Της Χριστίνας Γουτσίκα,
Στα μέσα του 19ου αιώνα η Αμερική χωρίζεται στα δύο. Ο Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών ή η «Ένωση» (Βόρειοι) και των Συνομόσπονδων Πολιτειών (Νότιοι) που αποσχίστηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, διήρκεσε από το 1861 μέχρι το 1865 και η τελική έκβαση ήταν η νίκη των Βόρειων.
Η αιτία γι’ αυτόν τον αιματηρό πόλεμο ήταν η κατάργηση της δουλείας, μια διάταξη που πρότειναν οι Βόρειες πολιτείες και στην οποία οι Νότιοι ήταν εκ διαμέτρου αντίθετοι. Η δουλεία ήταν ουσιώδες μέρος της οικονομίας του Νότου, που εκτός από τις ήττες του στα πεδία των μαχών υπήρχε το ενδεχόμενο να χάσει και την οικονομική του ευρωστία. Σε συνδυασμό με αιματηρές εξεγέρσεις σκλάβων στις φυτείες, λευκοί έφιπποι άνδρες έκαναν νυχτερινές περιπολίες για να προστατεύσουν τις ιδιοκτησίες τους και τις φυτείες τους από την πιθανότητα εξέγερσης μαύρων σκλάβων. Μάλιστα οι ίδιοι το θεωρούσαν καθήκον τους και είχαν την άδεια από τον νόμο να μαστιγώνουν οποιονδήποτε παραβάτη.
Η ήττα των Νότιων ήταν ταπεινωτική. Καταστράφηκαν οι πόλεις τους, οι αγροτικές τους εκτάσεις, οι φυτείες τους, πολλοί βρίσκονταν σε δεινή οικονομική κατάσταση, υπήρχαν προβλήματα επισιτισμού, τους επιβλήθηκε στρατιωτική κατοχή και οι νέες κυβερνήσεις απειλούσαν να σφετεριστούν την παραδοσιακή εξουσία των λευκών του Νότου. Οι ίδιοι οι Νότιοι θεωρούσαν ότι είχαν «υποτιμηθεί πολιτικά και κοινωνικά» σε σχέση με τους μαύρους που είχαν «εξυψωθεί», αφού απολάμβαναν τις ελευθερίες τους και τα δικαιώματά τους. Προκειμένου, λοιπόν, να ξεχάσουν αυτή την κατάσταση αλλά και να διασκεδάσουν κυρίως, σε μια μικρή πόλη, στο Πουλάσκι του Τενεσί κοντά στα σύνορα της Αλαμπάμα ιδρύεται τον Δεκέμβριο του 1865 μια λέσχη από 6 νεαρούς φοιτητές κολλεγίου που είχαν υπηρετήσει στην Συνομοσπονδία.
Η λέσχη αυτή είχε ως μοναδικό στόχο την διασκέδαση αυτών των νέων. Τα αρχικά ονόματα που είχαν προτείνει ήταν The Jolly Six (Οι χαρούμενοι 6) και The Thespians (Οι Ηθοποιοί), αλλά τελικά ο Richard R. Reed (ένα από τα μέλη) πρότεινε την ελληνική λέξη κύκλος και τα παράγωγά της στα αγγλικά -circle, cycle-, καθώς προσέδιδαν κάτι μυστικιστικό στη λέσχη. Τέλος, ο στρατηγός John B. Kennedy πρόσθεσε την λέξη κlan. Έτσι γεννήθηκε η Ku Klux Klan.
Είχαν μυστικά μέρη που συναντιόντουσαν, έδιναν προσωνύμια αρκετά εξωφρενικά και για να γελάσουν οι ίδιοι αλλά και για να αποφύγουν οποιαδήποτε προβλήματα στρατιωτικά ή πολιτικά. Προσωνύμια όπως ο Μεγάλος Δράκος, ο Μεγάλος Γραφέας, ο Μεγάλος Τούρκος που αργότερα θα αποτελούσαν βαθμίδες μέσα στην Κλαν. Περιφέρονταν έφιπποι ενδεδυμένοι με σεντόνια αργά τη νύχτα και τρομοκρατούσαν τους μαύρους ντόπιους λέγοντας ότι είναι φαντάσματα νεκρών στρατιωτών, που ήρθαν από την κόλαση και δεν έχουν πιει νερό και τους ζητούσαν, λέγοντάς τους ότι είχαν να ξεδιψάσουν έτσι από τη μάχη στο Σίλο.
Η όλη αυτή δραστηριότητά τους δεν έμεινε απαρατήρητη και αποφάσισαν να το εκμεταλλευτούν. Οπότε, η λέσχη αποφάσισε να ανοίξει τις πόρτες της και σε άλλα μέλη και να αποκτήσει έναν χαρακτήρα πιο μαζικό. Για να συμμετάσχει κανείς στην Κλαν και να γίνει Κλανσμαν (Klansman), έπρεπε να περάσει δοκιμασίες που έμοιαζαν αρκετά με τις δοκιμασίες που κάνουν οι αδελφότητες των κολλεγίων. Ήταν δεμένοι με τα μάτια, έπαιρναν παράλογους όρκους και υποβάλλονταν σε εξευτελιστικές και βασανιστικές δοκιμασίες. Όταν τα είχαν πετύχει όλα αυτά, πήγαιναν με δεμένα μάτια στον «βασιλικό» βωμό και φορούσαν το «βασιλικό» στέμμα, που ο βωμός ήταν καθρέφτης και το στέμμα ένα ζευγάρι αυτιά γαϊδάρου. Φυσικά όλη αυτή η μύηση γινόταν με απόλυτη μυστικότητα όπως και η επιλογή των μελών της. Η στολή τους ήταν σεντόνια, όπως και στην αρχή, και μετά πρόσθεσαν τα μυτερά ψηλά καπέλα και αποτρόπαιες μάσκες και το γνωστό σήμα της Κου Κλουξ Κλαν που πλέον χρησιμοποιούσαν το γνωστό αρκτικόλεξο ΚΚΚ για να δώσουν μεγαλύτερη μυστικότητα και να προκαλέσουν τον φόβο στους εχθρούς της.
