Του Χάρη Δημήτρουλα,
Το περιβάλλον αναφέρεται στον φυσικό και κοινωνικό χώρο γύρω μας, όπου ζούμε. Χωρίζεται συνήθως σε δύο κύριες κατηγορίες: πρώτον, το φυσικό περιβάλλον. Αυτό περιλαμβάνει φυσικά στοιχεία, όπως οι βιότοποι, τα εδάφη, τα ύδατα, ο αέρας και ο κλίματος. Είναι οι φυσικοί πόροι του πλανήτη μας που υποστηρίζουν τη ζωή. Δεύτερον, το κοινωνικό περιβάλλον. Αυτό αφορά τις ανθρώπινες δραστηριότητες, την κοινωνική δομή, τον πολιτισμό, την πολιτική και την οικονομία, παίζοντας σημαντικό ρόλο στον τρόπο που ο άνθρωπος διαμορφώνεται και αλληλεπιδρά με το φυσικό περιβάλλον. Αυτές οι δύο κατηγορίες συνδυάζονται, για να δημιουργήσουν το συνολικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε, επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής μας.
Η μόλυνση των θαλασσών είναι ένα σημαντικό πρόβλημα που προκαλεί σοβαρή καταστροφή στους ζωικούς οργανισμούς και το θαλάσσιο περιβάλλον. Τα αίτια περιλαμβάνουν την εκπομπή ρύπων από βιομηχανίες, γεωργία και αστικές περιοχές, την υπεραλίευση και την αλλαγή του κλίματος. Αυτή η μόλυνση μπορεί να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στη θαλάσσια οικολογία, συμπεριλαμβανομένων των ψαριών, πτηνών, θηλαστικών και κοραλλιογενών υφάλων. Οι πλαστικές ρύποι, οι πετρελαιοκηλίδες και η υπερθέρμανση του ωκεανού απειλούν τον θαλάσσιο βίο και τα οικοσυστήματα.
Πρόκειται για ένα πρόβλημα που αφορά τόσο τις ελληνικές όσο και τις ευρωπαϊκές θάλασσες. Η μόλυνση μπορεί να προκληθεί από διάφορες πηγές, όπως οι βιομηχανικές εκπομπές, οι απορρίψεις από πλοία, η αγροτική διαρροή, και άλλες δραστηριότητες. Η προστασία των θαλασσών αποτελεί σημαντική προτεραιότητα για τη διατήρηση της θαλάσσιας οικολογίας και την προστασία της υγείας του περιβάλλοντος. Είναι σημαντικό να λαμβάνονται μέτρα για τη μείωση της θαλάσσιας μόλυνσης, όπως η βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων, η προώθηση της αειφόρου αλιείας και η ανάπτυξη καθαρών εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάρχουν πολλοί νόμοι και κανονισμοί για την προστασία του περιβάλλοντος. Παρακάτω αναφέρονται μερικά από τα κύρια νομικά μέσα.
Για την Ελλάδα: πρώτον, ο Νόμος περί Προστασίας του Περιβάλλοντος (Ν. 1650/1986), που ορίζει τις βασικές αρχές και τις διαδικασίες για την προστασία του περιβάλλοντος. Δεύτερον ο Νόμος περί Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (Ν.4014/2011), για έργα, δραστηριότητες και ρυθμίσεις αυθαιρέτων. Τρίτον, ο Νόμος περί Διαχείρισης Απορριμμάτων (Ν. 4042/2012), που ρυθμίζει την ποινική προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και τη διαχείριση, τη συλλογή και την ανακύκλωση απορριμμάτων. Για την Ευρώπη: πρώτον, ο Κοινοτικός Κώδικας για το Περιβάλλον (Κανονισμός (ΕΚ) Αριθ. 1221/2009), που αφορά την πρόσβαση στις πληροφορίες περιβαλλοντικού χαρακτήρα και τη συμμετοχή του κοινού στην περιβαλλοντική λήψη αποφάσεων. Δεύτερον, ο Κανονισμός REACH (Κανονισμός (ΕΚ) Αριθ. 1907/2006), που ρυθμίζει την αξιολόγηση και τον περιορισμό των χημικών ουσιών στην αγορά της ΕΕ, για να προστατεύσει το περιβάλλον και την υγεία. Υπάρχουν πολλοί άλλοι νόμοι και κανονισμοί που αφορούν το περιβάλλον σε αυτές τις περιοχές, και η νομοθεσία αλλάζει συχνά για να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της προστασίας του περιβάλλοντος.
