Της Αγγελικής Γιοβανίδη,
Καθημερινά προκύπτουν διενέξεις σε διάφορες γειτονιές, ιδίως στις μεγάλες πόλεις, ανάμεσα σε φιλόζωους (εθελοντές ή απλούς πολίτες), οι οποίοι επιθυμούν να αφήνουν λίγο φαγητό και νερό σε γωνίες των δρόμων ή, κυρίως, των πεζοδρομίων, για τα αδέσποτα ζώα και σε αυτούς, οι οποίοι θεωρούν ότι η πρακτική αυτή είναι ανθυγιεινή, αντιαισθητική και ότι θα πρέπει να απαγορεύεται. Τι ισχύει όμως στην πραγματικότητα; Μπορούμε να φροντίζουμε για τη σίτιση των αδέσποτων ζώων σε έναν κοινόχρηστο χώρο;
Ο νόμος 4830/2021 (όπως ισχύει μετά τις τροποποιήσεις του), ο οποίος ρυθμίζει ολοκληρωτικά το θεσμικό πλαίσιο για τα ζώα συντροφιάς, περιέχει, μεταξύ άλλων, συγκεκριμένη διάταξη για το ανωτέρω ζήτημα. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 10 παρ. 5 περ. γ΄ του ως άνω νόμου, ορίζεται ότι: «… Η παροχή τροφής, νερού και ιατροφαρμακευτικής φροντίδας σε αδέσποτα ζώα συντροφιάς από φιλόζωους πολίτες επιτρέπεται, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι κανόνες καθαριότητας και υγιεινής για όλους, καθώς και οι κανόνες ευζωίας των ζώων». Με τη ρύθμιση αυτή, ο νομοθέτης επιχειρεί, αυτονόητα, να διασφαλίσει, τόσο ότι οι φιλόζωοι πολίτες θα μπορούν να προσφέρουν φαγητό και να φροντίσουν τα ζώα που ζουν στο δρόμο, όσο και να διατηρούν το περιβάλλον καθαρό και να αποφεύγουν τη δημιουργία εστιών μόλυνσης από υπολείμματα τροφών, περιττωμάτων κλπ. Άλλωστε, και η -παλαιότερη πλέον- εγκύκλιος 1/2013 του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, μεταξύ άλλων, αναφέρει -στην τελευταία σελίδα- ότι «η παροχή τροφής και νερού σε αδέσποτα ζώα δεν παραβιάζει τις διατάξεις του ν. 4039/2012, είναι μέσα στο πνεύμα σεβασμού κάθε έμβιας ύπαρξης για δικαίωμα στη ζωή, πρέπει, όμως, να τηρούνται συνθήκες καθαριότητας, η έλλειψη της οποίας ασφαλώς δημιουργεί ευθύνη».
Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως οι φιλόζωοι επιφορτίζονται με την ευθύνη της καθαριότητας των χώρων στους οποίους δραστηριοποιούνται (π.χ. μπορούν να προτιμούν ξηρές τροφές, να φροντίζουν να μην εγκαταλείπουν απορρίμματα, να επιστρέφουν στο χώρο που τοποθέτησαν τροφή και να επιμελούνται για την καθαριότητα αυτού κλπ). Εφόσον τηρείται η προϋπόθεση αυτή, κανένας πολίτης δεν μπορεί να διαμαρτυρηθεί ή να απειλήσει τους φιλόζωους που, σεβόμενοι τους κανόνες ευζωίας των ζώων, αλλά και των συμπολιτών τους, προσφέρουν κοινωνικό έργο με προσωπική και οικονομική θυσία.
Μάλιστα, σε περιπτώσεις όπου, παρά την εκ μέρους τους τήρηση όλων των νομίμων προϋποθέσεων, εξακολουθούν να δέχονται παράπονα ή απειλές από άλλους πολίτες, ειδικά όταν αυτές προμηνύουν κακοποίηση ζώων, θα πρέπει να απευθύνονται στις αρμόδιες αστυνομικές αρχές και να αιτούνται, τόσο (σε αρχικό στάδιο και αναλόγως την ένταση της απειλής) την απεύθυνση συστάσεων για την παύση αυτών των συμπεριφορών, όσο και την καταγραφή τους ως συμβάντα, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιήσουν την καταγραφή αυτή, σε περίπτωση που υπάρξει κακοποίηση ή υπόνοια κακοποίησης ζώων σε κάποιο σημείο από αυτά, στα οποία σιτίζονται. Σημαντικό είναι άλλωστε, να γνωρίζουμε ότι και μόνη η απόρριψη των δοχείων ή της τροφής των ζώων συνιστούν ποινικώς κολάσιμες πράξεις (π.χ. φθορά ξένης ιδιοκτησίας, αυτοδικία κλπ.).
Θα πρέπει, πάντως, να επισημανθεί ότι η περίθαλψη και σίτιση των αδέσποτων ζώων είναι κύρια υποχρέωση των Δήμων, οι οποίοι οφείλουν να διαθέτουν ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων, όπως αυτό περιγράφεται στο ως άνω άρθρο 10 του Ν. 4820/2021 και περιλαμβάνει ιδίως (α) την περισυλλογή, (β) την παροχή κτηνιατρικής περίθαλψης, (γ) την ηλεκτρονική σήμανση και την καταγραφή στο ΕΜΖΣ, (δ) τη στείρωση, (ε) την εύρεση αναδόχου και (στ) την υιοθεσία τους, σε συνεργασία και με φιλοζωικές οργανώσεις με τις οποίες συνάπτει συμφωνίες. Ακόμη, σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, ορίζεται συγκεκριμένα ότι «οι Δήμοι οφείλουν να δημιουργήσουν σημεία παροχής τροφής και νερού για τα ζώα αυτά…». Επομένως, αν και όπως προκύπτει από τα παραπάνω, οι πολίτες που το επιθυμούν, μπορούν να συνδράμουν το έργο της διοίκησης και σε καμία των περιπτώσεων δε θα πρέπει να παραβλέπεται η νομική υποχρέωση του Δήμου να παρέχει την απαραίτητη φροντίδα στα αδέσποτα ζώα.
Σε κάθε περίπτωση, η σίτιση των αδέσποτων ζώων είναι (ή θα έπρεπε να αποτελεί), πέραν των ανωτέρω, ηθική υποχρέωση, σε μια σύγχρονη και ευαισθητοποιημένη κοινωνία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
-
Ο Ν. 4830/2021 «Νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Πρόγραμμα «AΡΓΟΣ» και λοιπές διατάξεις»
