Της Πωλίνας Παλλιεράκη,
Ενώ η κοινωνικοποίηση, η δημιουργία νέων σχέσεων και η συναναστροφή με πολλά άτομα είναι κάτι που απολαμβάνουν πολλοί από εμάς, ωστόσο υπάρχει και η άλλη μερίδα ανθρώπων, οι οποίοι ταλανίζονται από καταστάσεις σαν και αυτές και θα μπορούσαμε να πούμε πως οι ίδιοι πάσχουν από μία κατάσταση, την «κοινωνική φοβία ή κοινωνική διαταραχή άγχους».
Η «κοινωνική φοβία ή η κοινωνική διαταραχή άγχους» σχετίζεται με την υπερβολική αίσθηση φόβου που αισθάνεται το άτομο όταν περικλείεται από μια πλειάδα ατόμων για το ενδεχόμενο της κριτικής ή της ταπείνωσής του. Είναι αλήθεια πως πολλοί άνθρωποι αισθάνονται μια αμηχανία, μια νευρικότητα στις κοινωνικές συναναστροφές, όταν επί παραδείγματι έχουν να εκφωνήσουν έναν λόγο, όταν καλούνται να δώσουν μια συνέντευξη. Ωστόσο, το άγχος αυτό υποχωρεί με το πέρας του χρόνου και όσο το άτομο εξοικειώνεται με καταστάσεις σαν κι αυτές μπορεί ευκολότερα να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις της καθημερινότητάς του.
Από την άλλη, όσον αφορά την κοινωνική φοβία, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, καθώς η ενάσκηση των δραστηριοτήτων της καθημερινότητας σε κλάδο κοινωνικό και επαγγελματικό παρακωλύεται σε μεγάλες διαστάσεις. Αυτό συμβαίνει, καθώς στην ψυχολογία ενός ατόμου με κοινωνική φοβία αυτό που κυριαρχεί είναι το αίσθημα της ταπείνωσης, της απόρριψης και της κοινωνικής εξαθλίωσης από τον περίγυρό του. Με άλλα λόγια, το άτομο προσπαθεί να αποφύγει το ενδεχόμενο να αισθανθεί ότι ο κύκλος του κρίνει τις κινήσεις του ή ότι γίνεται περίγελος όλων, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα την αποφυγή οποιασδήποτε συναναστροφής του με κόσμο, ήτοι, την κοινωνική απομόνωση και την έλλειψη κοινωνικοποίησης.
Συν τοις άλλοις, δεν πρέπει να λησμονούμε πως η κοινωνική φοβία συνοδεύεται και από πολλά ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως είναι η εφίδρωση, η έντονη ερυθρότητα στο πρόσωπο, η ταχυκαρδία, το σφίξιμο στο στήθος, η στομαχική δυσφορία. Τα συμπτώματα αυτά μπορούν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους με μειλίχιο ή με έντονο τρόπο, αναλόγως με το τι θα επιτρέψουμε εμείς. Αυτό σημαίνει πως όταν το άτομο με αγχώδη διαταραχή νιώθει να διακατέχεται από αυτά τα συμπτώματα, αυτομάτως θα αισθανθεί ακόμα πιο ευάλωτο από πριν, καθώς θα θεωρήσει ότι με αυτόν τον τρόπο θα αποτελέσει το επίκεντρο προσοχής και θα εξευτελιστεί. Είναι πολύ δυσάρεστο το γεγονός ότι άτομα σαν κι αυτά δεν μπορούν να απολαύσουν με ηρεμία έναν καφέ με τους συναδέλφους από τη δουλειά, μια συναυλία, μια βόλτα με τους παλιούς συμμαθητές από το σχολείο, διότι θεωρούν πως όλοι είναι εναντίον τους.
Υπάρχουν διάφορες καταστάσεις που πυροδοτούν το άγχος τέτοιων ανθρώπων και τους οδηγούν τελικά στη διαταραχή και στο να «κλείνονται» στον εαυτό τους. Οι πιο συχνές που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε είναι οι εξής: η επαφή με άγνωστα άτομα, η συναναστροφή με πρόσωπα υψηλού βεληνεκούς, το φλερτ, η συμμετοχή σε κοινωνικές εκδηλώσεις, το φαγητό ή ποτό μπροστά σε αγνώστους, η έκθεση μπροστά σε μια πλειάδα ανθρώπων και τα έντονα βλέμματα. Οι λόγοι αυτοί για πολλούς μπορεί να μην έχουν σημασία, όμως για ένα άτομο που πάσχει από διαταραχές σαν και αυτή είναι πολύ δύσκολο να τους αγνοήσει και να προχωρήσει τη ζωή του. Εάν με ρωτάτε, θα απαντούσα με το γνωστό ρητό: «όλα είναι στο μυαλό μας». Σαφέστατα, με το ρητό αυτό δεν προσπαθώ να μειώσω την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο άνθρωπος αυτός που βιώνει τη διαταραχή, ωστόσο κρίνω απαραίτητο να αναζητήσει βοήθεια, καθώς τα προβλήματα του νου πολλές φορές έχουν χειρότερα αποτελέσματα από ό, τι τα προβλήματα στο σώμα μας.
Ο κλάδος της ψυχολογίας σε αυτές τις περιπτώσεις προσεγγίζει τα ψυχικά διαταραγμένα άτομα από μία συστημική χροιά. Δηλαδή, εφόσον ο ψυχοθεραπευτής κρίνει ότι η διαταραχή βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο θεωρεί σημαντική τη χορήγηση αγωγής, έτσι ώστε να κατασταλούν σε πρώτο στάδιο τα σωματικά ερεθίσματα του φόβου. Μέσω της θεραπευτικής προσέγγισης, δέον εστί ο θεραπευόμενος να αισθάνεται διαβεβαίωση, προκειμένου να είναι σε θέση να βοηθήσει και ο ίδιος τον εαυτό του. Ένας ψυχοθεραπευτής θα ασχοληθεί εξ ολοκλήρου με τον ασθενή του, θα ανακαλύψουν μαζί τις θρυαλλίδες, αλλά και τα αίτια που τον οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση, προκειμένου να οδηγηθεί στον απώτερο σκοπό. Με λίγα λόγια, να βρεθούν οι λύσεις και οι νέες μέθοδοι αντιμετώπισης αυτών των καταστάσεων.
Συνεπώς, οι κοινωνικές διαταραχές είναι διαχειρίσιμες με την αρμόδια παρέμβαση, αλλά και το συνεργατικό πνεύμα του πάσχοντα. Με το πέρασμα του χρόνου, ο άνθρωπος με κοινωνική φοβία θα έρθει αντιμέτωπος με ενθαρρυντικές επενέργειες που θα τον καταστήσουν ακμαίο στην καθημερινότητά του και ευοίωνο στη μετέπειτα ζωή του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κοινωνική Φοβία: συμπτώματα και θεραπευτική διαχείριση. Sinaisthisi.gr. Διαθέσιμο εδώ.
- Κοινωνική φοβία _ Κοινωνικό άγχος. Ibrt.gr. Διαθέσιμο εδώ.
