩΝ, kosmasarcadia.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Ο Δρόμος των 100 ημερών, youtube.com, Διαθέσιμο εδώ
