Της Ελένης – Παναγιώτας Μινάι,
Ένα συχνό φαινόμενο, το οποίο είναι βέβαιο ότι όλοι μας έχουμε βιώσει, είναι όταν αναζητάμε στη μηχανή αναζήτησης για μια ασθένεια ή ακούμε για μια πάθηση στην τηλεόραση, μεταξύ άλλων πληροφοριών που αναφέρονται, ένα σύμπτωμα να μοιάζει οικείο και παρόν στην καθημερινότητά μας. Αυτό το γεγονός μάς προκαλεί το ενδιαφέρον για μια εκτενέστερη έρευνα, η οποία μας οδηγεί αυθαίρετα στο συμπέρασμα ότι πάσχουμε από αυτήν την ασθένεια, χωρίς κάποιος ειδικός να το διαγνώσει ή εξετάσεις να το αποδεικνύουν. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και σε αυτήν την περίπτωση.
Δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, αλλά σε ένα πλήθος δυνητικών καταστάσεων για την υγεία οι φοιτητές μιας πολύ απαιτητικής σχολής, όπως αυτήν της Ιατρικής, έχουν ακόμα έναν κίνδυνο, που απειλεί την ψυχική υγεία τους, διεκπεραιώνοντας τα καθήκοντά τους ως σπουδαστές. Ειδικότερα, θα αναφερθούμε στο σύνδρομο των φοιτητών ιατρικής ή νοσοφοβία ή σύνδρομο του ειδικευόμενου, το οποίο είναι ένα φαινόμενο με πολλές ονομασίες, των οποίων κοινό χαρακτηριστικό είναι η ομάδα εκδήλωσης, δηλαδή οι φοιτητές ιατρικής. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει το αίσθημα του φόβου και του άγχους, που συνοδεύεται από τη διαπίστωση ότι πάσχουν από την παρούσα ασθένεια που μελετούν. Για να το θέσουμε πιο κατανοητά, οι νέοι, μελλοντικοί γιατροί, ουσιαστικά μελετώντας συνεχώς για σοβαρές ασθένειες, όπως απαιτείται από τη σχολή τους, εκδηλώνουν έναν παθολογικό φόβο και άγχος νόσησης από τις ασθένειες ενασχόλησής τους και, δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο νοσοφοβία.
Στατιστικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι τα επίπεδα υποχονδρίασης (επιμένων φόβος νόσησης από κάποια ασθένεια με μεγιστοποίηση ήπιων συμπτωμάτων αυτής) ανάμεσα σε φοιτητές και μη ιατρικής είναι περίπου επταπλάσια στην πρώτη κατηγορία. Αυτό το στοιχείο θέτει ένα βασικό ερώτημα το οποίο πρέπει να απαντηθεί. Γιατί οι φοιτητές ιατρικής παρουσιάζουν μεγαλύτερο ποσοστό περιπτώσεων υποχονδρίασης σε σχέση με φοιτητές άλλων σχολών; Αρχικά, η συνεχής ενασχόληση με συμπτώματα ασθενών, καθώς, επίσης, η ανταγωνιστικότητα και η πίεση που δέχονται από το περιβάλλον σπουδών τους, θέτουν ένα πλαίσιο που «προδιαθέτει» την εμφάνιση τέτοιων φαινομένων.
Ωστόσο, το σύνδρομο αυτό αμφισβητείται ότι είναι υπαρκτό και το επιστημονικό υπόβαθρο μελέτης του, το οποίο είναι ανεπαρκές, φαίνεται ότι δεν ξεκαθαρίζει το τοπίο. Η πρώτη περιγραφή του φαινομένου, άλλωστε, εκτιμάται τη δεκαετία του ’60 με ελάχιστα πρόσφατα άρθρα και έρευνες να δημοσιεύονται σήμερα. Και το παράδοξο της υπόθεσης έγκειται στο ότι τα αποτελέσματα ήταν αντιφατικά μεταξύ των διαφόρων ερευνών. Η πιο πρόσφατη δημοσιευμένη έρευνα, που διενεργήθηκε στο Menoufia University της Αιγύπτου με ερωτηματολόγια που δόθηκαν σε φοιτητές ιατρικής και μη για τη μελέτη της υποχονδρίασης, της νοσοφοβίας και τον φόβο της πανδημίας COVID-19, είχε τα ακόλουθα αποτελέσματα: όσον αφορά τη νοσοφοβία, η παρούσα έρευνα συμπέρανε ότι τα επίπεδα διαφέρουν μεταξύ των φοιτητών ιατρικής και των φοιτητών άλλων σχολών με υψηλότερο σκορ να συγκεντρώνουν οι φοιτητές της ιατρικής σχολής. Ανάλογα συμπέραναν ότι και η υποχονδρίαση φαίνεται ότι παρουσιάζεται με ιδιαίτερα αυξημένη εμφάνιση στους φοιτητές ιατρικής.
Ανάλογη έρευνα διενεργήθηκε παλαιότερα και στο Kerman University του Ιράν σε ειδικευόμενους με το 11% των φοιτητών ιατρικής να παρουσιάζεται ότι μπορεί να πάσχει από το σύνδρομο και, μάλιστα, το μεγαλύτερο ποσοστό εξ αυτών αφορούσε όσους βρίσκονταν στην ειδικότητα, σε σχέση με εκείνους που βρίσκονταν στο στάδιο της πρακτικής άσκησης. Αυτό ερμηνεύεται ως αποτέλεσμα της αύξησης του γνωσιακού υποβάθρου και την εμβάθυνση σε εξειδικευμένες γνώσεις πάνω σε συγκεκριμένο αντικείμενο μελέτης, το οποίο επιδεινώνει το φαινόμενο.
Για την αντιμετώπιση του συνδρόμου δεν υπάρχει κάποια καθορισμένη θεραπεία. Η συμβουλευτική και η ψυχολογική υποστήριξη μπορούν να βοηθήσουν, καθώς, επίσης, εναλλακτική αποτελεί η φαρμακοθεραπευτική με SSRI (αγχολυτική θεραπεία), το οποίο εξαρτάται από τη σοβαρότητα της κάθε περίπτωσης. Πάντως, είναι σημαντικό να υπάρχει ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των φοιτητών, καθώς και παροχή κατάλληλης στήριξης σε νέους οι οποίοι παρουσιάζουν μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης του συνδρόμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Medical student syndrome”: a real disease or just a myth?—a cross-sectional study at Menoufia University, Egypt, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Medical Students’ Syndrome: A Cross Sectional Study from South East of Iran, brieflands.com. Διαθέσιμο εδώ
- When Medical Students Get Medical Students’ Disease, archive.nytimes.com. Διαθέσιμο εδώ
