Της Κατερίνας Ζευγίτη,
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ότι παρά τη ραγδαία ανάπτυξη των σύγχρονων τεχνολογιών όλο και περισσότεροι συνάνθρωποί μας οδηγούνται στην περιθωριοποίηση και την απομόνωση. Είναι γεγονός ότι η επικοινωνία πλέον αμβλύνεται, αν και συναναστρεφόμαστε με χιλιάδες ανθρώπους και η κρίση των σχέσεων είναι έντονη και δεδομένη. Παρόλο που τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας φέρνουν σε γρήγορη επαφή με γνωστούς και αγνώστους, δυστυχώς, η έλλειψη ανθρωπιάς και «γόνιμου» διαλόγου δύναται να καταρρακώσει ψυχικά ένα άτομο και να το «σπρώξει» σε τάσεις φυγής από την πραγματικότητα. Έτσι, σε αυτό τον κόσμο της μαζικής επικοινωνίας, άνθρωποι_ κάθε ηλικίας_ νιώθουν απέραντη μοναξιά, γιατί ένα ζεστό χαμόγελο δεν μεταδίδεται με ένα μήνυμα στη «ψυχρή» οθόνη του υπολογιστή. Ποιες είναι όμως οι αιτίες που «κλεινόμαστε» στον εαυτό μας;
Καταρχάς, θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην εποχή μας οι ηθικές αξίες έχουν «κλονιστεί». Με λίγα λόγια, οι κοινωνικές μας σχέσεις χαρακτηρίζονται από την υποκρισία, το ψέμα και την προσποίηση. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι φιλίες μας «στηρίζονται» πάνω σε συμφέροντα. Για παράδειγμα, σε ένα Πανεπιστημιακό Ίδρυμα μπορούμε να συναντήσουμε φίλους, οι οποίοι εκμεταλλεύονται την καλοσύνη μας και ζητούν τη βοήθειά μας είτε με σημειώσεις, είτε με ψυχολογική υποστήριξη. Κι αφού πάρουν αυτό που θέλουν απομακρύνονται χωρίς να αναλογίζονται το συναισθηματικό δέσιμο και την αγάπη που μπορεί να αισθάνθηκε ο ένας. Επομένως, μία σημαντική αιτία που έχει τη δύναμη να οδηγήσει οποιονδήποτε στην εσωστρέφεια είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης που δημιουργείται από άσχημες εμπειρίες.
Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ότι το ανταγωνιστικό πνεύμα που χαρακτηρίζει την κοινωνία μας αυξάνει σημαντικά τα επίπεδα άγχους. Χαρακτηριστικά, ένα ανησυχητικό σύμπτωμα των ημερών μας είναι η ανταγωνιστική διάθεση που κυριαρχεί στις περισσότερες διαπροσωπικές μας επαφές. Δηλαδή, κύριο μέλημα μοιάζει να είναι η επίτευξη όλο και υψηλότερων επαγγελματικών και οικονομικών στόχων, ώστε να βρεθεί ο καθένας σε καλύτερη εργασιακή θέση από αυτή που έχουν άλλα άτομα του κοινωνικού του περίγυρου. Άρα, η έννοια της αλληλεγγύης έχει χάσει την κάποτε αγνή και ειλικρινή της διάσταση, κι έχει υποκατασταθεί από σχέσεις ανταγωνισμού για το ποιος έχει πετύχει περισσότερους στόχους στη ζωή του. Είναι εύλογο, λοιπόν, μια τέτοια ανταγωνιστική νοοτροπία να ωθεί ένα άτομο στον μονόδρομο της μοναξιάς, διότι αισθάνεται ότι δεν έχει τη δυνατότητα να εκπληρώσει τους ιδεατούς του στόχους.
Εκτός από αυτό, σίγουρα, η τάση που επικρατεί τις τελευταίες δεκαετίες να αναζητά κανείς το αίσθημα της ευδαιμονίας μέσα από την απόκτηση ολοένα και περισσότερων υλικών αγαθών, και να αισθάνεται δυστυχισμένος σε περίπτωση που δεν είναι σε θέση να αγοράσει όλα όσα επιθυμεί υπονομεύει όχι μόνο τη ψυχική του υγεία και ισορροπία αλλά και την ουσιαστική επικοινωνία με τα δικά του άτομα. Η ανάγκη για κατανάλωση σε συνδυασμό με την στρεβλή αίσθηση πως μόνο μέσω της απόκτησης συγκεκριμένων αγαθών, εξωθεί στο να αυξάνει κατά πολύ τις εργασιακές του υποχρεώσεις και τον «αποκόβει» από τον οικογενειακό του κύκλο. Συνεπώς, από τη στιγμή που δεν υπάρχει αρκετός χρόνος και διάθεση για συζήτηση μέσα στο σπίτι, η λύση σε ένα πρόβλημα δίνεται μέσω ενός SMS.
Παράλληλα, ένας εξίσου σημαντικός παράγοντας που εντείνει τη μοναξιά είναι η αστικοποίηση. Πιο συγκεκριμένα, οι άνθρωποι προτιμούν να ζουν σε μια πόλη προκειμένου να έχουν περισσότερες ευκαιρίες να βρουν μια θέση εργασίας, περισσότερες δραστηριότητες και φυσικά παρέες. Όμως, δεν είναι τόσο εύκολη η εύρεση μιας ιδανικής πόλης, επειδή υπάρχουν γρήγοροι ρυθμοί ζωής. Οπότε, αν κάποιος είναι τυχερός και βρει την ουτοπία που φαντάζεται δεν θα γνωρίσει τον ανώνυμο χαρακτήρα μιας μεγάλης πόλης και δεν θα τυλιχτεί στον ιστό της μοναξιάς.
Σε τελευταία ανάλυση, θα πρέπει να τονίσουμε ότι παρόλο που τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενώνουν ανθρώπους από κάθε γωνιά της Γης, η αίσθηση της μοναξιάς όλο και περισσότερο φωλιάζει στις καρδιές μας. Με άλλα λόγια, αρκετές μελέτες έχουν αρχίσει να ρίχνουν φως στην αινιγματική σχέση της σχέσης των Μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των συναισθημάτων μοναξιάς. Μια μελέτη μάλιστα που δημοσιεύτηκε στο «American Journal of Preventive Medicine» διαπίστωσε ότι τα άτομα που περνούσαν περισσότερο χρόνο σε πλατφόρμες Μέσων κοινωνικής δικτύωσης ένιωθαν πιο κοινωνικά απομονωμένα από εκείνα που περνούσαν λιγότερο χρόνο ψηφιακά κοινωνικοποιώντας. Ακόμη, δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην ψηφιακή μας εικόνα, η οποία δε συμβαδίζει πάντα με την πραγματική, αντί να εμβαθύνουμε στον ψυχικό μας κόσμο για να βρούμε τα ελαττώματα που μας κρατούν στάσιμους, να καλλιεργήσουμε αγνά συναισθήματα και να αγκαλιάσουμε τον διπλανό μας.
Συμπερασματικά, λοιπόν, η μονοδιάστατη στροφή στην τεχνολογία, το κέρδος και τον ατομικισμό, έχουν κάνει την ποιότητα ζωής να μοιάζει όνειρο απατηλό. Μία στροφή προς τον άνθρωπο και τον πνευματικό κόσμο θα μπορούσε να μας φέρει δίπλα στις πραγματικές μας ανάγκες και να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΠΑΣ ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ, ow.gr. Διαθέσιμο εδώ.
- Social media μοναξιά: Αντιμετωπίζοντας τη μοναξιά στην εποχή των Μέσων κοινωνικής δικτύωσης, healthweb.gr. Διαθέσιμο εδώ.
