Της Άννας Παπαστύλου,
Οι τελευταίες μέρες έχουν χαρακτηριστεί από τον πιο κυριολεκτικό «καταιγισμό» κακών ειδήσεων που έχει δει η χώρα μας τους τελευταίους μήνες. Πριν από δύο βδομάδες άλλες/οι εύχονταν («πρόσεχε τι εύχεσαι», όπως πολύ καλά λέει το ρητό) και, άλλες/οι προσεύχονταν να βρέξει. Μία διττής-φύσεως μνεία σε κάτι πέρα από εμάς, αυτό το αίτημα να ανοίξουν οι ουρανοί, του οποίου ο παραλήπτης είναι άγνωστος, παρουσιάζεται και στο ποίημα Praise the Rain της Joy Harjo.
Επιπλέον, ενώ υπήρχε η πεποίθηση πως οι διαρκείς βροχοπτώσεις ήταν ένα σημάδι, ένας «καλός οιωνός», που συμβολίζει πως εισακούστηκαν εκείνες οι προσευχές, δεν θα μπορούσε να είχε πέσει πιο έξω! Μια και δεν κάνουμε λόγο για το σωτήριο νερό, την όαση μέσα στην ξηρασία, αποτέλεσμα μίας «αναγκαίας θεϊκής παρέμβασης». Εξού και η πληθώρα ειδήσεων, που έκαναν λόγο για «θεομηνία». Αλλά αντ’ αυτού, τη θέση της «θεόσταλτης βροχής» πήρε η Κακοκαιρία Daniel, που ταλαιπωρεί την Ελλάδα από την 4η Σεπτεμβρίου. Συσχετίζοντας το καιρικό φαινόμενο με το ποίημα της Harjo, στον στίχο “Praise the roads on earth and water”, η ίδια θυμίζει στην αναγνώστρια/η την εύθραυστη και προσωρινή φύση τόσο των τεχνητών, όσο και των φυσικών αντικειμένων. Σήμερα έχεις σπίτι, περιουσία, ένα αυτοκίνητο και έναν δρόμο να το κυκλοφορείς, κι αύριο δεν έχεις. Τον παρασύρει τον δρόμο η βροχή, και μαζί του παρασύρονται ορμητικά, οι κόποι μιας ολόκληρης ζωής.
Οι πρωτοφανείς βροχές στην ευρύτερη περιοχή του κάμπου Θεσσαλίας έχουν αφήσει πίσω τους 720.000 στρέμματα εκτάσεων υπό την στάθμη του νερού, όπως σημειώνει το “The Press Project”. Ενόσω οι πλημμυροπαθείς έχουν αρχίσει να χάνουν τις ελπίδες τους, με μια κάτοικο των Μεγάλων Καλυβιών Τρικάλων να αναφωνεί: «Δεν υπάρχει κανείς να έρθει να μας πάρει, το πιο απλό», εγώ θα κάνω μια ακόμα νύξη στην Harjo. Σε διαφορετικά σημεία του ποιήματος, που χαρακτηρίζεται από έντονη μουσικότητα, γράφει: “Praise beginning; praise the end// Praise the path to which we are led”. Εάν, λοιπόν, φέρουμε τα λόγια αυτά στα τωρινά ελληνικά δεδομένα, μπορούμε να ερμηνεύσουμε ελπιδοφόρα την έμφαση που δίνει η ποιήτρια στην κυκλικότητα της ζωής, ειδικά αν συνδυαστεί με την παύση της βροχόπτωσης και με την υπόσχεση για έργα αποκατάστασης από την κυβέρνηση.
Από την άλλη, εάν αναλύσουμε με μία πιο κριτική ματιά τον δεύτερο στίχο, που μας σπρώχνει να εμπιστευτούμε ένα προκαθορισμένο μονοπάτι, θα δούμε πως κρύβει μια έντονη τάση για μοιρολατρία. Με άλλα λόγια, ο φαταλισμός που φαίνεται στη φράση (“Praise the path to which we are led”), μεταφράζεται σε προτροπή για τυφλή εμπιστοσύνη από μέρους των πολιτών στις τελευταίες δηλώσεις των αρμοδίων που όσο και να προσπαθούν δεν θα καταφέρουν να «ζαχαρώσουν το χάπι» με τις ψευδο-αισιόδοξες υποσχέσεις τους. Ακόμα ένα τρανταχτό παράδειγμα της προσπάθειας αποπροσανατολισμού των απλών πολιτών, μέσω του εργαλείου της πολιτικής προπαγάνδας. Άλλωστε, και οι ίδιες οι δηλώσεις μιλούν από μόνες τους, αρκεί να θέλει κανείς να τις ακούσει.
