Του Δημήτρη Βασιλόπουλου,
1η Σεπτέμβριου 1939, ο κόσμος έρχεται αντιμέτωπος με μια νέα θηριώδη πολεμική μηχανή, η οποία δεν σταματά, δεν κουράζεται και πάνω απ’ όλα κινείται με αστραπιαία ταχύτητα. Δεν πρόκειται για κάποιο νέου είδους κατασκεύασμα αλλά για τα ναζιστικά στρατεύματα του Αδόλφου Χίτλερ τα οποία ως μια αιχμή από δόρυ τρυπούν τις άμυνες των Πολωνών και έτσι ξεκινά ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η στρατηγική αυτή ονομάζεται Αστραπιαίος Πόλεμος ή αλλιώς Blitzkrieg.
Η έννοια του Αστραπιαίου Πολέμου μέχρι τότε δεν ήταν άγνωστη στο γερμανικό επιτελείο. Ήδη από τον 19ο αιώνα υπήρχε η έννοια αυτή, ως ένα γρήγορο μέσο επίτευξης μιας στρατιωτικής νίκης προς αποφυγή μιας γενικότερης και μεγαλύτερης πολεμικής σύρραξης. Συγκεκριμένα, σήμαινε τη συγκέντρωση μεγάλου αριθμού στρατιωτών μηχανοκίνητων ταγμάτων και αεροπορίας σε ένα σημείο με σκοπό τη διάτρηση των εχθρικών γραμμών και τη δημιουργία σύγχυσης στο αντίπαλο στρατόπεδο, αφού θα μπορούσαν να κινηθούν πιο εύκολα πίσω από τις εχθρικές γραμμές. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και οι γενικότερες συρράξεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου όλες σχεδόν κατέληξαν στον λεγόμενο πόλεμο των χαρακωμάτων και μετατραπήκαν σε πόλεμο φθοράς.
Αυτό ακριβώς προσπάθησε ο Χίτλερ να αποφύγει, γνωρίζοντας ότι η Γερμανία δεν είχε τα μέσα, ιδιαίτερα μετά από τις σκληρές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Γερμανία με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών. Συγκεκριμένα, η Γερμανία έχασε όλη την αεροπορία και το ναυτικό της μετά τον Μεγάλο Πόλεμο και μπορούσε να έχει στο ενεργητικό της μόνο 100.000 στρατιώτες. Αυτό όταν ανεβαίνει ο Χίτλερ στην εξουσία το 1933 αλλάζει ριζικά, στην αρχή μυστικά και έπειτα πλέον φανερά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936, ο Χίτλερ γνωστοποιεί τον επανεξοπλισμό της Γερμανία. Ήδη, από τότε δίνεται βάση στο να στηθεί η Βέρμαχτ στα πρότυπα του Αστραπιαίου Πολέμου και συγκεκριμένα στη δημιουργία ισχυρής αεροπορίας και αρμάτων μάχης για να μπορεί να επιτευχθεί ο σκοπός μιας γρήγορης νίκης.
Από το 1936 δειλά δειλά φαίνεται η χρήση του Αστραπιαίου Πολέμου, κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, όπου τα ναζιστικά στρατεύματα βοήθησαν τον έτερο φασίστα Φράνκο να κερδίσει τους αριστερούς και αναρχικούς στην Ισπανία. Βέβαια, το Blitzkrieg φάνηκε σε όλο του το μεγαλείο κατά τη διάρκεια της εισβολής της Γερμανίας στην Ολλανδία, στο Βέλγιο και στον μεγάλο από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αντίπαλο της Γερμανίας την Γαλλία. Σε αυτό το σημείο, πρέπει να αναδείξουμε ορισμένα γεγονότα τα οποία έκαναν δυνατή τη κατάληψη της Γαλλίας μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, αλλά και την δυναμική που επήλθε μετά από την έκβαση της μάχης. Η Γαλλία ούσα νικήτρια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου παραμέλησε ιδιαίτερα τον εκσυγχρονισμό του στρατεύματος και δαπάνησε ένα υπέρογκο ποσό για την εποχή των 3 δισεκατομμυρίων φράγκων για την ανέγερση της διάσημης Γραμμής Μαζινό, πιστεύοντας πως αν γινόταν ποτέ μια γενικευμένη πάλι σύρραξη στην Ευρώπη θα είχε την ίδια στρατηγική με τον Μεγάλο Πόλεμο, δηλαδή έναν πόλεμο χαρακωμάτων. Το γαλλικό επιτελείο στρατού τελικά δεν εκτίμησε σωστά την κατάσταση, καθώς τα γερμανικά στρατεύματα έπιασαν στον ύπνο τους Γάλλους και μέσα σε 6 εβδομάδες η Βέρμαχτ έκανε παρέλαση στα Ηλύσια πεδία.
Η αλήθεια είναι πως η Γερμανία χρησιμοποίησε μια αντισυμβατική στρατηγική, καθώς πέρασε τα μηχανοκίνητα τάγματα μέσα από ένα δύσβατο σημείο της Γαλλίας, το οποίο είναι το δάσος των Αρδεννών, κάτι που κανείς μέχρι τότε δεν πίστευε ότι μπορούσε να γίνει, ιδιαίτερα με έναν τόσο μεγάλο συγκεντρωμένο όγκο στρατιωτών. Άρα σε μια γενικότερη ανάλυση βλέπουμε ότι αεροπορία και στρατός ως ένα, λειτούργησαν όπως νωρίτερα στην Πολωνία και αργότερα στην Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, έχοντας ως σκοπό τη διάσπαση των εχθρικών γραμμών και την επίτευξη μιας γρήγορης νίκης.
Όμως ο Αστραπιαίος Πόλεμος είχε το ζενίθ αλλά και το ναδίρ του. Παρά τις μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες των Γερμανών σε Γαλλία και Πολωνία το κόστος της τακτικής αυτής ήταν μεγάλο για την βιομηχανία της Γερμανίας, αλλά και για τα αποθέματά της. Η Γερμανία δεν μπορούσε να αναπληρώσει σε τόσο γρήγορο βαθμό τις απώλειες των ορυκτών που χρειαζόταν για να συνεχίσει τον Αστραπιαίο Πόλεμο, κυρίως του πετρελαίου και στις 22 Ιουνίου του 1941 με την εκκίνηση του σχεδίου της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα όλα αυτά βγήκαν στο προσκήνιο. Παρά τις αρχικές νίκες, ήδη από το 1942 η Γερμανία αναγκάζεται να σταματήσει την επιχείρησή της αφού, βρίσκει εμπόδια τόσο με την πολιορκία του Στάλινγκραντ όσο και με τον ανεπαρκή εφοδιασμό των στρατευμάτων. Ο Αστραπιαίος Πόλεμος δεν κατάφερε να κερδίσει το ρωσικό χειμώνα ούτε και το πείσμα των Σοβιετικών και στις 7 Μαΐου του 1945 οι Γερμανοί υπέγραψαν την παράδοσή τους και το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο ευρωπαϊκό μέτωπο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Frieser, Karl-Heinz (2013), The Blitzkrieg Legend: The 1940 Campaign in the West, Maryland: Naval Institute Press.
- Holland, James (2018), Blitzkrieg, Michael Joseph.
