Της Αντωνίας Πετρολέκα,
Tην Παρασκευή 8 του μηνός, oι Φιλιππίνες κατηγόρησαν την κινεζική ακτοφυλακή –και συγκεκριμένα τη «θαλάσσια πολιτοφυλακή»– για «παράνομη, επιθετική και αποσταθεροποιητική» συμπεριφορά προς τα σκάφη τους. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε από μέλη της ακτοφυλακής των Φιλιππίνων, δύο εκ των σκαφών της αντιμετώπισαν τέσσερα σκάφη της κινεζικής ακτοφυλακής και τέσσερα σκάφη «πολιτοφυλακής», τη στιγμή που συνόδευαν πλοία ανεφοδιασμού στο Second Thomas Shoal, στα νησιά Spratly.
Τα σκάφη κατόρθωσαν να παραδώσουν με επιτυχία το φορτίο, αλλά η Εθνική Ομάδα Δράσης για τη Θάλασσα των Δυτικών Φιλιππίνων ανέφερε ότι τα κινεζικά σκάφη ήταν ιδιαιτέρως προκλητικά και επιθετικά, ενώ πραγματοποιήσαν επικίνδυνους ελιγμούς εναντίον των φιλιππινέζικων σκαφών. Η σύγκρουση συνεχίζεται, με την Κίνα να διεκδικεί σχεδόν ολόκληρη την πλωτή οδό, διαμέσου της οποίας διέρχονται τρισεκατομμύρια δολάρια σε εμπόριο ετησίως.
Το περιστατικό έρχεται λίγες εβδομάδες αφότου οι Φιλιππίνες κατηγόρησαν πλοία της κινεζικής ακτοφυλακής για εκτόξευση νερού από κανόνια στα πλοία τους, καθώς προσπαθούσαν να ανεφοδιάσουν στρατεύματά τους που στάθμευαν κοντά στο ίδιο σημείο. Αρκετοί εμπειρογνώμονες θαλάσσιας ασφάλειας πιστεύουν ότι το Πεκίνο ελέγχει μια ναυτική πολιτοφυλακή εκατοντάδων σκαφών, η οποία ενεργεί ως ανεπίσημη δύναμη για να προωθήσει τις εδαφικές της διεκδικήσεις τόσο στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, όσο και πέρα από αυτήν. Οι Φιλιππίνες ισχυρίζονται ότι η πολιτοφυλακή έχει εμπλακεί και στα δύο πρόσφατα περιστατικά, με την Κίνα να μην αναγνωρίζει την ύπαρξη μιας τέτοιας πολιτοφυλακής. Μετά το πιο πρόσφατο περιστατικό, η ακτοφυλακή των Φιλιππίνων επικοινώνησε με την κινεζική και την προέτρεψε «να σταματήσουν αμέσως κάθε παράνομη δραστηριότητα στις θαλάσσιες ζώνες των Φιλιππίνων».
Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος της Κινεζικής ακτοφυλακής ανέφερε ότι τα φιλιππινέζικα σκάφη εισήλθαν στα ύδατα δίπλα στον ύφαλο Ren’ai, στα νησιά Nansha της Κίνας, χωρίς άδεια από την κινεζική Kυβέρνηση. Έτσι, «η κινεζική ακτοφυλακή εξέδωσε αυστηρές προειδοποιήσεις, παρακολούθησε ολόκληρη την πορεία τους και ρύθμισε αποτελεσματικά την πορεία των φιλιππινέζικων πλοίων σύμφωνα με το νόμο».
Το Πεκίνο διεκδικεί «αδιαμφισβήτητη κυριαρχία» σχεδόν σε όλη τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, καθώς και στα περισσότερα νησιά εντός αυτής. Η συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους θαλάσσιους χώρους στον κόσμο, λόγω της τεράστιας γεωστρατηγικής σημασίας της στις παγκόσμιες θαλάσσιες διαδρομές. Η Κίνα έχει προβάλει διεκδικήσεις πάνω σε μεγάλο μέρος της περιοχής με βάση το ιστορικό της δικαίωμα σε αυτήν. Αυτές οι διεκδικήσεις συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, και τον έλεγχο των νησιών Spratly και Paracel, τα οποία αποτελούν αντικείμενο ανταγωνισμού με τις Φιλιππίνες, την Ταιβάν, το Βιετνάμ και τη Μαλαισία.
