Της Χιόνας Οικονομάκη,
Ένας τραγουδιστής που αγαπήθηκε όσο κανείς, κατακτώντας τη δική του θέση στα σπίτια και τις καρδιές των ανθρώπων. Εκείνος, που με τα τραγούδια του εξέφραζε μοναδικά τον «άνθρωπο της συνοικίας», υμνούσε τον πόνο της προσφυγιάς, τις δυσκολίες της ζωής, την αδικία του θανάτου, τη θλίψη και τη συντριβή. Σαν σήμερα, στις 29 Αυγούστου του 1931, ήρθε στη ζωή ο αξεπέραστος Στέλιος Καζαντζίδης, ένας «τεράστιος» λαϊκός ερμηνευτής που επάξια κατέκτησε μία θέση ανάμεσα στις σημαντικότερες προσωπικότητες του ελληνικού τραγουδιού. Το μοναδικό του ηχόχρωμα, ο ξεχωριστός «λυγμός» που ενέτασσε στις ερμηνείες του και, φυσικά, οι στίχοι και η μουσική των τραγουδιών του, συνετέλεσαν στη δημιουργία ενός έργου διθυραμβικού, διαχρονικού κι επίκαιρου που πάντοτε θα «τραγουδιέται».
1.«Υπάρχω»
Το μουσικό άλμπουμ του Στέλιου Καζαντζίδη με τίτλο Υπάρχω, κυκλοφόρησε το 1975 και προλογίζεται από τον ίδιο τον ερμηνευτή ο οποίος επεξηγεί τη δική του ερμηνεία για τον συμβολισμό του τίτλου: «Υπάρχω σαν καλλιτέχνης και σαν άνθρωπος απ’ τον καιρό που εσείς, οι γνωστοί και άγνωστοι φίλοι μου, με αγαπήσατε και με κάνατε δικό σας. Υπάρχω εφόσον εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι εκφράζω τους καημούς, τα προβλήματα σας, την πίκρα της ξενιτιάς, το μόχθο του εργάτη, την εγκατάλειψη, τη μοίρα του ανθρώπου της συνοικίας και θα υπάρχω όσο υπάρχουν ταπεινοί, αγνοί και τίμιοι άνθρωποι του λαού. Γιατί μόνο στην καρδιά του λαού ζω, εκεί είναι το σπίτι μου, εκεί γεννήθηκα, εκεί θα πάψω κάποτε να υπάρχω». Μετουσιώνοντας με ευθύτητα και απόλυτη ειλικρίνεια τον σκοπό της τέχνης του σε μερικές λέξεις, ο τραγουδιστής συνεχίζει με μία συγκλονιστική ερμηνεία του «Υπάρχω», σε στίχους του Πυθαγόρα και μουσική του Χρήστου Νικολόπουλου. Το ερωτικό, αυτό, τραγούδι αποτέλεσε σταθμό για την καριέρα του ερμηνευτή αλλά και για την ίδια την ελληνική μουσική, συντελώντας καθοριστικά στην ενδυνάμωση του «θρύλου» που πλανιόταν γύρω από το όνομα του Στέλιου Καζαντζίδη.
2.«Το ψωμί της ξενιτιάς»
Φυσικά, όταν αναφερόμαστε στον Καζαντζίδη, τον ερμηνευτή που «τραγούδησε» όσο κανείς για την προσφυγιά, την αποξένωση και τον «άπονο» αποχωρισμό, δεν γίνεται να μην αναφέρουμε το τραγούδι του με τίτλο «Το ψωμί της ξενιτιάς». Σε στίχους Ευάγγελου Ατραΐδη και Παύλου Ζεμανίδη, και κατόπιν μουσικής επένδυσης από τον Γιάννη Βασιλόπουλο, το τραγούδι αυτό έγινε μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του καλλιτέχνη. «Κάνε Παναγιά η ξενιτιά να πάψει/ κι άλλη μάνα πια για χωρισμό μην κλάψει/ Κι όλα τα παιδιά στο σπίτι τους να ‘ρθουν ξανά» είναι το ρεφρέν του τραγουδιού που εξέφραζε πλήρως τους «καημούς» των ξενιτεμένων, οι οποίοι λάτρεψαν τον Στέλιο Καζαντζίδη, βλέποντας στο πρόσωπό του έναν ταπεινό, λαϊκό άνθρωπο, που τους συναισθανόταν.
