Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Σε όλον τον κόσμο συναντώνται συχνά έντονα και πολλές φορές καταστροφικά καιρικά φαινόμενα. Ένα από αυτά είναι οι πλημμύρες. Μία πλημμύρα μπορεί να προκύψει οπουδήποτε, ανάλογα βέβαια και με τους παράγοντες που την επηρεάζουν ή προκαλούν. Για παράδειγμα η γεωγραφική θέση συμβάλλει πραγματικά στην αύξηση του κινδύνου για συγκεκριμένους τύπους πλημμύρας. Μερικά είδη πλημμύρας είναι τα εξής: εσωτερικές πλημμύρες, καταιγιστικές, πλημμύρες ποταμών, παράκτιες και αστικές.
Η εσωτερική πλημμύρα είναι η ονομασία για τις συνήθεις πλημμύρες που συμβαίνουν σε περιοχές της ενδοχώρας, εκατοντάδες μίλια μακριά από την ακτή. Μάλιστα, οι αναπάντεχες πλημμύρες, οι πλημμύρες ποταμών και ως επί το πλείστων κάθε τύπος πλημμύρας εκτός από τις παράκτιες μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως πλημμύρες στην ενδοχώρα. Μερικές από τις αιτίες είναι η επίμονη βροχόπτωση, εμπλοκή πάγου ή γρήγορη τήξη χιονιού.
Μία άλλη κατηγορία είναι οι καταιγιστικές. Πρόκειται για οι ξαφνικές πλημμύρες, οι οποίες προκαλούνται από έντονη βροχόπτωση ή από τη ξαφνική απελευθέρωση νερού σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ενώ η πλειονότητα των ξαφνικών πλημμυρών προκαλείται από καταρρακτώδεις βροχές, είναι πιθανό να συμβούν ακόμη και αν δεν έχει πέσει βροχή. Η ξαφνική απελευθέρωση νερού από φράγματα ή από συντρίμμια ή εμπλοκή πάγου μπορεί να οδηγήσει σε ξαφνικές πλημμύρες. Η ξαφνική τους έναρξης τις καθιστά πιο επικίνδυνες από τις συνηθισμένες πλημμύρες.
Άλλη μία κατηγορία πλημμύρας θεωρείται αυτήν των ποταμών. Σε αυτήν την περίπτωση, όταν τα επίπεδα των υδάτων σε ποτάμια, λίμνες και ρέματα ανεβαίνουν και υπερχειλίζουν στις γύρω όχθες, τις ακτές και τις γειτονικές εκτάσεις, τα ποτάμια πλημμυρίζουν. Η άνοδος της στάθμης του νερού μπορεί να οφείλεται και σε παράγοντες όπως η υπερβολική βροχή από τροπικούς κυκλώνες, λιώσιμο χιονιού ή μπλοκαρίσματα πάγου. Υπάρχει ωστόσο ένα εργαλείο για την πρόβλεψη αυτής της κατάστασης και είναι η παρακολούθηση του σταδίου πλημμύρας. Πιο συγκεκριμένα, οι μεγάλοι ποταμοί στις ΗΠΑ έχουν ένα στάδιο πλημμύρας, ώστε η στάθμη του νερού να μην ξεπερνάει το σημείο που καθιστά ανέφικτα τα ταξίδια και απειλεί περιουσίες και ανθρώπινες ζωές.
Οι παράκτιες πλημμύρες αποτελούν άλλο ένα είδος. Αφορά χερσαίες περιοχές κατά μήκος της ακτής από θαλασσινό νερό. Η υψηλή παλίρροια, ένα τσουνάμι ή μία καταιγίδα αποτελούν κάποιες συνήθεις αιτίες των παράκτιων πλημμυρών. Δυστυχώς η υπερθέρμανση του πλανήτη επιδεινώνει όλο και περισσότερο την κατάσταση. Σαφέστερα, η θέρμανση των ωκεανών οδηγεί σε άνοδο της στάθμης της θάλασσας, καθώς οι ωκεανοί θερμαίνονται, διαστέλλονται, καθώς και λιώνουν τα παγόβουνα και οι παγετώνες. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη του Climate Central , ο αριθμός των ημερών που οι πόλεις των ΗΠΑ αντιμετώπισαν παράκτιες πλημμύρες έχουν ήδη υπερδιπλασιαστεί από τη δεκαετία του 1980!
Τέλος, υπάρχει και η αστική πλημμύρα, η οποία συμβαίνει όταν υπάρχει έλλειψη αποχέτευσης σε μια αστική περιοχή. Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι το νερό που προορίζεται για να εμποτίσει το έδαφος, δεν μπορεί να ταξιδέψει μέσα από πλακόστρωτες επιφάνειες, και έτσι ανακατευθύνεται στα αστικά λύματα και τα συστήματα αποχέτευσης ομβρίων. Όταν το νερό που ρέει σε αυτά τα συστήματα, τα καλύπτει τότε έχουμε πλημμύρες.
Ως προς την ελληνική περίπτωση, από το 2000 μέχρι το 2020 στην Ελλάδα καταγράφηκαν πάνω από 380 επεισόδια πλημμύρας με τόσο κοινωνικές όσο και οικονομικές επιπτώσεις, σημειώνοντας 132 ανθρώπινες απώλειες. Η περιοχή της Αττικής μάλιστα επλήγη στο 30% των περιπτώσεων αυτών. Το μεγαλύτερο ποσοστό πλημμυρών καταγράφηκε κυρίως στις αστικές περιοχές, δηλαδή στην Αθήνα, στον Πειραιά και στα προάστια.
Ακόμη, 38 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην περιοχή της Αττικής κατά την εικοσαετία 2000-2020. Λόγω των ισχυρών καταιγίδων και βροχοπτώσεων, οι φθινοπωρινοί μήνες αποδείχθηκαν οι πιο καταστροφικοί. Η πλημμύρα στη Μάνδρα το Νοέμβριο του 2017 ήταν το πιο θανατηφόρο επεισόδιο μετρώντας 24 νεκρούς, ενώ άλλα 7 πλημμυρικά επεισόδια προκάλεσαν από 1 έως 5 ανθρώπινες απώλειες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΤΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Οι πλημμύρες στην Ελλάδα μέσα σε μία 20ετία-Πόσοι πέθαναν, athensvoice.gr, διαθέσιμο εδώ
- Πλημμύρες στην Δυτική Αττική, el.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Τα είδη των πλημμύρων και τα αίτιά τους, greelane.com, διαθέσιμο εδώ
