Της Κωνσταντίνας Δημάκα,
Ως ακραία καιρικά φαινόμενα, χαρακτηρίζονται τα σπάνια ή ασυνήθιστα φαινόμενα που συμβαίνουν σε μια περιοχή. Παραδείγματα αποτελούν οι ακραίες καταιγίδες, κατά τη διάρκεια των οποίων μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα πέφτει μεγάλος όγκος νερού, ικανός να προκαλέσει πλημμύρες αλλά, και οι ακραίοι καύσωνες, οι τυφώνες και οι σίφωνες. Πώς, όμως, αυτά τα ακραία φαινόμενα επηρεάζουν τη ζωή μας;
Δυστυχώς, στις μέρες μας, τα ακραία φαινόμενα ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, συμβαίνουν όλο και πιο συχνά και μάλιστα εκδηλώνονται με μεγάλη ένταση, προκαλώντας σοβαρές καταστροφές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι η μεγάλη νεροποντή που έπληξε τη Θεσσαλία και την Καρδίτσα, που είχε ως αποτέλεσμα να χαθούν ζωές, να καταστραφούν σπίτια, κόποι μιας ζωής σύμφωνα με τους κατοίκους. Στη χώρα μας, δύο είναι συνήθως τα ακραία καιρικά φαινόμενα που επηρεάζουν τη ζωή μας: η ξηρασία και οι ακραίες καταιγίδες.
Οι έντονοι καύσωνες και η έλλειψη βροχοπτώσεων, προκαλούν ξηρασία στο έδαφος. Ένα τέτοιο φαινόμενο, είναι άμεσα απειλητικό, διότι προκαλεί καταστροφή στο έδαφος. Τα καλλιεργήσιμα εδάφη καταστρέφονται σε μεγάλο βαθμό με αποτέλεσμα να χάνεται μια ολόκληρη πηγή εσόδων, και για μια αγροτική οικογένεια αυτό έχει αρνητικές επιπτώσεις. Σε πολλές περιπτώσεις, οι οικογένειες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τον τόπο τους, αφού στην ουσία έχουν μείνει χωρίς δουλειά και εισόδημα, ειδικότερα μάλιστα εάν το έδαφος έχει υποστεί μόνιμες ζημιές ή θα χρειαστεί μεγάλο διάστημα για να ανακάμψει. Επίσης, οι ακραίες καταιγίδες είναι ένα φαινόμενο που προκαλεί μεγάλες καταστροφές. Συνήθως συνοδεύονται από μεγάλο ύψος νερού σε σύντομο διάστημα έπειτα από μήνες χωρίς βροχή αλλά δε λύνουν το πρόβλημα της ξηρασίας σύμφωνα με ειδικούς, καθώς επιφέρουν πλημμύρες. Σπίτια αλλά και δρόμοι πλημμυρίζουν και κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο εφοδιασμός με είδη πρώτης ανάγκης είναι δύσκολος, ενώ συχνά δεν υπάρχει ρεύμα και νερό για πολλές μέρες.
Σε πολλές περιπτώσεις, τα σπίτια πλημμυρίζουν τόσο έντονα, που η εγκατάλειψή τους είναι η μόνη λύση. Βάση ερευνών, όλο και συχνότερα μεγάλες μάζες ανθρώπων εγκαταλείπουν τον τόπο τους σε αναζήτηση καλύτερης ζωής. Δε φεύγουν, όμως, κυνηγημένοι από πολιτικούς διωγμούς, αλλά από την αποδάσωση, την παγκόσμια υπερθέρμανση, από φυσικές καταστροφές, από πυρηνικά και βιομηχανικά ατυχήματα. Δεν πρόκειται για μικρούς αριθμούς ατόμων. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος του Καΐρου, σήμερα υπάρχουν 30 εκατομμύρια τέτοιοι πρόσφυγες, και ο αριθμός συνεχώς αυξάνει. Η Αναφορά Παγκόσμιων Καταστροφών εκδίδεται κάθε χρόνο από τον Ερυθρό Σταυρό, και αναφέρει ότι εμφανίζονται 5.000 νέοι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες κάθε μέρα. Τα ακραία φαινόμενα, μπορούν μάλιστα να επιδράσουν τόσο στην ψυχική όσο και στη σωματική υγεία.
