Της Μιχαέλας Βαλερά,
Οδηγούμε αυτοπλοηγούμενα αμάξια, επισκεπτόμαστε την επιφάνεια απομακρυσμένων πλανητών, τιθασεύουμε πολλαπλασιαζόμενα καρκινικά κύτταρα, αξιοποιούμε την πυρηνική σχάση προς την παραγωγή ενέργειας. Από εκεί που παίζαμε με βιντεοκασέτες, έπειτα με υπολογιστές και drones, συνεχίσαμε να καταπιανόμαστε με την ανεύρεση φαρμακευτικών ουσιών, τους βιοαισθητήρες και τον συνδυασμό αυτών. Πιονιέροι, λοιπόν, του 21ου αιώνα είναι δικαιωματικά τα ψηφιακά χάπια, τα οποία αρχίζουν τα τελευταία χρόνια να κερδίζουν το φως της δημοσιότητας.
Στο άκουσμα της λέξης <<ανακάλυψη>>, κάποιος θα ανακαλούσε το έτος 1936 με την εφεύρεση του πρώτου ηλεκτρονικού υπολογιστή από τον Alan Turing ή ακόμα παλαιότερα το 400 π.Χ., όταν ο Αρχύτας, πατέρας της μηχανολογίας, στιγμάτισε την ανθρώπινη ιστορία κατασκευάζοντας το πρώτο γνωστό ρομπότ. Ωστόσο, λίγο πιο πρόσφατα, μόλις το 2017, ο Αμερικάνικος Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ενέκρινε το Abilify MyCite, το πρώτο φάρμακο με ενσωματωμένο ψηφιακό σύστημα παρακολούθησης της κατάποσης. Αυτή η κυκλοφορία είναι η απαρχή της ψηφιακής ιατρικής και της ιατρικής ακριβείας, που γεμίζει με απαντοχές εκατομμύρια πάσχοντες χρόνιων νοσημάτων.
Τα ψηφιακά φάρμακα απαντούν με τον χαρακτηρισμό «τελευταία λέξη της μόδας» και αποτελούνται από τρεις βασικούς πυλώνες: Έναν αισθητήρα κατάποσης, ένα φορητό επίθεμα και μια εφαρμογή για κινητά που συνδέεται με εξωτερικό διακομιστή ιστού. Καταπώς και στο Abilify MyCite, κατά την κατάποση, τα όξινα υγρά στο στομάχι ενεργοποιούν τον αισθητήρα και τελικά απελευθερώνουν ένα σήμα στο φορητό επίθεμα. Το τελευταίο μοιάζει με έμπλαστρο που τοποθετείται στην κοιλιά του ασθενούς και καταγράφει όχι μόνο δεδομένα σχετικά με την κατάποση, αλλά και τον καρδιακό παλμό και τα ημερήσια βήματα. Όντας όλα συνδεδεμένα μεταξύ τους, έτσι και σε αυτήν την περίπτωση οι πληροφορίες διαβιβάζονται αυτόματα σε μια εφαρμογή που μπορεί να χειρίζεται τόσο ο ασθενής όσο και ο γιατρός, νοσοκόμος ή φαρμακοποιός.
Η συμβατική ιατρική φαίνεται να παραμερίζεται μπροστά στο μεγαλείο της ψηφιακής, με το Abilify MyCite να είναι ο αρχιπυροβάτης της. Η αξιόπιστη παρακολούθηση της σωστής και έγκαιρης λήψης των φαρμάκων είναι ύψιστης σημασίας ειδικά όταν πρόκειται για ψυχοφάρμακο, ειδικότερα όσον αφορά την αριπιπραζόλη που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της σχιζοφρένειας, της διπολικής διαταραχής τύπου 1 και της κατάθλιψης, νοσημάτων που η παράλειψη ή η ακανόνιστη λήψη θεραπείας μπορεί να αποβεί μοιραία. Το 2017 ήταν ένα έτος ορόσημο, όπως χαρακτηρίστηκε από πολλούς, μια και η ιδέα των ψηφιακών χαπιών υλοποιήθηκε με απώτερο σκοπό την βελτίωση της ποιότητας και του κόστους περίθαλψης ανθρώπων που πάσχουν από βασανιστικές ασθένειες. Οι γιατροί πλέον είναι σε θέση να προτείνουν ωφελιμότερα θεραπευτικά σχήματα με βάση τα ηλεκτρονικά δεδομένα που λαμβάνουν από τον ασθενή τους.
Πάρα ταύτα ο FDA την ημέρα της έγκρισης του Abilify MyCite ήταν άκρως προβληματισμένος. Η αριπιπραζόλη έρχεται να ανακουφίσει συμπτώματα σχιζοφρενών που μπορεί να ακούνε φωνές ή να νομίζουν πως άλλοι άνθρωποι τους παρακολουθούν ή διαβάζουν το μυαλό τους, αλλά και διπολικά συμπτώματα που επηρεάζουν την διάθεση και την ενεργητικότητα των πασχόντων. Πώς γίνεται, τελικά, ένα χάπι που έχει προγραμματιστεί για να «παρακολουθεί» τις κινήσεις τους, να αποφανθεί λυσιτελές; Ο σκεπτικισμός του FDA επιβεβαιώνεται μιας και αυτή η εμπειρία μπορεί να μεταφραστεί λανθασμένα ως μια μορφή επιτήρησης και παραβίασης της ελεύθερης βούλησης των ατόμων. Συνάμα, όταν ο κατάσκοπος της κατάποσης κοστολογείται 100 φορές ακριβότερα σε σχέση με την γενόσημη συμβατική θεραπεία, ψυχίατροι και ασθενείς αποθαρρύνονται δικαίως.
Η ιδέα το κινητό σου να σου υπενθυμίζει ημερησίως να λάβεις την θεραπεία σου είναι συναρπαστική, όμως όχι τόσο βοηθητική για ψυχωτικούς ασθενείς που βιώνουν το αίσθημα της παρακολούθησης συνεχώς και άθελα τους. Την ίδια στιγμή, το Abilify MyCite έχει κατηγορηθεί για αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονικής σκέψης σε νέους που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά. Οι αμφιβολίες που εγείρονται σχετικά με το θέμα της αυτονομίας των ασθενών μπορούν να κλονίσουν την εμπιστοσύνη μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου. Μπορούν τα ηθικά ζητήματα να κατευθύνουν την τεχνολογική εξέλιξη ή μήπως η τεχνολογία θα κατευθύνει τους δισταγμούς μας; Αξίζει τελικά να πάρουμε το ρίσκο για ένα φάρμακο επόπτη;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Digital pills: a scoping review of the empirical literature and analysis of the ethical aspects, BMC Medical Ethics. Διαθέσιμο εδώ
- FDA approves pill with sensor that digitally tracks if patients have ingested their medication, FDA. Διαθέσιμο εδώ
- The Present And Future Of Digital Pills, The Medical Futurist. Διαθέσιμο εδώ
