Της Χιόνας Οικονομάκη,
Η κουζίνα ενός τόπου, ως ένα αγαθό αμιγώς πολιτιστικό, διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της κουλτούρας ενός λαού και της ιδιαίτερης πολιτιστικής του ταυτότητας. Ειδικά σε περιπτώσεις λαών που έχουν «ξεριζωθεί» από τον τόπο τους, όπως είναι οι Πόντιοι, και κλήθηκαν να μεταφέρουν μαζί τους τα μοναδικά πολιτιστικά τους γνωρίσματα, οι γαστρονομικές επιλογές ήταν αυτές που κατόρθωσαν να «μεταφερθούν» μαζί τους, ενώ έκτοτε μεταγγίζονται από τη μία γενιά στην επόμενη, διατηρώντας με αυτόν τον τρόπο ζωντανή την κληρονομιά τους κι αναβιώνοντας την καταγωγή τους. Η ποντιακή κουζίνα, λοιπόν, δημιούργημα ενός τόπος που χαρακτηριζόταν από μακρύ και βαρύ χειμώνα, είναι κατά βάση «αγροτική», με απλά υλικά και εύκολες παρασκευές. Στο παρόν άρθρο θα παρουσιαστούν, ενδεικτικά, μερικά από τα παραδοσιακά ποντιακά φαγητά που έχουν καθορίσει τη γαστρονομία και τις παραδόσεις του εν λόγω λαού.
1. Τα λαβάσια
Πρόκειται για μία απλούστατη και συνάμα γευστική, παραδοσιακή συνταγή των Ποντίων που δε διαφέρει από την γνωστή σε όλους μας, λαγάνα. Σκέτο ζυμάρι ψημένο στον φούρνο ή το «πλακίν», μία παραδοσιακή πέτρινη πυρωμένη πλάκα. Βέβαια, η εν λόγω παρασκευή μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη δημιουργία πολλαπλών εδεσμάτων, κατόπιν συνδυασμού με τυρί ή διάφορα είδη χόρτων.
2. Τα τσιριχτά
Ο λόγος για μία γλυκιά, ιδιαίτερη συνταγή. Αναλυτικότερα, πρόκειται για ένα πηχτό ζυμάρι που μοιάζει με αυτό που χρησιμοποιείται για τους γνωστούς σε όλους μας, λουκουμάδες, το οποίο όμως απλώνεται σαν πίτα μέσα στο τηγάνι, ώστε να ψηθεί. Κατά το σερβίρισμα πασπαλίζεται με ζάχαρη και συνιστά μία αγαπημένη προτίμηση μικρών και μεγάλων!
3. Τα καρτόφια
Μία, αδιαμφισβήτητα, εναλλακτική προσέγγιση για το μαγείρεμα της πατάτας. Πιο συγκεκριμένα, οι πατάτες αποτελούσαν (κι εξακολουθούν να αποτελούν) προσφιλές συνοδευτικό του κρέατος. Στον Πόντο συνήθιζαν να τις βράζουν, δημιουργώντας μία… «εναλλακτική πατατοσαλάτα», αφού την αλάτιζαν με αλμυρό νερό και, εν συνεχεία, τη σέρβιραν με κρεμμύδι και λάδι. Ένας ακόμα πρωτότυπος τρόπος μαγειρέματος της πατάτας ήταν το ψήσιμο στη χόβολη κάτω από πυρωμένη στάχτη σκεπασμένη με αναμμένα κάρβουνα.
4. Τα μιλιαστά
Τα «χαμνά λάχανα» ή αλλιώς μιλιαστά αποτελούν μία παραδοσιακή ποντιακή συνταγή λαχανόσουπας με φασόλια, στην οποία προστίθεται λίγο αλεύρι ώστε να χυλώσει, λάδι και καυτερό πιπέρι. Στο σημείο αυτό, βέβαια, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι στην ποντιακή κουζίνα, με τον όρο λάχανα εννοούμε τα μαύρα λάχανα, προϊόν που ήταν εξαιρετικά διαδεδομένο στην περιοχή του Πόντου.
Κλείνοντας, λοιπόν, μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε πως η ποντιακή κουζίνα αποτελεί ένα κράμα ντόπιων, παραδοσιακών και απλών προϊόντων, τα οποία συνδυάζονται με περίτεχνους τρόπους, συνθέτοντας μία γαστρονομική «κληρονομιά» εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, με διάρκεια στον χρόνο και έντονο το στοιχείο της παράδοσης. Άλλωστε, οι ρίζες μας είναι αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικότητάς μας που λειτουργούν ως δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στο «σήμερα» και το «χθες», εμάς και τους προγόνους μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Η μοναδική και άγνωστη κουζίνα του Πόντου, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ
