Της Ιωάννας Λογάρου,
Η πρώτη κατά σειρά ταινία της τριλογίας του Wong Kar Wai Trilogy of Love (ακολουθείται από τα In the Mood for Love και 2046), το Days of being wild αφορά έναν νεαρό, τον Yuddy, στο Hong Kong της δεκαετίας του ’60. Στην ταινία γίνεται γνωστή η καθημερινότητα του Yuddy, ενός απελπισμένου και αποστασιοποιημένου νέου που έχει αποκοπεί από τα παραδοσιακά συστήματα αξιών και από την ίδια του την ταυτότητα και αναζητά το νόημα της ζωής μέσα από την συντροφιά γυναικών που, όμως, δεν αγαπά πραγματικά. Μάλιστα, η πρώτη γυναίκα που βλέπουμε να πολιορκεί, η Li-zhen, τον ερωτεύεται και του ζητά να την παντρευτεί. Τότε εκείνος την αφήνει και συνάπτει σχέση με μία άλλη γυναίκα, την Mimi, η οποία είναι χορεύτρια σε ένα καμπαρέ.
Όταν ο Yuddy μαθαίνει από την θετή μητέρα του ότι δεν είναι αυτή η βιολογική του μητέρα, πληροφορείται ότι η δεύτερη μένει στις Φιλιππίνες και προγραμματίζει να ταξιδέψει εκεί ώστε να την βρει. Στο μεταξύ η Li-zhen, πληγωμένη από τον Yuddy περιπλανιέται γύρω από το σπίτι του και εκεί γνωρίζει τον Tide, έναν αστυνομικό που εκτελεί τις νυχτερινές του βάρδιες. Μια πλατωνική σχέση θα αναπτυχθεί μεταξύ αυτών των δύο και ο ένας θα γίνει συνοδοιπόρος του άλλου στα αβάσταχτα καυτά βράδια του καλοκαιριού. O Yuddy εγκαταλείπει την Mimi και ταξιδεύει στις Φιλιππίνες, όπου η μητέρα του αρνείται να τον δει. Εκεί συναντά τον Tide, μιας και μετά τον θάνατο της μητέρας του εκπλήρωσε το όνειρο του να γίνει ναύτης, κάτι που μαθαίνουμε όταν ο ίδιος το εκμυστηρεύεται σε μία συζήτηση του με την Li-zhen.
Στην πρώτη συνεργασία του Wong με τον Christopher Doyle φαίνεται η έμπνευση του τελευταίου από την νοτιοαμερικανική λογοτεχνία και αισθητική μιας και παρατηρείται ένα κομψό τοπίο περικυκλωμένο από θραύσματα αναμνήσεων και επιθυμιών. Ωστόσο, το επίκεντρο των συναισθημάτων αυτής της ταινίας είναι η μοναξιά, μιας και οι ανθρώπινες σχέσεις που δημιουργούνται επιδιώκουν να αποφύγουν το αναπόφευκτο φορτίο της μοναξιάς και της απομόνωσης.
Όπως και η πλειοψηφία ταινιών του Wong Kar Wai, έτσι και το “Days of Being Wild” μελετά τον ανεκπλήρωτο έρωτα καθώς και άλλα θέματα που προσεγγίζονται συχνά από τον σκηνοθέτη όπως ο χρόνος, η επιθυμία, η αποξένωση, η φυγή και η ανήσυχη αναζήτηση για ανθρώπινη επαφή. Ο ήχος του συνεχώς ενεργού ανεμιστήρα, η παραισθησιογόνα υφή των βρεγμένων σεντονιών, ο καλοκαιρινός ιδρώτας, προσδίδουν στην ταινία μια αίσθηση εγκλωβισμού και στασιμότητας που οι ήρωες δεν μπορούν να αποφύγουν. Ο ήχος του ρολογιού που χτυπά υπενθυμίζει την επιβολή του χρόνου και το ανούσιο πέρασμα του και μας ωθεί έτσι να αναρωτηθούμε αν έχουμε εκμεταλλευτεί ορθά την παρουσία του.