Επιστρέφοντας ξανά στο θέμα των παραπλανητικών δηλώσεων, ενώ ο πρωθυπουργός ανέφερε πως το κυβερνητικό σώμα θα στρέψει «άμεσα το βλέμμα… στην αποκατάσταση των περιοχών που επλήγησαν», εφόσον, σύμφωνα με όσα είπε στην Εφημερίδα των Συντακτών, υποχρεούνται να αναλάβουν δράση, και σύντομα. Σε αυτό το σημείο δεν μπορώ παρά να αφήσω, πάνω στην κρίση των αναγνωστών τα συμπεράσματα, που μπορεί κανείς να βγάλει από την χρήση της παθητικής φωνής: «Έχουμε υποχρεωθεί» που ξεστόμισε ο πρωθυπουργός, αναφερόμενος στο σύνολο της κυβέρνησης και των αρμόδιων φορέων, ενώ δήλωνε την αποτυχία διαχείρισης των εξελίξεων στην περιοχή του Έβρου… Πόσο δύσκολο είναι να πιάσει κανείς τα υπονοούμενα που κρύβονται στο context μια δήλωσης ενός πολιτικού αρχηγού που δεν επρόκειτο να προβεί σε έκτακτες παρεμβάσεις για την επίλυση προβλημάτων, αν δεν νιώσει υποχρεωμένος να το κάνει… Άραγε, έχει καθόλου βαρύτητα για τον πρωθυπουργό, αυτό του καθήκον (το ρημάδι) και η κρατική ευθύνη…;
Αφού στο σήμερα από το ένα μέτωπο καιγόμαστε και από το άλλο πλημυρίζουμε… Άραγε να εμπιστευτούμε το μονοπάτι που ανοίγεται μπροστά μας, όπως μας παροτρύνει η Harjo; Πρόκειται να ακολουθήσει άμεσα το επόμενο λιγότερο επώδυνο βήμα στην εξέλιξη των γεγονότων; Θα έρθει αυτή η πολυπόθητη αποκατάσταση του οικοσυστήματος αλλά και των διαλυμένων οικιών, ώστε να απαλυνθεί ο πόνος των πλημμυροπαθών; Έρχεται αυτή η κρατική αρωγή, ή έχει «κολλήσει στο μποτιλιάρισμα»; Είμαστε καταδικασμένοι να μην ξέρουμε τι μας ξημερώνει και να παραδοθούμε στον φόβο και την αγωνία; Δήλωσαν πρόσφατα, πως η κατάσταση στον Θεσσαλικό κάμπο είναι «υπό έλεγχο» πλέον, λες και δεν έχασε και αυτή η φράση κάθε σημασία. Στο μεταίχμιο μιας χώρας που δέχεται τόσα χτυπήματα εκ των έσω, τι άραγε να σημαίνει πως είναι «όλα υπό έλεγχο»;
Τέλος, τα καθημερινά βιώματα και αναγνώσματα ατόμων που τρέμουν μήπως οι ζωές τους όπως τις ήξεραν, θάφτηκαν στις λάσπες, εμπλούτισαν το νόημα που είχε για μένα το δίστιχο της Harjo, το οποίο επαναλαμβάνει: “Praise the rain; it brings more rain.//Praise the rain; it brings more rain”. Η νέα ερμηνεία που γεννήθηκε, εμπνευσμένη από την ελληνική πραγματικότητα είναι η εξής: Το «Πρόσεχε τι εύχεσαι», το οποίο ανέφερα και προηγουμένως. Μπορεί να έρθουν μέρες που η χώρα να μην μπορεί να ανασάνει από τις φλόγες, μέρες που τα παρακάλια για βροχή θα ακούγονται σαν ουρλιαχτά. Όταν, όμως, αναπόφευκτα η βροχή πέσει, σαν ένας ορμητικός «καταρράκτης», μπορεί αόριστα και να συνεχίσει… Αν δεν αφυπνιστούμε και δεν μας γίνει μάθημα εγκαίρως πως πρέπει να αγωνιστούμε και να διεκδικήσουμε κατάλληλα μέτρα πρόληψης, δεν θα μας μείνει καμία άλλη επιλογή… Χωρίς κανένα δίχτυ ασφαλείας, ή θα καούμε ή θα πνιγούμε…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Praise the Rain by Joy Harjo, poetryfoundation.org, διαθέσιμο εδώ
- Δήμαρχος Παλαμά: «Ο δήμος Παλαμά πέθανε – Όλοι μας λένε ότι έρχεται βοήθεια, μας κοροϊδεύουν» – Προειδοποιεί για κίνδυνο πνιγμών, thepressproject.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κακοκαιρία Daniel: «Lockdown» σε Καρδίτσα, Φάρσαλα, Μαγνησία, thepressproject.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ομιλία Αποτυχίας από Μητσοτάκη, efsyn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Χωρίς νερό για 4η μέρα ο Βόλος- Εγκλωβισμένοι στο Πήλιο, thepressproject.gr, διαθέσιμο εδώ
