Της Μαρίας Κουκουτσέα,
Η Ιρακινο-Βρετανικής καταγωγής Zaha Hadid έχει αφήσει ανεξίτηλο στίγμα στον κλάδο της αρχιτεκτονικής και του σχεδιασμού, καθώς και τεράστια κληρονομιά, η οποία αποτελεί πηγή έμπνευσης για τις νέες γενιές αρχιτεκτόνων. Το πάθος της για τα Mαθηματικά και η λατρεία της για την Tέχνη αποτέλεσαν καθοριστικούς παράγοντες για τη διαμόρφωση του αρχιτεκτονικού της στυλ.
Αρχικά, σπούδασε Mαθηματικά στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού και το 1972 μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου σπούδασε στο Architectural Association School of Architecture, την παλαιότερη ιδιωτική σχολή αρχιτεκτονικής στο Λονδίνο. Έχοντας δουλέψει με εξέχοντες αρχιτέκτονες, όπως οι Rem Koolhaas και Elia Zenghelis, οι οποίοι υπήρξαν καθηγητές της, το 1979 ανοίγει το δικό της αρχιτεκτονικό γραφείο, το περίφημο Zaha Hadid Architects.
Τα πρώτα έργα της Hadid τράβηξαν την προσοχή εξαιτίας των ριζοσπαστικών σχεδίων τους, τα οποία αμφισβητούσαν παραδοσιακές έννοιες του χώρου. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Hadid ήταν η τάση της να ξεπερνάει τα σχεδιαστικά όρια. Αναλυτικότερα, υιοθέτησε την έννοια του «αποδομισμού», στυλ το οποίο επικεντρώνεται στην ασυμμετρία και τις αντισυμβατικές γεωμετρίες. Τα κτήρια της Hadid φαίνεται πάντα να αψηφούν τη βαρύτητα και τη λογική, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο μια αίσθηση ρευστότητας, αλλά και κίνησης. Γενικότερα, υπάρχουν έντονες γωνίες και η δομή δίνει την εντύπωση ότι τα κτήρια αψηφούν οποιονδήποτε νόμο της φυσικής. Η Hadid δεν περιόρισε το έργο της μόνο σε κτήρια, αλλά στράφηκε, επίσης, και στον τομέα του εσωτερικού σχεδιασμού, των επίπλων, των προϊόντων, ακόμα και της βιομηχανίας της μόδας. Η δημιουργικότητά της δεν γνώριζε από όρια, με την ίδια να σχεδιάζει από φουτουριστικά έπιπλα μέχρι ρούχα και παπούτσια.
Η φήμη της Hadid εκτοξεύτηκε το 2004, όταν κέρδισε το διεθνές βραβείο Pritzker Architecture για το ταλέντο και το αρχιτεκτονικό της όραμα. Μάλιστα, ήταν η πρώτη γυναίκα που έλαβε το βραβείο. Η αναγνώριση αυτή εδραίωσε τη φήμη της ως πρωτοπόρου στην αρχιτεκτονική.
Παρόλο που το οπτικό αποτέλεσμα των έργων της είναι αυτό που κεντρίζει το ενδιαφέρον και προκαλεί εντυπωσιασμό, η ίδια η Hadid είχε στόχο να εναρμονίσει τα δημιουργήματά της με το περιβάλλον. Συγκεκριμένα, τα σχέδιά της πολλές φορές αντλούσαν έμπνευση από το φυσικό περιβάλλον και ενσωμάτωναν στοιχεία του. Ορισμένα από τα διασημότερα έργα της Hadid αποτελούν το Heydar Aliyev Centre στο Αζερμπαϊτζάν (πολιτιστικό κέντρο), το Eli & Edythe Broad Art Museum στις Η.Π.Α., το Guangzhou Opera House στην Κίνα, το Zaragoza Bridge Pavilion στην Ισπανία και το κτήριο Pierres Vives στο Montpellier στη Γαλλία.
Η Zaha Hadid πέθανε το 2016, αφήνοντας πίσω μια τεράστια κληρονομία, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί πηγή έμπνευσης για νέους σχεδιαστές και αρχιτέκτονες. Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της, η Hadid απέσπασε σημαντικά βραβεία, καθώς έλαβε τίτλο γυναίκας ιππότη από τη Βασίλισσα Ελισάβετ Β’ προς τιμήν της συνεισφοράς της στην αρχιτεκτονική. Οι συνεργάτες της στην εταιρεία της Zaha Hadid Architects συνεχίζουν το όραμά της και πιέζουν τα όρια της αρχιτεκτονικής σε νέα επίπεδα μέσα από νέα και καινοτόμα έργα (Διεθνές Αεροδρόμιο Daxing στο Πεκίνο, Performing Arts Centre στο Abu Dhabi, κεντρικά γραφεία του BEEAH Group στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), καταφέρνοντας με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο να επεκτείνουν τη μετά θάνατον αρχιτεκτονική κληρονομιά της Hadid, αλλά και να διατηρήσουν τον θρύλο της ζωντανό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- 13 Striking Buildings by Zaha Hadid, architecturaldigest.com, διαθέσιμο εδώ