Το Απλοϊκό σενάριο της ταινίας αυτής, όπως άλλωστε συνηθίζει ο Wong, μας διαποτίζει με έναν αισιόδοξο μηδενισμό. Ο δρόμος για την ελευθερία προϋποθέτει την αναγνώριση και την αποδοχή του παράλογου καθώς και το απρόβλεπτο του θανάτου. Μία σκηνή που οπτικοποιεί αυτή την παραβατική ελευθερία έρχεται όταν ο Yuddy και ο Tide τρέχουν στην οροφή του σιδηροδρομικού σταθμού δίχως προορισμό παρά μόνο τον φαντασιακό ορίζοντα.
Έχοντας χαρακτηριστεί από τον συγγραφέα/κριτικό John Powers, ως «Ο Usain Bolt της καθυστέρησης», αναφορικά με την παράδοση σεναρίου, ο Wong ανέφερε: «Ναι, ήμουν σεναριογράφος. Γι’ αυτό το μισώ! Ο λόγος που γράφω είναι επειδή θέλω να κάνω ταινίες. Όταν ήμουν σεναριογράφος, ήθελα πάντα να βεβαιωθώ ότι το σενάριο αντικατοπτρίζει τον τρόπο που ήθελα να δω την ταινία. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αρχίσεις να καταλαβαίνεις πώς μοιάζει η ταινία πριν αρχίσεις να γράφεις. Οι περισσότεροι σεναριογράφοι δεν χρειάζεται να έχουν αυτή την εικόνα ή να περάσουν αυτή την εμπειρία, αλλά για μένα, πρέπει να αρχίσω να φτιάχνω τις ταινίες πριν αρχίσω να γράφω. Όταν κοιτάς το σενάριό μου, μπορείς βασικά να καταλάβεις πώς θα μοιάζει η ταινία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο παίρνει τόσο πολύ χρόνο».
O Wong Kar Wai αποσκοπεί να παρουσιάσει, όχι μόνο την ύπαρξη του ανθρώπινου όντος, αλλά όλη την ποιητική σφαίρα της ύπαρξης με τις μοναδικές του καλλιτεχνικές εκφράσεις. Αναδεικνύει την κατάσταση ενός ανθρώπου σε μία αλλοτριωμένη και μοναχική κοινωνία που, παρόλα αυτά, ακόμα επιθυμεί να ενταχθεί σ’ αυτή. Τα αργά πλάνα σε ευρυγώνιο φακό τονίζουν την βαθιά μοναξιά και θλίψη των ηρώων. Επιπλέον, η έννοια της απομόνωσης και της απόστασης αναλύεται με δύο τρόπους: Μέσω της χρονικής και μέσω της χωρικής απόστασης. Ο παραλογισμός του χωροχρόνου απομονώνει ακόμα περισσότερο τους ανθρώπους.
Αναλυτικότερα, στην αρχή της ταινίας, οι τρίλεπτοι τίτλοι αρχής, μπορούν να διαβαστούν ως παρουσία του παραλογισμού της απόστασης μεταξύ χρόνου και χώρου. Ενώ δηλαδή, επιφανειακά οι τίτλοι αρχής είναι μια εξήγηση της σχέσης μεταξύ του Yuddy και της Li-zhen στην πραγματικότητα, είναι το κοντινό πλάνο του ρολογιού και η εισαγωγή της εικόνας του τροπικού δάσους στις Φιλιππίνες που ο χωροχρόνος και η ανυπέρβλητη απόστασή τους έχουν εξελιχθεί στο κύριο περιεχόμενο. Οι χαρακτήρες του Days of Being Wild βιώνουν και αισθάνονται τον κόσμο καθώς τον αντιλαμβάνονται με τα μάτια και τις καρδιές τους. Ο Yuddy είναι σαν ένα πουλί που πετάει στο δάσος των Φιλιππίνων, και η διαπλοκή του σώματός του με τη φύση αντανακλά το γεγονός ότι ο Yuddy δεν έχει ελπίδες και προσδοκίες για τον κόσμο γι’ αυτό δεν δίνει καμία υπόσχεση στη Li-zhen ή στη Mimi, απλά «πετάει» σε αυτόν τον φυσικό κόσμο. Σκιαγραφώντας τις συναντήσεις μεταξύ των ανθρώπων, o Wong δημιουργεί μία ατμόσφαιρα κενού που χάνεται στην πόλη, αλλά στην πραγματικότητα οι εμπειρίες είναι όλες πυκνές, ανείπωτες, ατομικά σωματικές.
