Της Ναταλίας Ατζέμογλου,
Η τακτική σωματική δραστηριότητα έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στη μακροζωία, αλλά και στην καλύτερη ποιότητα ζωής. Η τακτική άσκηση χαρίζει πιο δυνατούς μύες, τένοντες και συνδέσμους, αλλά και πιο δυνατά οστά. Οι ασκήσεις που περιλαμβάνουν φόρτιση με το σωματικό μας βάρος (π.χ. τρέξιμο, πατίνια, χορός) έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν την οστική πυκνότητα στους εφήβους, βοηθούν στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας στους ενήλικες και επιβραδύνουν την απώλεια της οστικής μάζας στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει, επίσης, ότι η σωματική δραστηριότητα είναι ευεργετική και για την ψυχολογική μας κατάσταση, καθώς μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε καλύτερα το στρες, βελτιώνει τις λειτουργίες του εγκεφάλου μας και μας βοηθά να κοιμόμαστε καλύτερα. Ας δούμε, λοιπόν, πώς επιδρούν οι διάφορες ορμόνες που εκλύονται κατά την άσκηση μέσα στον οργανισμό μας.
Η παραθορμόνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από τους παραθυρεοειδείς αδένες και μέσω ρύθμισης του μεταβολισμού του ασβεστίου και φωσφόρου συμβάλλει στη διατήρηση της ομοιόστασης ολόκληρου του σώματος. Η αυξημένη παραθορμόνη του αίματος προκαλεί την απελευθέρωση του ασβεστίου από τα οστά και διεγείρει τους νεφρούς, ώστε να μειώσουν την απώλεια ασβεστίου με τα ούρα. Η χρόνια άσκηση μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό της έκκρισης παραθορμόνης. Μια μικρή μείωση των κυκλοφορούντων επιπέδων παραθορμόνης θα μπορούσε να είναι ευεργετική, καθώς προστατεύει τον οργανισμό από τις πολυοργανικές επιπλοκές που σχετίζονται με τον υπερπαραθυρεοειδισμό (οστεοπόρωση, νεφρολιθίαση, πεπτικό έλκος, παγκρεατίτιδα, πόνοι στις αρθρώσεις και στους μυς, αδυναμία συγκέντρωσης, κατάθλιψη, αίσθηση αδυναμίας, αρτηριακή υπέρταση). Ένα χαμηλό επίπεδο σωματικής δραστηριότητας, σε συνδυασμό με μια περιορισμένη πρόσληψη ασβεστίου, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υπερπαραθυρεοειδισμού. Αντιθέτως, σωματική δραστηριότητα σε συνδυασμό με διαιτητικά συμπληρώματα (ασβέστιο και/ή βιταμίνη D) βοηθούν τον οργανισμό να παραμείνει υγιής.
Τόσο για την προπόνηση δύναμης όσο και για την προπόνηση αντοχής, η μέγιστη απόδοση παρατηρείται τις απογευματινές και βραδινές ώρες, λόγω του ημερήσιου ρυθμού της θερμοκρασίας του πυρήνα του σώματος (CBT), του ημερήσιου ενεργειακού μεταβολισμού και ορμονών του σώματος, που εκκρίνονται κατά την άσκηση. Η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη που μελετάται συχνά σε σχέση με την άσκηση. Η έκκριση κορτιζόλης είναι ιδιαίτερα σημαντική κατά τη διάρκεια παρατεταμένης άσκησης, καθώς αποτρέπει την εστεροποίηση των ελεύθερων λιπαρών οξέων και διεγείρει την παραγωγή γλυκόζης στο ήπαρ. Η κορτιζόλη, η οποία είναι αυξημένη κατά τη διάρκεια του χρόνιου στρες, μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ασθενειών από χρόνιο πόνο έως καρδιακές παθήσεις. Ωστόσο, μετά την άσκηση, ιδίως τις απογευματινές ώρες λόγω του κιρκάδιου ρυθμού, πέφτει γρήγορα και μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση του ύπνου, αύξηση της μυϊκής μάζας, προστασία από καρδιαγγειακά συμβάματα και μείωση του οργανικού στρες.
Η τεστοστερόνη, η οποία εκλύεται κατά την άσκηση, επάγει αναβολικά και αντικαταβολικά μηχανισμούς, που εμπλέκονται στην ανάπτυξη του μυϊκού ιστού, την αποκατάσταση, την αναδιαμόρφωση και τη βελτίωση της απόδοσης. Η τεστοστερόνη διεγείρει την ανάπτυξη των οστών, άλλων συνδετικών ιστών συμπεριλαμβανομένου και του νευρικού, αναγεννά τα νεύρα και αυξάνει το μήκος/ διάμετρο των δενδριτώντων νευρώνων, οι οποίοι αποτελούν τα βασικά κύτταρα του Νευρικού Συστήματος με κεντρικό ρόλο τη μεταφορά της νευρικής ώσης. Επιπλέον, επάγει την ερυθροποίηση, διατηρώντας τον αιματοκρίτη μας σε καλά επίπεδα. Τα ανδρογόνα, στα οποία εντάσσεται η τεστοστερόνη, έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν τη διατομή των μυών των μυϊκών ινών τύπου Ι και ΙΙ, με αποτέλεσμα την αύξηση της μυϊκής δύναμης, της ισχύος και της αντοχής .
Συμπερασματικά, η σωματική άσκηση προστατεύει τα οστά, τα νεφρά και την ψυχική υγεία μέσω της μείωσης των επιπέδων παραθορμόνης, προστατεύει από το στρες και τις καρδιακές παθήσεις, ελαττώνοντας τα επίπεδα της κορτιζόλης, ενώ βοηθάει στη δημιουργία ενός πιο στιβαρού και ανθεκτικού κορμιού μέσω της απελευθέρωσης της τεστοστερόνης. Καθώς το φάσμα της άσκησης είναι πολύ ευρύ (αερόβια, αναερόβια, ενδυνάμωση, ευλυγισία, ισορροπία) και οι δυνατότητες επιλογής του είδους γυμναστικής που ταιριάζει στον καθένα μας ανάλογα με την προσωπικότητα (ατομικός ή ομαδικός αθλητισμός), τον ελεύθερο χρόνο και το κόστος που θέλει να διαθέσει αμέτρητες, καθένας από εμάς οφείλει να αφιερώνει έστω και λίγα λεπτά της μέρας του για να αθλείται για ένα υγιές σώμα, αλλά και… μυαλό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η σημασία της άσκησης στην υγεία & ο ιδανικός συνδυασμός της με ισορροπημένη διατροφή, mitera.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Eat, Train, Sleep—Retreat? Hormonal Interactions of Intermittent Fasting, Exercise and Circadian Rhythm, MDPI. Διαθέσιμο εδώ
- Testosterone physiology in resistance exercise and training: the up-stream regulatory elements, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Growth Hormone(s), Testosterone, Insulin-Like Growth Factors, and Cortisol: Roles and Integration for Cellular Development and Growth With Exercise, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Recovery responses of testosterone, growth hormone, and IGF-1 after resistance exercise, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Παραθυρεοειδείς αδένες, thyroidsurgeon.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Οι 4 πιο σημαντικοί τύποι άσκησης, eurofile.com. Διαθέσιμο εδώ
