Της Μαριάνθης Τσιάρα,
Την εισαγωγή νέων μελών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και την προετοιμασία της Ένωσης γι’ αυτή τη διαδικασία, ανακοίνωσε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel, στο διεθνές συνέδριο “Bled Strategic Forum”, στο Μπλεντ της Σλοβενίας, παρουσία ηγετών υποψήφιων χωρών για ένταξη στην Ε.Ε., η οποία απαριθμεί αυτή τη χρονική στιγμή 27 μέλη. Παράλληλα, ο Michel ζήτησε να οριστεί μια ημερομηνία-στόχος για να αρχίσει η σοβαρή ενασχόληση του μπλοκ με το ζήτημα της εισόδου νέων μελών, καθώς η Ουκρανία και άλλες υποψήφιες χώρες ασκούν πιέσεις, ώστε να ανοίξουν τη συζήτηση για τη διεύρυνση, που προς το παρόν έχει βαλτώσει.
H Ένωση ουσιαστικά ιδρύθηκε στις 23 Ιουλίου του 1952, με τη Συνθήκη που έμεινα ευρύτερα γνωστή ως Συνθήκη του Παρισιού. Τα πρώτα μέλη του εν λόγω σχηματισμού, της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), ήταν η Δυτική Γερμανία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο και οι Κάτω Χώρες. Με τις Συνθήκες της Ρώμης, πέντε χρόνια αργότερα, δημιουργήθηκαν δύο νέες Κοινότητες: η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), που προσέδωσε στη σύμπραξη για πρώτη φορά χαρακτήρα πλήρους τελωνειακής ένωσης, και η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕΥΡΑΤΟΜ), που αφορούσε τη συνεργασία σε θέματα χρήσης πυρηνικής ενέργειας.
Έπειτα από διάστημα 15 ετών, την 1η Ιανουαρίου 1973, οι Κοινότητες διευρύνθηκαν έτσι ώστε να συμπεριλάβουν τη Δανία (συμπεριλαμβανομένης της Γροιλανδίας, η οποία αποχώρησε το 1985), την Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Νορβηγία είχε επίσης υπογράψει συμφωνία προσχώρησης στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, η οποία ωστόσο δεν επικυρώθηκε ποτέ, λόγω του αρνητικού αποτελέσματος του σχετικού δημοψηφίσματος που είχε διεξαχθεί στη χώρα. Κατά τη δεκαετία του ’80 , προσχώρησαν επίσης η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Το 1985 συνήφθη η Συμφωνία του Σένγκεν, μεταξύ των πέντε ευρωπαϊκών κρατών του Βελγίου, της Γερμανίας, της Γαλλίας, του Λουξεμβούργου και των Κάτω Χωρών. Έτσι επετράπη η σταδιακή κατάργηση των συστηματικών συνοριακών ελέγχων μεταξύ των ανωτέρω χωρών, και τέθηκαν οι βάσεις για το ελεύθερο ευρωπαϊκό ταξίδι, όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Το επόμενο έτος, υιοθετήθηκε η ευρωπαϊκή σημαία και υπεγράφη η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη, προωθόντας τον σχηματισμό μιας ενιαίας αγοράς.
Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, σηματοδοτημένο από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, η Ανατολική Γερμανία εισήλθε στην Κοινότητα το 1990, πλέον ως τμήμα της ευρύτερης Γερμανίας. Το παράδειγμά της ακολούθησαν, πέντε χρόνια αργότερα, η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία, προσχωρόντας στην πλέον πρόσφατα ιδρυθείσα (1993) Ένωση. Με την εφαρμογή της τροποποιητικής Συνθήκης της Νίκαιας την 1η Φεβρουαρίου 2003, δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την εύρυθμη λειτουργία των θεσμικών οργάνων της Ένωσης λόγω της επικείμενης διεύρυνσης της σε 25 κράτη-μέλη. Αυτή πραγματοποιήθηκε σταδιακά: την 1η Μαΐου 2004, δέκα νέες χώρες προσχώρησαν στην Ε.Ε., οκτώ εκ των οποίων ανήκαν στην Ανατολική Ευρώπη: Εσθονία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Τσεχία. Ένα σπάνιο γεγονός για την Ένωση συνέβη όταν, στις 23 Ιουνίου 2016, το Ηνωμένο Βασίλειο ψήφισε υπέρ της αποχώρησής του από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από δημοψήφισμα (51,9% υπέρ, 48,1% κατά). Τελικά, το “Brexit” ολοκληρώθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2020.
Επιστρέφοντας στα νέα της επικαιρότητας για την εξέλιξη της ένωσης, παρατίθενται οι δηλώσεις του Michel: «Ήρθε η ώρα να απαλλαγούμε από τις ασάφειες. Είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις με σαφήνεια και ειλικρίνεια». Έτσι, ο ίδιος υπενθυμίζει ότι ο δρόμος προς την Ε.Ε. για τα Δυτικά Βαλκάνια ξεκίνησε πριν από περισσότερα από 20 χρόνια, με τη Σύνοδο Κορυφής της Θεσσαλονίκης, το 2003, όπου επιβεβαιώθηκε η ευρωπαϊκή προοπτική και θέληση τους. « Όμως ο αργός και γεμάτος καθυστερήσεις ρυθμός αυτού του ταξιδιού έχει απογοητεύσει πολλούς, τόσο στην περιοχή όσο και στην ΕΕ», σημείωσε περαιτέρω ο Michel, λέγοντας εν τέλει ότι συμφωνεί με το Γερμανό Καγκελάριο, Olaf Scholz, πως «η Ευρώπη πρέπει να τηρήσει τις υποσχέσεις της».
Ιδιαίτερη έμφαση, στην ομιλία του Michel, δόθηκε και στην προσπάθεια που πρέπει να καταβάλει η Ένωση, λαμβάνοντας υπόψιν το οικονομικό και πολιτικό κόστος αυτής της διαδικασίας. Ο Michel αναγνώρισε ότι «Η ένταξη νέων μελών στην Ε.Ε. δε θα είναι εύκολη. Θα επηρεάσει τις πολιτικές μας, τα προγράμματά μας και τους προϋπολογισμούς μας. Θα απαιτηθούν πολιτικές μεταρρυθμίσεις και πολιτικό θάρρος». Πρόσθεσε, επίσης, ότι θα χρειαστούν σημαντικά κεφάλαια για να βοηθηθούν τα νέα κράτη μέλη να καλύψουν τη διαφορά σε επίπεδο ανάπτυξης και ευημερίας, σημειώνοντας ότι «το ΑΕΠ των μελλοντικών κρατών μελών είναι περίπου το 50-70% της μικρότερης οικονομίας της Ε.Ε.», κάτι που σημαίνει ότι τα νέα μέλη θα είναι καθαροί αποδέκτες του προϋπολογισμού της Ε.Ε., ενώ αρκετοί τρέχοντες καθαροί αποδέκτες θα γίνουν τελικά καθαροί συνεισφέροντες. «Πρέπει, λοιπόν, να δούμε πώς θα διαχειριστούμε αυτή την περίπλοκη μετάβαση», ολοκλήρωσε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Προφίλ ανά χώρα, Ευρωπαϊκή Ένωση, διαθέσιμο εδώ
- Μισέλ: Η ΕΕ πρέπει να είναι έτοιμη να δεχθεί νέα μέλη μέχρι το 2030, Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, διαθέσιμο εδώ
- Brexit: Οι Βρετανοί το θεωρούν αποτυχία, τα κόμματα το στηρίζουν, Η Ναυτεμπορική, διαθέσιμο εδώ
