Της Μαρίνας Γεωργουσάκη,
Το θέμα του υπερχρέους αποτελεί έναν αυξανόμενα σημαντικό παγκόσμιο προβληματισμό. Πολλές χώρες και οντότητες αντιμετωπίζουν την πρόκληση της υπερβολικής συσσώρευσης χρέους και αυτό έχει σοβαρές συνέπειες για την οικονομία, την κοινωνία και την παγκόσμια χρηματοοικονομική σταθερότητα. Στο σημείο αυτό, αναδεικνύεται η ανάγκη για ένα νέο πλαίσιο διαχείρισης χρέους σε παγκόσμιο επίπεδο, το οποίο θα επιτρέπει την αποτελεσματική διαχείριση του χρέους και τη διασφάλιση της οικονομικής σταθερότητας.
Εν πρώτοις, ας εξετάσουμε τι είναι το υπερχρέος. Το υπερχρέος αναφέρεται στην κατάσταση που ένα κράτος ή μια οντότητα έχει υπερβολικά υψηλό επίπεδο χρέους σε σχέση με το Α.Ε.Π. του. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική αστάθεια, υψηλά επιτόκια, περικοπές στις δαπάνες του δημοσίου και άλλα οικονομικά προβλήματα. Οι συνέπειες περιλαμβάνουν τη μείωση της οικονομικής ανάπτυξης, την αύξηση της ανεργίας, τη μείωση της επενδυτικής δραστηριότητας, καθώς, επίσης, και την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας. Οι Kυβερνήσεις που αδυνατούν να πληρώσουν το χρέος τους αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη χρηματοδότηση των βασικών δημοσιονομικών τους υποχρεώσεων. Οι χώρες με υπερχρέος, συνήθως, πληρώνουν υψηλά επιτόκια για τα δάνειά τους, προκαλώντας αυξημένα δημοσιονομικά έξοδα, το οποίο οδηγεί σε περικοπές δαπανών, περιλαμβανομένων των κοινωνικών τους προγραμμάτων και υποδομών, καταβάλλοντας, έτσι, προσπάθεια για ένα χρέος πιο βιώσιμο με δυνατότητες αποπληρωμής.
Μεγάλη επίπτωση του υπερχρέους δύναται να αποτελέσει η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, καθώς οι υπερχρεωμένες οικονομίες κρατών αδυνατούν να έχουν στη διάθεσή τους την αναγκαία χρηματοδότηση. Σε πολλές περιπτώσεις οι υπερχρεωμένες οικονομίες καλούνται να έρθουν σε διαπραγμάτευση με δανειστές, με όρους όχι και τόσο ευνοϊκούς, καθώς οι νέες αυτές χρηματοδοτικές συμφωνίες μπορεί να περιλαμβάνουν περικοπές στο χρέος ή άλλα επώδυνα μέτρα.
Το πρόβλημα του διεθνούς χρέους δεν αποτελεί καινούργιο φαινόμενο. Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες αντιμετωπίζουν προβλήματα υπερχρέους, αποτελώντας μεγάλο πρόβλημα. Η διαχείριση του χρέους είναι κρίσιμη για την αποφυγή του υπερχρέους. Οι Κυβερνήσεις και άλλες οντότητες κρίνεται απαραίτητο να είναι σε θέση να διαχειρίζονται το χρέος τους, με τρόπο τέτοιο ώστε να είναι βιώσιμος, καθώς και να διατηρεί και να προάγει τη χρηματοοικονομική σταθερότητα. Σε περιπτώσεις κρίσης χρέους, όπως αυτές που παρατηρήθηκαν σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες κατά τη διάρκεια της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008, οι χώρες ζήτησαν χρηματοδοτική στήριξη από άλλες χώρες ή διεθνείς οργανισμούς, γεννώντας περίπλοκα ζητήματα σχετικά με τα όρους και τις προϋποθέσεις της χρηματοδότησης.
Η ανάγκη για ένα νέο πλαίσιο διαχείρισης είναι ζωτικής σημασίας. Πολλοί οικονομικοί εμπειρογνώμονες και διεθνείς οργανισμοί προτείνουν τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου διαχείρισης χρέους σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό το νέο πλαίσιο θα μπορούσε να περιλαμβάνει μέτρα για τη μείωση του χρέους, την εκπόνηση βιώσιμων αναπτυξιακών πολιτικών και την αντιμετώπιση των ανισοτήτων. Διεθνείς οργανισμοί, όπως το Δ.Ν.Τ. και ο Παγκόσμιος Τραπεζικός Οργανισμός, έχουν κεντρικό ρόλο στη διαχείριση του διεθνούς χρέους και στην αναζήτηση λύσεων. Η επίλυση του προβλήματος του υπερχρέους απαιτεί συνεργασία και διάλογο μεταξύ των χωρών, των οργανισμών και των επενδυτών. Αυτό το νέο πλαίσιο θα πρέπει να προβλέπει διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης του υπερχρέους και διαχείρισης της κρίσης χρέους, με γνώμονα πάντα μια βιώσιμη χρηματοοικονομική σταθερότητα. Εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο του πλαισίου διαχείρισης χρέους σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελούν οι διεθνείς συμφωνίες, όπως η Σύμβαση του Παρισιού για την Επαναδιαπραγμάτευση του Χρέους (Paris Club) και η Σύμβαση για την Αποφυγή του Διπλού Φορολογικού (Double Taxation Treaty), συμβάλλοντας, έτσι, στο νομικό πλαίσιο για τη διαχείριση του χρέους.
Επιπλέον, θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψιν τα διεθνή πρότυπα διαφάνειας και διακυβέρνησης, διασφαλίζοντας ότι οι χώρες δημοσιοποιούν τις χρηματοοικονομικές τους πληροφορίες και διαχειρίζονται το χρέος με διαφάνεια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αναδιάρθρωση του χρέους δύναται να αποτελέσει «σανίδα σωτηρίας», καθώς το πλαίσιο παρέχει κανόνες και διαδικασίες για αποτελεσματικές αναδιαρθρώσεις, ώστε να εξυπηρετούν τις ανάγκες των χωρών και των δανειστών. Βασικός πυλώνας όλων αποτελεί η βοήθεια σε καταστάσεις κρίσης, που το πλαίσιο πρέπει να προβλέπει μηχανισμούς για την παροχή έκτακτης χρηματοδοτικής βοήθειας σε χώρες που βρίσκονται σε καταστάσεις κρίσης.
Ο στόχος αυτού του πλαισίου είναι να προστατεύσει τόσο τις χρεοκοπημένες χώρες όσο και τους δανειστές από τις αρνητικές συνέπειες του υπερχρέους, διασφαλίζοντας τη σταθερότητα του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Συνολικά, το θέμα του υπερχρέους και της διαχείρισης του χρέους σε παγκόσμιο επίπεδο απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από πολλούς παγκόσμιους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των Κυβερνήσεων, των διεθνών οργανισμών και του χρηματοοικονομικού τομέα, για τη διασφάλιση της οικονομικής σταθερότητας και την προστασία των χρηματοδοτικών συστημάτων από την κρίση χρέους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΔΝΤ: Απειλητικό το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος για τον πλανήτη – Ανήλθε στο 238% του παγκόσμιου ΑΕΠ!, eea.gr, διαθέσιμο εδώ
- Συνέντευξη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα στον Οικονομικό Ταχυδρόμο (www.ot.gr), bankofgreece.gr, διαθέσιμο εδώ