3.«Μάνα Μου»
Ένα ακόμη, ευρέως γνωστό, γνώρισμα του μεγάλου λαϊκού ερμηνευτή ήταν η αγάπη του για τη μητέρα του, Γεσθημανή Χατζίδαινα. Προς τιμήν της ερμήνευσε ένα τραγούδι εξαιρετικά συγκινητικό, σε στίχους του Νίκου Λουκά και μουσική του μεγάλου Τάκη Σούκα, με τίτλο «Μάνα Μου». Ένα τραγούδι που υμνεί την ανιδιοτέλεια της μητρικής αγάπης, την απέραντη ευγνωμοσύνη που αισθανόμαστε για το πρόσωπό της, την αμοιβαία στοργή και τη γλυκύτητα που διέπουν κάθε σχέση ανάμεσα σε μία μητέρα και το παιδί της. Είναι, άλλωστε, γνωστό πως ο Καζαντζίδης τραγούδησε για την αξία της μητέρας με ιδιαίτερη αγάπη, κάτι που απτώς μετουσιώνεται και στους στίχους του εν λόγω τραγουδιού: «Μάνα μου/ μέσα στου κόσμου την ψευτιά δεν υποχώρησες/ κι όλες τις λύπες που σου έδωσα συγχώρησες». Η απώλεια της «μητέρας», ως μία από τις δυσμενέστερες εκφάνσεις του θανάτου, πραγματώνεται στο εν λόγω τραγούδι με μία προσέγγιση εναλλακτική στην οποία πρυτανεύει η ειλικρινής αποτίμηση, η ευγνωμοσύνη και η απέραντη αγάπη.
4.«Αγριολούλουδο»
Ένα από τα προσφιλέστερα τραγούδια του ακριβοθώρητου λαϊκού τραγουδιστή, σε στίχους του Πυθαγόρα και μουσική του Χρήστου Νικολόπουλου. Το «αγριολούλουδο», συνιστά την απόλυτη πραγμάτωση μίας μοναξιάς πηγαίας, σχεδόν ηρωικής που συνεπάγεται με την απάρνηση του οίκτου. Στο άσμα αυτό, λοιπόν, συνοψίζεται άρτια η δυναμικότητα ενός ανθρώπου που πορεύεται μόνος στη ζωή, στηριζόμενος στις δικές του δυνάμεις. Μία συνθήκη με την οποία ταυτίζεται απόλυτα κάθε άνθρωπος της συνοικίας, που διατηρώντας την υπερηφάνεια του, αγωνίζεται καθημερινά ώστε να ζει αξιοπρεπώς. Τις δυσκολίες αυτού του ατέρμονου αγώνα, σαφώς, έχει εκφράσει καλύτερα από τον καθένα, ο «Στέλιος», η φωνή του οποίου εξακολουθεί να αντηχεί σε κάθε παραδοσιακή γειτονιά.
5.«Η ζωή μου όλη»
Ένα από τα κορυφαία κομμάτια του Καζαντζίδη, αυτής της «απόλυτης λαϊκής φωνής», σε μουσική και στίχους του σπουδαίου Άκη Πάνου, με τίτλο «Η ζωή μου όλη». Πρόκειται για ένα άσμα πιο «φιλοσοφικό», μία απλουστευμένη αλλά ειλικρινέστατη αποτίμηση της ίδιας της ζωής, η οποία αποδείχθηκε ανάξια των προσδοκιών μας: «Η ζωή μου όλη είναι ένα τσιγάρο/Που δεν το γουστάρω κι όμως το φουμάρω/Κι όταν γίνει η γόπα κέρασμα στον Χάρο/ Όταν έρθει η ώρα και τόνε τρακάρω» είναι οι στίχοι του τραγουδιού που θέτουν στην κορύφωση της ζωής τον ίδιο το θάνατο. Με ένα λεξιλόγιο λαϊκό, πέρα για πέρα κατανοητό και απροσδόκητα ειλικρινές, ο Καζαντζίδης θα εκφράσει για μία ακόμη φορά τις έγνοιες και τα προβλήματα του κάθε ανθρώπου.
«Βραδιάζει», «Στο τραπέζι που τα πίνω», «Συγχώρεσέ με», «Δεν θα ξαναγαπήσω», «Δυο πόρτες έχει η ζωή», «Και οι άντρες κλαίνε» είναι μερικά, μόνο, από τα αξεπέραστα κομμάτια που ερμήνευσε με έναν τρόπο ασύγκριτο και μοναδικό ο «τεράστιος» Στέλιος Καζαντζίδης. Ένα μεγαθήριο της ελληνικής λαϊκής σκηνής που με τη συγκλονιστική φωνή του υπήρξε στήριγμα για όλους όσους ταλανίζονταν από μικρές ή μεγάλες μάστιγες, για κάθε ξενιτεμένο, για κάθε άνθρωπο μοναχικό, πληγωμένο, αδικημένο. Σε κάθε γειτονιά της χώρας μας θα ακούγεται, κάποτε, η αξεπέραστη φωνή του να τραγουδά τους καημούς, τους πόνους, τα βάσανα και… την ίδια μας τη ζωή. Μπορούμε, πια, με σιγουριά να συμπεράνουμε πως ο Στέλιος Καζαντζίδης, με τα δυναμικά και διαχρονικά του άσματα, έχει «περάσει στην αιωνιότητα». Γιατί ο… Στέλιος, πάντοτε θα «υπάρχει» και «δεν πρόκειται ποτέ να ξεχαστεί».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Καζαντζίδης – Υπάρχω, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
- ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΗΣ – Το ψωμί της ξενιτιάς, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
- ΜΑΝΑ ΜΟΥ – ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΗΣ, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
- Καζαντζίδης – Το αγριολούλουδο, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
- Καζαντζίδης – Η ζωή μου όλη, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
