Του Γιάννη Τζούφα,
Ο Τάκης Κανελλόπουλος αποτέλεσε έναν οραματιστή και πρωτοπόρο για το σύγχρονο ελληνικό σινεμά, αφήνοντας αισθητή την παρουσία του μέσα στα χρόνια. Οι ταινίες του ακολουθούν μια ποιητική αλληλουχία και σε συνεπαίρνουν στον κόσμο του, όπου σημεία αναφοράς αποτελούν ο Έρωτας και ο Θάνατος, όπως ακριβώς και στη ζωή του.
Γεννημένος τον Οκτώβριο του 1933 στη Θεσσαλονίκη και αφού αποφοίτησε απ’ το «Ανατόλια», δούλεψε ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Ελληνικός Βορράς, που γνώρισε αρκετούς απ’ τους καλλιτέχνες και τους διανοούμενους της πόλης. Ο ίδιος γράφει γι’ αυτήν την περίοδο της ζωής του: «Ονειρευόμουν από μικρός να γίνω δημοσιογράφος της φωτιάς. Να πηγαίνω σε πολέμους και επαναστάσεις. Εργάστηκα έναν χρόνο σε εφημερίδα. Δε μου δόθηκε τέτοια δυνατότητα. Τα εγκατέλειψα. Σκέφτηκα να γίνω σκηνοθέτης του κινηματογράφου». Κι έτσι αποφασισμένος να ακολουθήσει το όνειρό του και τη μεγάλη του αγάπη, τον κινηματογράφο, πήγε στην Αθήνα να σπουδάσει στη Σχολή Σταυράκου και μαθήτευσε δίπλα σε σημαντικούς καλλιτέχνες όπως ήταν ο Μιχάλης Κακογιάννης και ο Νίκος Κούνδουρος. Έπειτα, έφυγε στο Μοναχό, στο στούντιο Μπαβάρια για να ολοκληρώσει τις κινηματογραφικές του σπουδές. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα δούλεψε για έναν χρόνο στο Ελληνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας σκηνοθετώντας θεατρικές παραστάσεις για το ραδιόφωνο.
Το 1960 παρουσίασε στην 1η εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου (αργότερα Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης) την πρώτη ταινία μικρού μήκους με τίτλο Μακεδονικός Γάμος που ήταν ένα ντοκιμαντέρ για τα ήθη και τα έθιμα ενός γάμου στο χωριό Βελβεντό της Κοζάνης. Η ταινία του εντυπωσίασε και κέρδισε το βραβείο καλύτερης ταινίας μικρού μήκους. Την επόμενη χρονιά παρουσίασε και την ταινία μικρού μήκους Θάσος κερδίζοντας, έτσι, μια θέση ανάμεσα στις εξέχουσες μορφές του ελληνικού κινηματογράφου. Στην 3η εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου προβάλλει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του με τίτλο Ουρανό, όπου κέρδισε και το βραβείο φωτογραφίας. Χαρακτηρίστηκε από όλα τα ευρωπαϊκά φεστιβάλ ως μια απ’ τις καλύτερες αντιπολεμικές ταινίες παγκοσμίως και ο Φεντερίκο Φελλίνι όταν την είδε στις Κάννες ενθουσιάστηκε. Ακολούθησαν οι ποιητικές ταινίες Εκδρομή και Παρένθεση, που σάρωσαν τα βραβεία στα Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και στα παγκόσμια φεστιβάλ κάνοντας να ακούγεται παντού το όνομά του. Μετά από απανωτές επιτυχίες, οι τρεις τελευταίες του ταινίες δεν άγγιξαν το κοινό, κάτι που έκανε τον σκηνοθέτη να πικραθεί.
Το έργο του και η απόδοση των συναισθημάτων των χαρακτήρων είναι απαράμιλλη. Υπήρξε ένας σκηνοθέτης που προέβαλλε τη Θεσσαλονίκη μέσα απ’ τα έργα του, είτε συγγραφικά είτε κινηματογραφικά, και επηρέασε δεκάδες κόσμο. Ο ίδιος μιλώντας για τις ταινίες του αναφέρει «Εμένα στον κινηματογράφο μ’ ενδιαφέρει η Αλήθεια. Έκανα ταινίες όπου μίλησα για την Πατρίδα, για τον Έρωτα, για τη φτώχεια, για τον πόλεμο, για την ελευθερία. Τελείωσα το ΄81 και σταμάτησα, συνεπής όπως πάντα με τον εαυτό μου. Δεν είχα τίποτε άλλο να πω». Και παρακάτω: «Ο κινηματογράφος για μένα είναι δύο πράγματα: ή είναι ένα πρόβλημα που βάζει ο σκηνοθέτης όπως στον «Πολίτη Κέιν», ή είναι ένα ταξίδι που σε παίρνει μαζί του, όπως στα «Χιόνια στο Κιλιμάντζαρo». Εγώ ήμουν πάντα υπέρ του ταξιδιού».
Αυτή την αλήθεια που περιγράφει και φαίνεται και στο έργο του, την έζησε πρώτα-πρώτα στη Θεσσαλονίκη, όπου την αγαπούσε και την «πονούσε». Από αυτή την πόλη ξεκίνησε τις σκέψεις του και αυτή η πόλη του έδωσε τα ιδανικά και τον ρομαντισμό που τον ακολουθούσε μια ζωή. Όταν σε μια συνέντευξη ρωτήθηκε για τον έρωτα εκείνος απάντησε: «Εγώ ήμουν άνθρωπος της περιπέτειας. Της περιπέτειας, όχι της καλοπέρασης αλλά της βαθιάς αλήθειας σε μια ερωτική σχέση, όσο κι αν κρατούσε αυτή η σχέση. Θεωρώ πολύ σπουδαίους ανθρώπους αυτούς που ξέρουν να ερωτεύονται αληθινά. Είναι μεγάλο πράγμα να ξέρεις ν’ αγαπάς και ν’ αγαπιέσαι. Όπως είναι και μεγάλο πράγμα να βρίσκεις ευτυχία στο να δίνεις παρά να παίρνεις. Ερωτεύτηκα στη ζωή μου δύο φορές μέχρι θανάτου. Το ένα ήταν ένα κορίτσι από την Πελοπόννησο και το άλλο ένα κορίτσι από το Μόναχο».
Τέλος, ο Τάκης Κανελλόπουλος, έχοντας αγαπήσει και αγαπηθεί όπως έλεγε, πέθανε στο διαμέρισμά του στη Θεσσαλονίκη στις 21 Σεπτεμβρίου 1990, την ίδια μέρα που εγκρίθηκε η χρηματοδότηση για μια ταινία που περίμενε πολύ. Ήταν μόλις 57 ετών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η τελευταία συνέντευξη του Τάκη Κανελλόπουλου στον Χρήστο Παρίδη, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τάκης Κανελλόπουλος: Ο τολμηρός «ποιητής» του ελληνικού κινηματογράφου, monopoli.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τάκης Κανελλόπουλος, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