Η ιδέα της απώλειας και της απόκτησης επικρατεί έντονα στην ταινία μέσω της αλλοτριωμένης ταυτότητας. Παρατηρούμε την Li-zhen να κοιτά το σπίτι του Yuddy μέσα από τον φράχτη και να ανακαλείται μνήμες του παρελθόντος: “I used to think that one minute would pass quickly, but actually it could be very long. One day a man pointed at his watch and told me that he would always remember me because of that one minute, and at that time I thought it sounded good! But now I look at the clock and I just tell myself that I’m going to forget about this person from this one minute on”.
Μέσα στο ολικό κλίμα του αισιόδοξου νιχιλισμού που χαρακτηρίζει την ταινία, η αντίθεση μεταξύ μνήμης και λήθης είναι εμφανής. Ενώ η Li-zhen φοβάται στην σκέψη της λήθης, ο Yuddy εξακολουθεί να θυμάται. Ακόμη και στο τέλος, όταν το ένα λεπτό της 16ης Απριλίου 1960 στις 3:00 μ.μ. αναφέρεται ξανά, ο ετοιμοθάνατος Yuddy εξακολουθεί να θυμάται ξεκάθαρα «αυτήν» (Li-zhen), και ζητά από τον φίλο του αν τη συναντήσει στο μέλλον, να της πει ότι έχει ξεχάσει τα πάντα, έτσι ώστε όλοι να είναι καλύτερα. Ο φίλος τότε απαντά μίζερα πως δεν ξέρει αν θα την ξανασυναντήσει, αλλά ίσως τον έχει ήδη ξεχάσει. Το φως ρέει μέσα και έξω από τα πρόσωπα του Yuddy και του φίλου του ενώ όταν η κάμερα γυρίζει πίσω στον Yuddy είναι ήδη ακίνητος και νεκρός. Τα διπλά θέματα της λησμονιάς και του μνήμης ξεδιπλώνονται τραγικά στην υπαρξιακή εμπειρία του τίποτα.
Η απώλεια προσδίδει επιπλέον θλίψη στον άνθρωπο που βαδίζει τα απατηλά μονοπάτια της ανυπαρξίας. Η απώλεια του Yuddy πιθανώς να αφορά την παντελή απουσία πατέρα, είτε την αδιαφορία τόσο της θετής όσο και της βιολογικής του μητέρας, είτε επεκτείνεται στην έλλειψη ταυτότητας που τον χαρακτηρίζει. Γι’ αυτό συχνά να αισθάνεται σαν «πουλί χωρίς πόδια». Καθώς σηκώνεται από το κρεβάτι βαριεστημένος, βλέποντας τον εαυτό του μπροστά στον καθρέφτη, ο μονόλογος του είναι γεμάτος με μία τραγική αίσθηση μοιρολατρίας: “I heard people say that there is a bird in the world that has no feet, it can only fly and fly, and when it gets tired of flying, it sleeps in the wind. This kind of bird only comes down to the ground once in its life, and that time is the time of death”. Αυτές οι ενδόμυχες σκέψεις μας βοηθούν να καταλάβουμε την απώλεια που αισθάνεται ο Yuddy από τα βάθη της ψυχής του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Days of being wild, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
