Της Χριστίνας Μπουέτι,
1922: Ξεκινά το τέλος της Μικρασιατικής Eκστρατείας, αλλά και η παρουσία του ελληνικού στοιχείου στην περιοχή, με τα γεγονότα να μαίνονται μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου. Ήδη τρεις ημέρες πριν (από τις 13/9) ο ελληνικός στρατός έχει αποχωρήσει εξ ολοκλήρου από τη Σμύρνη και η στρατιά του Κεμάλ Ατατούρκ ξεκινά την επέλαση.
Στις 9 Σεπτεμβρίου 1922 ο τουρκικός στρατός εισέρχεται στη Σμύρνη συντεταγμένα. Οι δρόμοι είναι διάσπαρτοι από πτώματα. Το πρωί της Τετάρτης 13 Σεπτεμβρίου 1922, ξεκινούν οι πρώτες φωτιές από την αρμενική συνοικία. Δεν υπάρχει καμία αντίδραση από την πλευρά του τουρκικού στρατού. Η πόλη καίγεται και, παράλληλα, ο ελληνικός και αρμένικος πληθωρισμός δολοφονείται, αριθμώντας τουλάχιστον 50.000 νεκρούς και 75.000 τραυματίες. Πραγματοποιήθηκε μία από τις μεγαλύτερες σφαγές του 20υ αιώνα. Να σημειωθεί πως από τoυς 400.000 κατοίκους πληθυσμό, οι 150.000 ήταν Έλληνες και πολλοί, επίσης, Αρμένιοι. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Τούρκοι αποκαλούσαν την κοσμοπολίτικη Σμύρνη ως “Gâvur İzmir”, δηλαδή «Άπιστη Σμύρνη».
Η φωτιά που εκδηλώθηκε κατέκαψε την πόλη εκτός από τη μουσουλμανική και την εβραϊκή συνοικία, καταστρέφοντας περιουσίες και συμβάλλοντας, εν γένει, στην καταστροφή της πόλης. Συγχρόνως, οι Τούρκοι λεηλατούν, κλέβουν, βιάζουν και σπάνε ό,τι βρουν στο διάβα τους. Πλήθος ανθρώπων έτρεξαν να σωθούν προς την προκυμαία του λιμανιού, ζητώντας βοήθεια από τα συμμαχικά καράβια για να σωθούν, δίχως, όμως, να λάβουν κάποια θετική απόκριση. Αν και οι εκτιμήσεις για τους νεκρούς δεν είναι ακριβείς, o ο τελικός απολογισμών των θανάτων μπορεί να φτάνει τα 100.000 άτομα.
Όσοι, όμως, κατάφεραν να σωθούν από αυτήν την αιματοβαμμένη ημέρα, έφυγαν ως πρόσφυγες για την Ελλάδα. Αρχικά, εγκαταστάθηκαν στα πιο κοντινά νησιά, ενώ, μετέπειτα, μετακινήθηκαν και στην ενδοχώρα, δημιουργώντας συνοικίες σε πολλά μέρη της χώρας, επηρεάζοντας τις τοπικές κουλτούρες, τα φαγητά, την ένδυση κ.ά. Βέβαια, επειδή τα στοιχεία που είχαν οι Μικρασιάτες ήταν αρκετά ξένα και προχωρημένα για εκείνη την εποχή στην Ελλάδα, τα πρώτα χρόνια αντιμετωπίστηκαν εχθρικά από τους ντόπιους.
Τα παραπάνω γεγονότα αποτελούν στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων από τις χειρότερες συμφορές του Ελληνισμού, καθώς, παρότι ήταν ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία της περιοχής, εξοστρακίστηκε από πόλεις που στεκόντουσαν δίπλα σε μεγάλα εμπορικά κέντρα, όπως του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης. Η Καταστροφή της Σμύρνης αποτέλεσε τον τραγικό επίλογο του ξεριζωμού του Ελληνισμού από την ανατολή, αλλά και το ολοκληρωτικό άδοξο τέλος της «Μεγάλης Ιδέας».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- (2019, September 13). Σαν σήμερα 13 Σεπτεμβρίου 1922: Ξεκινάει η καταστροφή της Σμύρνης. Sdna.gr, διαθέσιμο εδώ
- Χτύπος (2020, September 8). ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ“Η Καταστροφή της Σμύρνης”. Xtypos.gr, διαθέσιμο εδώ
- military-history. 1/13 Σεπτεμβρίου 1922: Σμύρνη, η μεγάλη φωτιά ξεκινά…. Military-History.gr, διαθέσιμο εδώ
