Της Χαράς Καλύβα,
Η σύνοδος κορυφής της G20, που πραγματοποιήθηκε στις 9-10 Σεπτεμβρίου στο Νέο Δελχί, απέδειξε, ότι οι επικριτές έκαναν λάθος και ανέδειξε τις δυνατότητες του «Παγκόσμιου Νότου», να αντιμετωπίσει τα μεγαλύτερα παγκόσμια προβλήματα.
Ο σκεπτικισμός ήταν έντονος ενόψει της συνόδου κορυφής της Ομάδας των 20 (G20). Ο Ρώσος Πρόεδρος Vladimir Putin και ο Κινέζος ομόλογος του Xi Jinping ανακοίνωσαν, ότι δεν θα συμμετάσχουν. Κάποια στιγμή, ήταν αμφίβολο ακόμα και αν ο Πρόεδρος των Η.Π.Α., Joe Biden -η σύζυγος του οποίου ήταν άρρωστη με COVID-19- θα πραγματοποιούσε το ταξίδι. Η γενική συναίνεση ήταν ότι η ομάδα δεν θα κατάφερνε να καταλήξει σε μια τελική δήλωση, κυρίως λόγω των διαφορών σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Και όμως, οι συγκεντρωμένοι ηγέτες εξέδωσαν μια κοινή δήλωση σχετικά με την παροχή νέας ώθησης στην Παγκόσμια Τράπεζα, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την αντιμετώπιση των μολυσματικών ασθενειών, μεταξύ άλλων θεμάτων. Ένα από τα κυριότερα αποτελέσματα ήταν η αποδοχή της Αφρικανικής Ένωσης, ως πλήρες μέλος, όπως ήταν από την αρχή η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Βέβαια, η τελική δήλωση της G20 επικρίθηκε, επειδή δεν καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αλλά δεδομένης, της στάσης της Μόσχας και του Πεκίνο σε αυτόν τον πόλεμο -και της επιμελώς ουδέτερης στάσης του Νέου Δελχί- αυτό δεν ήταν ποτέ μέσα στην ατζέντα. Και ίσως αυτό να είναι και το ζητούμενο. Από την αρχή της, η G20 ιδρύθηκε για να ασχολείται με θέματα παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, ορισμένα μέλη προσπάθησαν να την καπηλευτούν, για να επικεντρωθούν στη γεωπολιτική. Ίσως ήρθε η ώρα για την G20 -η οποία αποτελείται πλέον από 19 κορυφαίες οικονομίες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Αφρικανική Ένωση- να επιστρέψει στα βασικά και να ασχοληθεί με αυτό που είναι καλύτερο: τις οικονομικές, περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές προκλήσεις. Εξάλλου, υπάρχουν ήδη πολλοί διεθνείς οργανισμοί, που ασχολούνται με τη γεωπολιτική, και όχι μόνο τα Ηνωμένα Έθνη.
Η ηγεσία της Ινδίας στον Παγκόσμιο Νότο
Η πολιτική εσωτερικού τύπου ήταν σίγουρα εμφανής κατά τη διάρκεια της G20. Καθώς, η Ινδία προετοιμάζεται για τις εκλογές του 2024, η χώρα ήταν γεμάτη με αφίσες της G20 με πρωταγωνιστή τον Πρωθυπουργό Narendra Modi. Το έμβλημα της συγκέντρωσης ήταν το λουλούδι του λωτού, το οποίο τυχαίνει να είναι αυτό του ινδικού κυβερνώντος κόμματος Bharatiya Janata (BJP). Υπολογίζεται ότι, περίπου 100.000 ξένοι αντιπρόσωποι επισκέφθηκαν την Ινδία κατά το έτος που προηγήθηκε της συνάντησης και ότι 15 εκατομμύρια Ινδοί συμμετείχαν σε δραστηριότητες που σχετίζονται με την G20. Σύμφωνα με τον Ινδό διπλωμάτη, Abhay Kumar, πολιτιστικές εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν σε όλα τα ινδικά κρατίδια στο πλαίσιο του επίσημου προγράμματος της G20.
Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι ο κόσμος βιώνει τη «στιγμή της Ινδίας». Η πρόσφατη προσεδάφιση ενός ινδικού διαστημόπλοιου στο φεγγάρι, η ινδική οικονομία, που αναπτύσσεται με ταχύτερο ρυθμό από κάθε άλλη μεγάλη χώρα και το Νέο Δελχί, που έδειξε τη διπλωματική του δύναμη κατά τη διάρκεια της G20, όλα αυτά αναδεικνύουν τα διαπιστευτήριά της, ως ηγέτη του «Παγκόσμιου Νότου».
Τι ακολουθεί για την G20;
Με τις συνόδους κορυφής της G20, που πραγματοποιήθηκαν στην Ινδονησία το 2022 και την Ινδία το 2023, οι ανερχόμενες δυνάμεις από τον «Παγκόσμιο Νότο» μπόρεσαν να καθορίσουν μια ατζέντα, τονίζοντας τις προτεραιότητες της ανάπτυξης των αναπτυσσόμενων χωρών, της χρηματοδότησης του χρέους, της επισιτιστικής ασφάλειας και της κλιματικής αλλαγής. Αυτό έρχεται σε αντίθεση, με τη G7, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει επικεντρωθεί στη γεωπολιτική και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ωστόσο, τα ερωτήματα σχετικά με το ρόλο, τον σκοπό και την τελική αποτελεσματικότητα της G20 παραμένουν. Η G20 σε επίπεδο ηγετών ξεκίνησε πολλά υποσχόμενη, διαχειριζόμενη με επιτυχία τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2008. Χρησίμευσε, τόσο ως επιτροπή καθοδήγησης της παγκόσμιας οικονομίας, όσο και ως επιτροπή κρίσης για την αντιμετώπιση των απειλών εναντίον της.
Ωστόσο, η G20 αγωνίστηκε να παραμείνει επίκαιρη. Κορυφαία στιγμή ήταν η σύνοδος κορυφής που πραγματοποιήθηκε στο Hangzhou της Κίνας το 2016, η οποία οδήγησε σε μια κοινή δέσμευση Η.Π.Α.-Κίνας, για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, στο πλαίσιο της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής. Βέβαια, το 2020, όταν ο κόσμος αντιμετώπισε για πρώτη φορά την πανδημία COVID-19, η G20 θεωρήθηκε ότι απέτυχε παταγωδώς, με πολύ μικρό διεθνή συντονισμό για την αντιμετώπιση της χειρότερης πανδημίας του αιώνα. Το γεγονός, ότι οικοδεσπότης και προεδρεύουσα εκείνη τη χρονιά ήταν η Σαουδική Αραβία, ένα αυταρχικό καθεστώς με σχετικά μικρή διεθνή αξιοπιστία, δεν βοήθησε.
Από τις απαρχές της ως επιτροπή καθοδήγησης και κρίσης, η G20 έχει εξελιχθεί σε κάτι άλλο, καθώς η ίδια η παγκόσμια τάξη πραγμάτων έχει αλλάξει. Το 1998-1999, όταν η G20 ιδρύθηκε σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών, και το 2008-2009, αναβαθμίστηκε σε επίπεδο ηγετών. Σαφώς, η G20 χρησιμεύει ως κόμβος για τους παγκόσμιους ηγέτες, να συναντηθούν και να διευθετήσουν τις διαφορές τους, αν και η απουσία των Προέδρων της Κίνας και της Ρωσίας από τη σύνοδο κορυφής του 2023, θέτει υπό αμφισβήτηση ακόμη και αυτή την προϋπόθεση.
Συμπερασματικά, η G20 έχει τα ελαττώματά της, αλλά εξακολουθεί να επιτελεί μια χρήσιμη λειτουργία για να βοηθήσει την παγκόσμια οικονομία να πλεύσει σε επικίνδυνα νερά, καθώς η παγκοσμιοποίηση υποχωρεί και οι κίνδυνοι ενός κατακερματισμένου διεθνούς συστήματος αυξάνονται.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- G20 summit proved naysayers wrong – and showed Global South’s potential to address world’s biggest problems, The Conversation, διαθέσιμο εδώ
