Του Γιάννη Μάρκελλου,
1408: Αφήνει την τελευταία του πνοή ο Ιωάννης Ζ’ Παλαιολόγος, ο οποίος υπήρξε η κύρια έκφραση της τελευταίας φάσης της ενδοδυναστικής έριδας των Παλαιολόγων που ταλάνισε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Ο Ιωάννης Ζ’ ήταν ο μόνος απόγονος του Ανδρονίκου Δ’ και της συζύγου του Μαρίας Κυράτσα. Το 1373 ο Ανδρόνικος Δ’ όντας φιλόδοξος ήταν ο μόνος νόμιμος Αυτοκράτορας μετά τον Ιωάννη Ζ’ τον Παλαιολόγο. Η δράση του Ανδρονίκου Δ’ στιγματίστηκε από μια σειρά εμφυλίων ταραχών στο εσωτερικό του Βυζαντίου που θα τελειώσουν με τον θάνατο του Ιωάννη Ζ’. Σχετικά με τη διαδοχή στον θρόνο, οι πηγές παραμένουν ασαφείς, αλλά μια αναφορά του Χαλκοκονδύλη, η οποία κάνει λόγο ότι ο Ιωάννης Ζ’ είχε αναγορευτεί μαζί με τον πατέρα του. Ιστορικά τεκμαίρεται ότι ο Ιωάννης Ζ’ με συνοδική πράξη το 1381 φαίνεται να χρησιμοποιεί τον τίτλο Βασιλεύς. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να είχε αναγορευτεί Αυτοκράτορας πριν το 1390. Η Χριστοφιλοπούλου τονίζει στην έρευνα της ότι θα πρέπει να γίνει διαχωρισμός, διότι το εθιμοτυπικό σκέλος της διαδικασίας της στέψης κατά την παλαιολόγεια περίοδο προβλέπει διαχωρισμό στον τίτλο του εστεμμένου Αυτοκράτορα και σε αυτόν που φέρει τον τίτλο του απλού βασιλέως.
Κατά το χρονικό διάστημα από το 1381 έως και το 1389 οι πηγές φαίνεται να μην παρέχουν εκτενείς πληροφορίες για τον Ιωάννη Ζ’ τον Παλαιολόγο. Παρά το ισχνό ιστορικά πεδίο, ο Ιωάννης Ζ’ πραγματοποιεί ταξίδι στη Γένουα το 1389 και το 1390 με πραξικόπημα καταλαμβάνει την Κωνσταντινούπολη. Ο Ιωάννης Ζ’, όντας βασιλέας από την παιδική του ηλικία, είχε γεννηθεί με την ιδέα και θεωρούσε νομικά κατοχυρωμένη την Αυτοκρατορική του εξουσία. Βέβαια, το πραξικόπημα θεωρήθηκε ανεπιτυχές και έδωσε την ευκαιρία στον Μανουήλ Β’ να αναθερμάνει τις σχέσεις με τον πατέρα του, οι οποίες είχαν κλονιστεί κατά το χρονικό διάστημα που βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη ασκώντας αντιοθωμανική πολιτική, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς το 1387.
Τα γεγονότα του 1390 άλλαξαν το τοπίο ριζικά, αλλά έπρεπε να υπάρξει και συμφιλίωση κάτι το οποίο επετεύχθη με τον συμβιβασμό του 1399. Αρχικά, πριν το ταξίδι του Ιωάννη Ζ’ στην Ιταλία είχαν αρχίσει μερικές συνομιλίες αναθέρμανσης των σχέσεων, αλλά δεν καρποφόρησαν περί το 1393. Έπειτα ακολούθησε η δεύτερη προσπάθεια περί το 1397. Μην ξεχνάμε το ίδιο διάστημα η Κωνσταντινούπολη βρισκόταν σε κατάσταση πολιορκίας. Το σχέδιο προέβλεπε ο Ιωάννης Ζ’ να έρθει σε συμφιλίωση με τον Μαννουήλ Β’, προκειμένου ο δεύτερος να αναχωρήσει μετά για να αντιμετωπίσει στη Δύση τους Οθωμανούς. Ο ρόλος του Boucicaut παραλείπεται από τις ελληνικές πηγές λόγω της αμηχανίας που προκαλούσε η ανάγκη ξένης παρέμβασης, προκειμένου να συμφιλιωθεί η οικογένεια των Παλαιολόγων σύμφωνα με τον Barker.
Ο Ιωάννης Ζ΄ ο Παλαιολόγος γίνεται Αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη από το 1399 μέχρι το 1402. Ο Ιωάννης Ζ’ ανέλαβε την εξουσία ως Αντιβασιλέας του Μανουήλ Β’. Στη Θεσσαλονίκη ο Ιωάννης Ζ’ έφερε τον τίτλο Βασιλεύς πάσης Θετταλίας. Σχετικά με τη δράση του στη Θεσσαλονίκη πληροφορούμαστε από τον Συμεών Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης. Σήμερα στη συλλογή Dumbarton Oaks η παράδοση της Θεσσαλονίκης στον Ιωάννη Ζ΄ αναπαρίσταται σε μία ελεφαντοστέινη πυξίδα. Τέλος, η πυξίδα αυτή παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τη γέννηση και τον θάνατο του Ανδρονίκου Ε’.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ιωάννης Ζ’ Παλαιολόγος, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Πεθαίνει ο Ιωάννης Ζ’ Παλαιολόγος, historical-quest.com, διαθέσιμο εδώ