Αναφορικά με το παρόν περιστατικό, το Second Thomas Shoal απέχει περίπου 200 χιλιόμετρα από το νησί Palawan των δυτικών Φιλιππίνων και περισσότερα από 1.000 χιλιόμετρα από το νησί Hainan της Κίνας. Η Μανίλα αποκαλεί μέρος της περιοχής, Δυτική Θάλασσα των Φιλιππίνων, και το 1999 καθήλωσε σκόπιμα ένα πλοίο μεταφοράς του ναυτικού, το BRP Sierra Madre, στο Second Thomas Shoal, επανδρωμένο από Φιλιππινέζους πεζοναύτες, ώστε να προβάλει τις αξιώσεις της ως προς τη διεκδίκηση της περιοχής.
Οι εδαφικές διεκδικήσεις της Μανίλα υποστηρίζονται από το Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο της Χάγης, το οποίο αποφάσισε το 2016 ότι η Κίνα δεν έχει νομική βάση για να διεκδικήσει ιστορικά δικαιώματα στο μεγαλύτερο μέρος της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Το Πεκίνο αγνόησε την απόφαση και επιμένει ότι οι Φιλιππίνες είχαν υποσχεθεί να απομακρύνουν το πλοίο. Ο Πρόεδρος των Φιλιππίνων, Ferdinand Marcos Jr, ανέφερε ότι η Κυβέρνησή του δεν έχει υποσχεθεί ποτέ μια τέτοια κίνηση.
Έτσι, εν μέσω φόβων για την αυξανόμενη ισχύ της Κίνας στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, η Αυστραλία και οι Φιλιππίνες ενίσχυσαν τους δεσμούς τους. Ο Πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Anthony Albanese, επισκέφθηκε τη Μανίλα και συναντήθηκε με τον Πρόεδρο των Φιλιππίνων. Οι δύο ηγέτες υπέγραψαν συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης, σύμφωνα με την οποία η Αυστραλία και οι Φιλιππίνες θα αναβαθμίσουν τη συνεργασία τους σε τομείς όπως η ασφάλεια και η κλιματική κρίση. Ο Φιλιππινέζος Πρόεδρος έχει δεσμευτεί να προστατεύσει το έδαφος των Φιλιππίνων στην περιοχή και επιδιώκει στενότερη συνεργασία με τους συμμάχους του. Συγκεκριμένα, ανέφερε «το να έχουμε φίλους και συνεργάτες σαν εσάς, ειδικά σε αυτό το θέμα, είναι πολύ ευχάριστο και μας ενθαρρύνει να συνεχίσουμε σε αυτόν τον δρόμο».
Επιλογικά, λαμβάνοντας υπόψη την ύψιστη γεωπολιτική σημασία της περιοχής, οι εδαφικές διεκδικήσεις στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας θα συνεχιστούν για πολλά ακόμη χρόνια. Βέβαια, η Θάλασσα της Νότιας Κίνας αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι για την ειρήνη και τη σταθερότητα της περιοχής. Με την περίπτωση ειρηνικής λύσης, όσο περνάει ο καιρός, να διαφαίνεται δύσκολη, η περιοχή είναι καταδικασμένη σε μια αέναη κατάσταση αποσταθεροποίησης και εντάσεων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Philippines accuses Chinese vessels of ‘dangerous maneuvers’ in disputed South China Sea, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Philippines slams China for ‘illegal, aggressive and destabilising’ behaviour towards its boats, WION News, διαθέσιμο εδώ
- South China Sea: Australia, Philippines hit security upgrade, DW, διαθέσιμο εδώ