Οι νυχτερινές επισκέψεις σε σπίτια μαύρων κατοίκων εντάθηκαν και τους απειλούσαν πως αν δεν αλλάξουν τη συμπεριφορά τους, θα συνεχίζουν να τους επισκέπτονται. Δεν άργησε πολύ η όλη αυτή δραστηριότητα να ξεφύγει από τον έλεγχο και να αποκτήσει βίαιο χαρακτήρα. Από τα τέλη του 1866 και τις αρχές του 1867 η κατάσταση στις πολιτείες που αποτελούσαν την Συνομοσπονδία είχε ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Οι Βόρειες κυβερνήσεις προσπάθησαν μέσω της Ανοικοδόμησης -μιας μεγάλης περιόδου αποκατάστασης υλικής και πολιτικής του Νότου- να ελέγξουν την κατάσταση αλλά τουναντίον το κλίμα επιδεινώθηκε. Οι Κλανσμεν θεωρούσαν πως είναι καθήκον τους να επιβάλουν εκείνοι τον νόμο και οι ίδιοι αποτελούσαν την αστυνομία, τη δικαιοσύνη και τον νόμο σε πολλές περιοχές. Κυρίως στις περιοχές της Τζόρτζια, του Δυτικού Τενεσί, της Αλαμπάμα και αργότερα στην Βόρεια και στην Νότια Καρολίνα.
Βιασμοί, ακρωτηριασμοί, πλιάτσικο, μαστιγώματα, εκτελέσεις και άλλες αποτρόπαιες πράξεις. Μάλιστα η ίδια η ΚΚΚ είχε καταλάβει ότι είχε χάσει τον έλεγχο, αφού ο καθένας που ήθελε, είτε ήταν κοινός εγκληματίας είτε για προσωπικούς λόγους μπορούσε να φορέσει σεντόνι και να διαπράξει έγκλημα. Βλέποντας αυτή την κατάσταση, η ΚΚΚ συγκάλεσε τον Απρίλιο του 1867 συνέδριο στο κτήριο Maxwell, για να ελέγξει αυτές τις συμπεριφορές και να συντάξει νέο Σύνταγμα στην θέση του ισχύοντος, που με βάση εκείνους ήταν αδύναμο. Ο στρατηγός Νathan Bedford Forrest που εκλέχθηκε Αυτοκρατορικός Μάγος αποφάσισε ότι ο πυρήνας της οργάνωσης είναι η λευκή υπεροχή και ότι η οργάνωση θα διαρθρωθεί με βάση μια σειρά διαταγών.
Η Κλαν έγινε πιο δυναμική και περισσότερή βίαιη και αιματηρή την περίοδο του 1867-1868, καθώς είχε την υποστήριξη της πλειονότητας του Νότου, συμπεριλαμβανομένων εκδοτών, υπουργών, πολιτικών ηγετών και πρώην αξιωματούχων της Συνομοσπονδίας που δρούσαν υπογείως και χρησιμοποιούσαν για κάλυψη την οργάνωση. Η βιαιότητα του Νότου ήταν τόση που ανάγκασε πολλούς μαύρους να μεταναστεύσουν προς τις Βόρειες Πολιτείες. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης μέχρι τότε να σταματήσουν την δραστηριότητα της ΚΚΚ απέβησαν άκαρπες, π.χ. χρήση κατασκόπων που μπήκαν στην οργάνωση και έγιναν αντιληπτοί και κατέληξαν στην οργάνωση. Το 1869, η κυβέρνηση αποφάσισε να αντιμετωπίσει πολύ σκληρά την Κλαν και επέβαλε στρατιωτικό νόμο στις νότιες πολιτείες. Επίσης, κυνήγησαν πολλούς Κλανσμεν τους οποίους συνέλαβαν, αλλά λίγοι φυλακίσθηκαν. Τέλος απαγορεύτηκαν οι νυχτερινές επιδρομές και η κουκούλα των ΚΚΚ.
Παρ’ όλα αυτά οι οπαδοί της ΚΚΚ είχαν πετύχει να εκφοβίσουν εντελώς τους μαύρους ψηφοφόρους και όσοι τολμούσαν να ασκήσουν τα δικαιώματα τους ή ήταν υπάλληλοι σε θέσεις του δημοσίου βρισκόντουσαν κρεμασμένοι. Στις εκλογές που έγιναν στον Νότο, εκλέχτηκαν μέλη που ανήκαν στην Συνομοσπονδία και θέσπισαν νόμους που ήταν υπέρ των διακρίσεων. Στα τέλη του 19ου αιώνα ο τρόμος της ΚΚΚ είχε κάπως ξεθωριάσει. Ωστόσο, στις αρχές του επόμενου αιώνα, θα δούμε ότι η οργάνωση θα επανέρθει δριμύτερη στη δεύτερη φάση της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Συλλογικό (2011), The Ku Klux Klan: A History of Racism and Violence, 6η έκδοση, The Southern Poverty Law Center, Διαθέσιμο εδώ
- David M. Chalmers (1987), Hooded Americanism: The History of the Ku Klux Klan, Durham: DUKE UNIVERSITY PRESS, Διαθέσιμο εδώ
- Wyn Craig Wade (1987), The Fiery Cross: The Ku Klux Klan in America, New York: Oxford University Press, Διαθέσιμο εδώ
