Της Γεωργίας Δημοπούλου,
Οι πιθανοί κίνδυνοι του διαδικτύου, εκείνου του διφορούμενου εργαλείου της καθημερινότητας, είναι λίγο-πολύ σε όλους γνωστοί. Η ψεύτικη ταυτότητα με την οποία κάποιος μπορεί να συστηθεί, η απόσπαση προσωπικών πληροφοριών για όχι και τόσο… αγνούς σκοπούς, καθώς και ο διαδικτυακός εκφοβισμός είναι μερικά μόνο από τα παραδείγματα. Και, ενώ θα έπρεπε ο παγκόσμιος πληθυσμός να βρίσκεται σε επαγρύπνηση με βάση όλα αυτά, όλο και περισσότερα περιστατικά παραβίασης προσωπικών δεδομένων γίνονται γνωστά. Μία πολύ συνήθης συνθήκη που επιτρέπει να συμβεί κάτι τέτοιο είναι η online συμπεριφορά των γονέων. Τι εννοούμε όμως, προσδιορίζοντάς την συχνά ως «ανεύθυνη» και «εγωκεντρική»;
Δεν είναι πολύ δύσκολο να το φανταστούμε. Γονείς που αποφασίζουν να αναρτήσουν την παραμικρή στιγμή οικογενειακής τους ευτυχίας στα κοινωνικά δίκτυα, την παραμικρή φωτογραφία των παιδιών τους και να… καμαρώσουν, έτσι την πρόοδό τους, το πόσο γρήγορα μεγαλώνουν, ή το πόσο χαριτωμένα συμπεριφέρονται. Ομολογουμένως δεν υπάρχει ωραιότερο συναίσθημα από το να τρέφεις τέτοιου είδους αισθήματα για το παιδί σου, και φυσικά είναι επόμενο να θες να το μοιραστείς. Δε μπορούμε, ωστόσο, να αγνοήσουμε και την άλλη πλευρά, εκείνη που συνδέεται με τους κακόβουλους, πιθανώς, χρήστες που θα θελήσουν να εκμεταλλευτούν την επιθυμία αυτή των γονέων. Το τι μπορεί να θελήσουν να εκμεταλλευτούν, βέβαια, ανοίγει μια «τρομακτική» συζήτηση.
Ας ξεκινήσουμε από το εξής διαδικαστικό: με τη δημοσίευση μιας οποιασδήποτε φωτογραφίας στα social media, ο χρήστης που την αναρτά δίνει δικαιώματα χρήσης της σε όλους όσους θα τη δουν, χωρίς καμία συγκατάθεση. Και, μπορεί ο ίδιος να κατέχει τα πνευματικά δικαιώματα για τη φωτογραφία, ωστόσο ανά πάσα στιγμή ο οποιοσδήποτε δύναται να τη χρησιμοποιήσει για ποικίλους σκοπούς. Σε μία πιο… εξιδανικευμένη μορφή αυτής της κατάστασης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διαφημιστικούς σκοπούς. Όταν, όμως, γίνονται γνωστά περιστατικά αναπαραγωγής ψεύτικων φωτογραφιών υλικού παιδικής πορνογραφίας μέσω του AI, η κατάσταση σοβαρεύει. Χαρακτηριστική ήταν μια έκθεση της τράπεζας Barclays του 2018, που προειδοποίησε για ένα επερχόμενο κύμα απάτης ταυτότητας λόγω του ότι οι γονείς αναρτούν φωτογραφίες των παιδιών. Μακάρι, όμως, οι κίνδυνοι να σταματούσαν εδώ.
Κατά καιρούς οι περισσότεροι έχουμε αναρτήσει φωτογραφικό υλικό από τις καλοκαιρινές μας διακοπές-ακόμα και οι γονείς μας συχνά θέλουν να μοιραστούν τη συγκινητική για εκείνους πρώτη μας μέρα στο σχολείο. Μέσω, όμως, των τρυφερών αυτών στιγμών οικογενειακής ευτυχίας ο εκάστοτε κακόβουλος χρήστης μπορεί να λάβει το πάτημα και να παρακολουθήσει το θύμα του στο προαύλιο του σχολικού του χώρου και να επιδιώξει έως και απαγωγή. Παρόμοια, με το που αντιληφθεί την απουσία της οικογένειας από το σπίτι το καλοκαίρι, η διάρρηξη θα είναι για εκείνον πολύ πιο εύκολη. Μπορεί όλα αυτά να φαντάζουν ακραία περιστατικά, αυτό όμως μόνο μέχρι να συμβούν στο διπλανό μας και να μας σοκάρουν.
Περνώντας στο βασικό, «επί του πρακτέου», λοιπόν: τι μπορεί να κάνει ο γονιός και, γενικότερα, ποια θα πρέπει να είναι η ιντερνετική του συμπεριφορά εκείνη που θα τον προστατεύσει από τους κινδύνους που ελλοχεύουν; Για αρχή, θα πρέπει να έχει τα μάτια του… δεκατέσσερα στο ψηφιακό αποτύπωμα που εκείνος αφήνει. Το ψηφιακό αποτύπωμα αποτελείται από το περιεχόμενο με το οποίο ο ίδιος έρχεται σε επαφή, λαμβάνει, αναζητά, θεάται και διαμοιράζεται. Ένα καλό μέτρο θα ήταν, λ.χ. να καλύπτει τα χαρακτηριστικά του προσώπου των παιδιών του όταν ανεβάζει τέτοιου είδους φωτογραφίες. Ακόμη, η αποφυγή της υπερπροβολής όλων εκείνων των προσωπικών του στοιχείων κρίνεται αναγκαία: το σχολείο στο οποίο φοιτούν τα παιδιά του, η διεύθυνση κατοικίας του και το πού εργάζεται αποτελούν όλα λεπτομέρειες που-εφόσον τις κρατήσει ιδιωτικές-έχει κάνει το πρώτο βήμα προς την ασφάλειά του.
Ίσως να φαντάζει ουτοπική και υπερπροστατευτική μια τέτοια συμπεριφορά. Ο σοφός λαός, όμως, συμβουλεύει να «προσέχουμε για να έχουμε». Και έχει δίκιο. Μόνο η δική μας ώριμη συμπεριφορά και η επιφυλακτικότητα θα μας προστατέψουν από τα «χειρότερα», σε έναν κόσμο που αυτά μόνο πληθαίνουν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κοινοποίηση φωτογραφιών στις διακοπές: Ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν; Saferinternet4kids.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Γιατί οι γονείς χρειάζεται να σκέφτονται διπλά πριν αναρτήσουν φωτογραφίες με τα παιδιά τους στα social media. Lifo.gr. Διαθέσιμο εδώ
