Της Μαρίας Βέργου,
Η εμπιστοσύνη αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα ιδιαίτερα σημαντικό φαινόμενο της ανθρώπινης πραγματικότητας τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Ένα βασικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου εδώ και πολλούς αιώνες αποτελεί το γεγονός ότι είναι κοινωνικό ον. Οι άνθρωποι εξαρτώνται ο ένας από τον άλλον στο κομμάτι της συμβίωσης, της επιβίωσης, της συντροφικότητας και της επίτευξης των στόχων που θέτει ο καθένας στη ζωή του.
Ζούμε πλέον σε μία εποχή στην οποία κυριαρχεί η έλλειψη εμπιστοσύνης και οι άνθρωποι τείνουν πολύ συχνά να αυτοπεριορίζονται και να απέχουν από τις σχέσεις που στηρίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό και στη βαθιά κατανόηση, στρεφόμενοι στην επιφανειακή αλληλεπίδραση και στην προσωρινή τέρψη που προσφέρουν οι μη ουσιαστικές συναναστροφές. Γιατί, όμως, ο σύγχρονος ανθρώπους έχει φτάσει σε αυτό το τέλμα και έχει εκμαυλίσει την έννοια της εμπιστοσύνης;
Η έννοια της εμπιστοσύνης είναι πολύ περίπλοκη και σχετίζεται κατά πολύ με τη φύση, τα βιώματα και τις εμπειρίες του κάθε ανθρώπου, καθώς καθένας από εμάς έχει διαφορετική παιδική και ενήλικη ζωή με βάση την οποία διαμορφώνει και εξελίσσει την προσωπικότητά του και τις επιθυμίες του, βασιζόμενος στα δικά του κριτήρια. Πολλά πράγματα και καταστάσεις κατά τη διάρκεια της ζωής μας μπορούν να μας στιγματίσουν και να κλονίσουν την εμπιστοσύνη μας, έχοντας άμεσο αντίκτυπο και στις ανθρώπινες σχέσεις που θα αναπτύξουμε έπειτα στη διάρκεια της ζωής μας. Αρχικά, η κακοποίηση τόσο η ψυχική, όσο και η σωματική από άτομα κοντινού μας περιβάλλοντος τα οποία εκτιμάμε και με τα οποία νιώθουμε ασφάλεια είναι ένας κύριος παράγοντας με βάση τον οποίο οι άνθρωποι δυσκολεύονται να εμπιστευτούν. Η κακοποίηση μπορεί να πάρει πολλές και ποικίλες διαφορετικές μορφές, μερικές από τις οποίες είναι η ενδοοικογενειακή βία και τα βιώματα εκφοβισμού σε σχολικό και εργασιακό περιβάλλον.
Ακόμη, τα βιώματα εγκατάλειψης από ανθρώπους που αγαπάμε ή η προδοσία από αυτούς μπορεί πολλές φορές να μας δημιουργήσουν αισθήματα φόβου απόρριψης, με αποτέλεσμα να μη μας είναι εύκολο στο μέλλον να δεθούμε συναισθηματικά με κάποιον στη μελλοντική μας ζωή. Συνάμα, άλλα φαινόμενα που συμβάλλουν στην κατάρρευση της εμπιστοσύνης μεταξύ των ανθρώπων είναι η κατάθλιψη και το άγχος, τα οποία μπορούν να δημιουργηθούν από πολλές καταστάσεις και γεγονότα που αφορούν την καθημερινή μας ζωή, όπως η εργασία και η πληθώρα υποχρεώσεων, με απόρροια την απομάκρυνσή μας από το κοινωνικό σύνολο και τον φόβο της δέσμευσης με κάποιον άλλον άνθρωπο. Αυτό συμβαίνει, διότι σε αυτές τις περιπτώσεις κυριαρχεί μέσα μας η πεποίθηση ότι κανένας δεν έχει τη δυνατότητα να κατανοήσει και να συναισθανθεί τις δυσκολίες που βιώνουμε και έτσι είναι πολλές φορές αδύνατο να εμπιστευτούμε κάποιον.
Η εμπιστοσύνη είναι μία έννοια άρρηκτα συνδεδεμένη με αυτήν της ασφάλειας. Η ασφάλεια αποτελεί αναμφίβολα έννοια θεμέλιο για την ανθρώπινη ζωή. Εάν, όμως, η εμπιστοσύνη προδοθεί, η ασφάλεια επισκιάζεται, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να νιώθει ότι χάνει την πρόσβαση σε αυτό που έχει περισσότερη ανάγκη στη ζωή του. Έτσι, οι άνθρωποι πλέον τείνομε καθημερινά να απορρίπτουμε για να μην απορριφθούμε, να εγκαταλείπουμε για να μη μας εγκαταλείψουν, να μισούμε προτού μας μισήσουν και να επιλέγουμε με αυτόν τον τρόπο τελικά τη μοναξιά. Για πόσο ακόμη όμως θα μπορούμε να ζούμε έτσι;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Εμπιστοσύνη και έλλειψη εμπιστοσύνης, psy4you.gr. Διαθέσιμο εδώ.
- Εμπιστοσύνη: το συναίσθημα που συγκρατεί και προάγει τις ανθρώπινες σχέσεις, psychologynow.gr. Διαθέσιμο εδώ.
