Της Δανάης-Βασιλικής Γαζή,
Η ανώνυμη εταιρεία είναι μια εμπορική εταιρεία που φέρει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και συναντάται όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια. Αναλυτικότερα, πρόκειται για μια κεφαλαιουχική εταιρεία στην οποία κάθε πρόσωπο που συμμετέχει καταβάλλει ένα χρηματικό ποσό, με το οποίο μπορεί να αποκτήσει τη μετοχική ιδιότητα. Ο μέτοχος, δηλαδή, αποκτά αυτή την ιδιότητα με τη δήλωση της βούλησής του και αρχίζει πλέον να είναι μέλος της ΑΕ με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Η εταιρεία αυτή, βέβαια, όπως και τα υπόλοιπα εταιρικά μορφώματα, προκειμένου να λειτουργήσει σωστά και να έχει οργάνωση, έχει διάφορα όργανα τα οποία αναλαμβάνουν τις υποχρεώσεις αυτές, ένα εκ των οποίων είναι το διοικητικό της συμβούλιο (Δ.Σ.).
Αρχικά, θα πρέπει να αναφερθεί ότι όπως προβλέπεται στο αρ.77 του ν.4548/2018 για τις ΑΕ, το διοικητικό συμβούλιο διοικεί ουσιαστικά την ΑΕ, καθώς αναλαμβάνει τη διαχείριση και την εκπροσώπησή της. Σαφέστερα, η ύπαρξη του Δ.Σ. συνιστά νευραλγικής σημασίας για την εταιρεία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δίχως αυτό δεν υφίσταται εταιρεία, απλά παύει να εκπληρώνει σημαντικές υποχρεώσεις της. Η αναγκαιότητα του Δ.Σ. προκύπτει εξάλλου από το γεγονός ότι στην ΑΕ οι μέτοχοί της χαρακτηρίζονται από ετερογένεια, καθώς υπάρχει ετερότητα εννόμων συμφερόντων και άρα δεν θα μπορούσε να ανατεθεί η διοίκηση της εταιρείας σε συγκεκριμένα μόνο πρόσωπα. Με τον τρόπο αυτό, μάλιστα, ενισχύεται το αίσθημα ευθύνης των μετόχων, καθώς συμβούλιο έχει συλλογικό χαρακτήρα και εξασφαλίζεται η ομαλότητα των αντικρουόμενων συμφερόντων.
Επιπλέον, η εξουσία του Δ.Σ. δεν είναι απεριόριστη, δηλαδή οι πράξεις που διενεργεί σχετικά με τη διοίκηση και την εκπροσώπηση της εταιρείας, δεν είναι εφικτό να υπερβαίνουν τον εταιρικό σκοπό. Η εταιρία, δηλαδή, δεσμεύεται απέναντι στους τρίτους σε περίπτωση που γίνουν πράξεις καθ’ υπέρβαση του σκοπού αυτού και χωρίς να απαιτείται απόδειξη ότι ο τρίτος γνώριζε πως η πράξη αυτή δεν συνάδει με τον εταιρικό σκοπό. Ο νομοθέτης, δηλαδή, έχει μεριμνήσει στο αρ.86 παρ.2 του ν.4548/2018 υπέρ του καλόπιστου τρίτου και γι’ αυτό η εταιρεία υποχρεούται να αποδείξει ότι ο τρίτος γνώριζε. Η ίδια ακριβώς ρύθμιση έχει γίνει και για την περίπτωση που το Δ.Σ. ενεργεί πράξεις καθ’ υπέρβαση των διατάξεων του καταστατικού ή της απόφασης της Γενικής Συνέλευσης (Γ.Σ.) των μετόχων.
Στη συνέχεια, όσον αφορά ειδικότερα τις υποχρεώσεις του Δ.Σ. της ΑΕ, η μια σχετίζεται με τη διαχείριση των εταιρικών πραγμάτων. Ειδικότερα, το Δ.Σ. είναι αρμόδιο για κάθε πράξη που σχετίζεται με τη διαχείριση της περιουσίας της εταιρείας, καθώς και του σκοπού της. Τα μέλη του, βέβαια, τα οποία είναι συγκεκριμένα, θα πρέπει να ασκούν τα καθήκοντά τους σύννομα και σύμφωνα με τις αποφάσεις της Γ.Σ. και με πρώτιστο σκοπό την προάσπιση του εταιρικού συμφέροντος. Δικαιούνται, επίσης, τα μέλη του Δ.Σ. να αναθέτουν τις αρμοδιότητές του είτε εν συνόλω είτε μερικώς σε άλλα πρόσωπα ή τρίτους, καθώς η διάταξη του αρ.87 ν.4548/2018 δεν είναι αναγκαστικού δικαίου. Τέλος, όσον αφορά τη διαχειριστική εξουσία του Δ.Σ., αυτή δεν θα πρέπει να συγχέεται με θέματα που υπάγονται αποκλειστικά στην αρμοδιότητα της Γ.Σ., όπως είναι η τροποποίηση του καταστατικού.
Τέλος, όσον αφορά τη δεύτερη υποχρέωση του Δ.Σ., αυτή είναι η εκπροσώπηση της εταιρείας, η οποία είναι είτε δικαστική είτε εξώδικη και ασκείται από τα μέλη του Δ.Σ. που δρουν συλλογικά. Συγκεκριμένα, κάθε πράξη εκπροσώπησης της ΑΕ για να είναι έγκυρη, θα πρέπει να φέρει τουλάχιστον την υπογραφή του νόμιμου εκπροσώπου της. Νόμιμος εκπρόσωπος δεν απαιτείται να είναι μόνο ένας, αλλά και περισσότεροι εφόσον υπάρχει αντίστοιχη πρόβλεψη στο καταστατικό. Παράλληλα, σχετικά με την εξωδικαστική εκπροσώπηση, αυτή αφορά κυρίως την κατάρτιση δικαιοπραξιών και τη σύναψη συμβάσεων με τρίτους, ενώ η δικαστική εκπροσώπηση αφορά την ικανότητα της ΑΕ να είναι διάδικος σε μια δίκη.
Συμπερασματικά, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω, εύκολα προκύπτει το συμπέρασμα ότι το Δ.Σ. της ΑΕ, είναι ένα όργανο χωρίς το οποίο δεν μπορεί να αντεπεξέλθει η εταιρεία στις υποχρεώσεις και τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα όργανο που δρα συλλογικά και ενεργεί πάντοτε προς το συμφέρον της εταιρείας, καθώς αναλαμβάνει τις περισσότερες διαχειριστικές αρμοδιότητες της, καθώς και όλες τις εκπροσωπευτικές. Αν δεν υπήρχε δηλαδή το Δ.Σ., η εταιρεία, η οποία είναι νομικό πρόσωπο δεν θα είχε ικανότητα διαδίκου, δεν θα μπορούσε να προβεί σε δικαστικές λύσεις, ούτε να συναλλαχθεί με τρίτους. Η νομική της θέση, λοιπόν, κρίνεται αναγκαία για την ορθή οργάνωση και λειτουργία του μορφώματος της ΑΕ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αλεξανδρίδου Δ. Ελίζα, Δίκαιο Εμπορικών Εταιριών, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη, 2019
-
Το Διοικητικό Συμβούλιο Της ΑΕ: Λειτουργία, Εξουσία, Μέλη, koumentakislaw.gr, διαθέσιμο εδώ
