Της Μαρίας Αλευρομαγείρου,
1957: Εκτοξεύτηκε ο σοβιετικός δορυφόρος Σπούτνικ 1. Αποτέλεσε τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο που τέθηκε ποτέ σε τροχιά γύρω από τη Γη. Το διαστημικό αυτό πρόγραμμα άνοιξε ένα τεράστιο κεφάλαιο για την εξερεύνηση του διαστήματος, παράδειγμα που ακολούθησαν κι άλλες χώρες, ενώ ήταν μια ακόμα σελίδα στην άτυπη διαμάχη που είχε αναπτυχθεί ανάμεσα σε Η.Π.Α. και Ε.Σ.Σ.Δ.
Στη ρωσική γλώσσα, η λέξη σπούτνικ ή όπως είναι με το κυριλλικό αλφάβητο Спутник σημαίνει συνταξιδιώτης. Το πρόγραμμα για τη δημιουργία του περίφημου αυτού δορυφόρου είχε αρχίσει ήδη τρία χρόνια νωρίτερα, από το 1954, όταν είχε προταθεί στον τότε Υπουργό Αμυντικής Βιομηχανίας, Ντμίτρι Ουστίνοφ, να αναπτυχθεί ένα σύστημα το οποίο θα συνέβαλε στην καλύτερη διαχείριση των πυραυλικών συστημάτων που είχαν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους. Η πρόταση έγινε από τον επικεφαλής επιστήμονα περί πυραύλων Σεργκέι Κορόλεφ, με την έκθεση που κατατέθηκε να είναι έργο του Μιχαήλ Τικχονράβοβ.
Το σχέδιο, όμως, αυτό δεν έλαβε ιδιαίτερη θέρμη από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του, πράγμα που άλλαξε τον Ιούλιο του 1955, όταν ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ήταν διατεθειμένος να προχωρήσει στην εκτόξευση δορυφόρου μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Έτσι, οι Σοβιετικοί έβαλαν τάχιστα σε εφαρμογή τα σχέδια για το Σπούτνικ, ανακοινώνοντας κι αυτοί πως είχαν στη φαρέτρα τους αντίστοιχο «όπλο», κάτι που δεν έγινε πιστευτό από τις Η.Π.Α., καθώς θεώρησαν ότι πρόκειται για μια προπαγανδιστική κίνηση.
Τελικά, όμως, ο δορυφόρος υλοποιήθηκε, με το βάρος του να είναι περίπου στα 84 κιλά και την διάμετρό του στα 1,17 μέτρα. Ο Σπούτνικ ήταν μια αλουμινένια σφαίρα με τέσσερις κεραίες. Εκτοξεύτηκε στις 21:28 από έναν πύραυλο R-7 από το Καζακστάν και, συγκεκριμένα, την περιοχή Τιουρατάμ (εκεί που σήμερα είναι το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ). Η τροχιά του γύρω από τον πλανήτη μας είχε απόγειο 942 χιλιόμετρα και περίγειο 231.
Χρειαζόταν μόνο 1 ώρα και 36 λεπτά για να ολοκληρώσει μια πλήρη περιστροφή γύρω από τη Γη. «Παρέμεινε στη ζωή» έως τις 4 Ιανουαρίου του 1958, όταν και μπήκε στην ατμόσφαιρα της Γης, με αποτέλεσμα την ανάφλεξη και, τελικά, την καταστροφή του. Παρά το σύντομο ταξίδι του, το Σπούτνικ κατάφερε να δώσει στους επιστήμονες πολύτιμες πληροφορίες πάνω σε διάφορα ζητήματα, όπως η θερμοκρασία που επικρατεί στο διάστημα, τα μαγνητικά πεδία, την ακτινοβολία κι άλλα.
Αυτή η επιτυχής πορεία του οδήγησε και στη δημιουργία κι άλλων δορυφόρων από τη Σοβιετική Ένωση, όπως ο Σπούτνικ 2 που μετέφερε το πρώτο ζωντανό πλάσμα στο διάστημα, τη σκυλίτσα Λάικα. Οι Η.Π.Α. με τη σειρά τους ακολούθησαν σε αυτόν τον ακήρυχτο πόλεμο και εκτόξευσαν τον Ιανουάριο του 1958 τον Εξπλόρερ 1.
Τα Μέσα της εποχής είχαν ενθουσιαστεί με αυτόν τον νέο κόσμο που τους άνοιγε η επιστήμη, παρακολουθώντας πλέον στενά τις όποιες εξελίξεις υπήρχαν κι από τις δύο πλευρές. Το σίγουρο πάντως είναι ένα, τα δορυφορικά συστήματα έχουν μπει πλήρως στις ζωές μας και είναι απαραίτητα για τη λειτουργία χιλιάδων συσκευών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Sputnik launched, history.com, διαθέσιμο εδώ
- Sputnik, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- Σπούτνικ 1, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σαν σήμερα εκτοξεύεται ο Sputnik-1, eef.edu.gr, διαθέσιμο εδώ