Όσον αφορά την ψυχική υγεία, υπάρχουν περιπτώσεις που οι άνθρωποι παλεύουν για να επιβιώσουν από μια καιρική καταστροφή, όπως την πλημμύρα. Η κατάθλιψη, το άγχος ή ακόμη και ο εθισμός μπορεί να ακολουθήσουν ένα ακραίο γεγονός. Πολλές φορές, μέσω των ονείρων και των αναμνήσεων η καταστροφή επανέρχεται στην μνήμη. Το αποτέλεσμα είναι οι πάσχοντες να αποκτήσουν μετατραυματικό στρες, προσπαθώντας να αποφύγουν τα γεγονότα που έζησαν. Η ζωή των παιδιών επηρεάζεται, επίσης, από τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Οι διαταραχές στη ρουτίνα, ο αποχωρισμός των γονέων τους λόγω εκτοπισμού ή εκκένωσης, αλλά και το άγχος που βιώνουν οι γονείς τους και αναπόφευκτα βιώνουν και τα ίδια πλάι τους, συμβάλουν στην κακή ψυχολογία των ανηλίκων. Οι άνθρωποι της πρώτης γραμμής, οι εργαζόμενοι έκτακτης ανάγκης και όσοι άλλοι ασχολούνται με την αντιμετώπιση ακραίων καιρικών καταστροφών διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για την ψυχική τους υγεία, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Αυτοί οι εργαζόμενοι εκτίθενται συχνά σε τραυματισμό ή ακόμα και σε θάνατο κατά τη διάρκεια της εργασίας τους, γεγονός που επιβαρύνει την ψυχική υγεία τόσο των ίδιων όσο και των οικογενειών τους. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ψυχοθεραπεία είναι απαραίτητη, για να υπάρξει σωστή διαχείριση τους άγχους και της θλίψης.
Επιπλέον, πολλοί ερευνητές επισημαίνουν ότι οι ακραίες καιρικές συνθήκες και η κλιματική αλλαγή, επηρεάζουν κάθε χρόνο την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων. Μπορούν, δηλαδή, να πυροδοτήσουν την εξάπλωση της ελονοσίας ή του Δάγκειου πυρετού. Επιπλέον, τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν συσχετιστεί σε μεγάλο βαθμό με την αύξηση της επιθετικής συμπεριφοράς και της ενδοοικογενειακής βίας. Η έκθεση στην υπερβολική ζέστη φαίνεται να οδηγεί σε αυξημένη χρήση αλκοόλ ως αυτοθεραπεία στην αντιμετώπιση του στρες, αύξηση των εισαγωγών στα νοσοκομεία και στα επείγοντα για τους ψυχικά πάσχοντες καθώς και αυξημένα περιστατικά με αυτοκτονικό ιδεασμό. Τέλος, τα άτομα που προέρχονται από χώρες χαμηλού εισοδήματος και με κακές υποδομές ή περιοχές όπου επικρατεί υποσιτισμός, θα αντιμετωπίσουν δυσκολότερα τα ακραία φαινόμενα και τους κινδύνους που σχετίζονται με αυτά. Αυτό γιατί τα άτομα αυτά είναι πιο ευάλωτα.
Συμπερασματικά, οι άνθρωποι είναι αλληλένδετοι με το περιβάλλον γύρω τους. Κάθε του αλλαγή τους επηρεάζει σε τεράστιο βαθμό και μπορεί να επιφέρει μέχρι και το θάνατό τους. Σύμφωνα με τα παραπάνω, τόσο η ανάγκη προστασίας του πλανήτη από την περαιτέρω καταστροφή του όσο και η ανάγκη αποτελεσματικής αντιμετώπισης των κρίσεων και ουσιαστικής βοήθειας στους πληγέντες από τα κράτη και τις κυβερνήσεις είναι άκρως απαραίτητες. Οι επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία των πληγέντων από τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν νοείται να περνάνε αδιάφορες στις σύγχρονες κοινωνίες και ο όρος περιβαλλοντικοί πρόσφυγες θα πρέπει να γίνει πιο γνωστός γιατί αποτελεί ολοένα και πιο αυξανόμενο φαινόμενο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν την ψυχική υγεία. Cretalive.gr. Διαθέσιμο εδώ.
- Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, επηρεάζουν την υγεία. Meteo24news.gr. Διαθέσιμο εδώ.
- Πως τα ακραία καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν την υγεία μας. Alfavita.gr. Διαθέσιμο εδώ.
- Περιββαλοντικοί πρόσφυγες. Oikologos.gr. Διαθέσιμο εδώ.