Η αντιμετώπιση της μόλυνσης των θαλασσών και της καταστροφής των ζωικών οργανισμών απαιτεί πολυδιάστατη προσέγγιση και συνεργασία. Εδώ είναι μερικές προτάσεις του γράφοντος:
- Ανακύκλωση και μείωση των πλαστικών: Περιορισμός των μιας χρήσης πλαστικών προϊόντων και προώθηση της ανακύκλωσης πλαστικών.
- Προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων: Δημιουργία προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών και προώθηση της εφαρμογής αποτελεσματικών κανονισμών για την αλιεία.
- Ενημέρωση και εκπαίδευση: Ευαισθητοποίηση του κοινού για τις επιπτώσεις της μόλυνσης των θαλασσών και την ανάγκη προστασίας των θαλάσσιων οργανισμών.
- Καθαρισμός ακτών: Οργάνωση εκστρατειών καθαρισμού ακτών για την αφαίρεση σκουπιδιών και πλαστικών από τις παραλίες.
- Εφαρμογή περιβαλλοντικών νόμων: Ενίσχυση της εφαρμογής περιβαλλοντικών νόμων και επιβολή αυστηρών ποινών σε όσους προκαλούν μόλυνση.
- Ενθάρρυνση της βιώσιμης αλιείας: Προώθηση της χρήσης βιώσιμων μεθόδων αλιείας και περιορισμός της υπεραλίευσης.
- Έρευνα και παρακολούθηση: Χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων για την παρακολούθηση της θαλάσσιας ρύπανσης και της υγείας των θαλάσσιων οργανισμών.
- Συνεργασία μεταξύ χωρών: Διεθνής προσέγγιση, για την αντιμετώπιση της διασυνοριακής μόλυνσης.
Κρίνεται σκόπιμο να γίνει, επίσης, αναφορά σε ένα απόσπασμα της (εκλιπούσας πλέον) Ρόζας Μηνακούλη, του συλλόγου ΠΟ.ΦΥ.ΖΩ. (Πολίτες για τα Δικαιώματα της Φύσης και της Ζωής): «Μελέτες επιστημόνων από όλο τον κόσμο συγκλίνουν στο γεγονός ότι μια αλλαγή στις διατροφικές μας συνήθειες έχει τη δυναμική να επιβραδύνει κατά πολύ την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η κτηνοτροφία, εκτός των άλλων, είναι φοβερά ενεργοβόρα, εφόσον κατασπαταλά τους υδάτινους πόρους, μολύνει με τα ζωικά της απόβλητα τον υδροφόρο ορίζοντα, διαβρώνει το έδαφος και συμβάλλει τα μέγιστα στο φαινόμενο του θερμοκηπίου με τις εκπομπές επικίνδυνων αερίων από τις μεγαλοβιομηχανίες παραγωγής κρέατος.» Όπως είπε κι ο Albert Einstein, «Τίποτα δε θα ωφελήσει περισσότερο την ανθρώπινη υγεία και θα αυξήσει τις πιθανότητες επιβίωσης της ζωής στη Γη, όσο η μετάβαση σε μια χορτοφαγική διατροφή».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τοξική Ρύπανση & Θαλάσσια Προστασία, Αρχιπέλαγος – Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας, διαθέσιμο εδώ
- Θαλάσσια Ρύπανση, MEDASSET, διαθέσιμο εδώ
- Η εκτροφή των Ζώων βλάπτει σοβαρά το Περιβάλλον, WWF Ελλάδος, διαθέσιμο εδώ
