Της Γεωργίας Δημοπούλου,
Artificial Intelligence: δύο λέξεις που τον τελευταίο χρόνο έχουν εισχωρήσει για τα καλά στις ζωές του σύγχρονου πολίτη. Από τις απειλές περί εξαφάνισης επαγγελμάτων, τα οποία πλέον θα εκτελούνται από ειδικά προγραμματισμένα ρομπότ, μέχρι εφαρμογές που «ανασταίνουν» διάσημους τραγουδιστές και ηθοποιούς που δε βρίσκονται στη ζωή, η τεχνητή νοημοσύνη έχει σίγουρα αποκτήσει αμφίσημο πρόσημο. Και, όπως είναι λογικό, ο μέσος χρήστης του διαδικτύου, που δεν έχει εξειδικευμένες γνώσεις πληροφορικής ή προγραμματισμού, προβληματίζεται σχετικά με τον αν το ΑΙ πράγματι είναι ένα εργαλείο χρήσιμο στα χέρια του ανθρώπου, ή αν μπορεί να καταστεί βλαβερό όπλο.
Ομολογουμένως, πέραν από τις προαναφερθείσες κατηγορίες, η τεχνητή νοημοσύνη έχει πολλές περισσότερες εφαρμογές στις πλατφόρμες του διαδικτύου, ενώ η παρουσία της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει γίνει παραπάνω από αισθητή τελευταία. Αφορμή στάθηκε η προσθήκη της λειτουργίας AI στο Snapchat, μια εφαρμογή που –υπό κανονικές συνθήκες– μάς δίνει τη δυνατότητα να συνομιλούμε με τους διαδικτυακούς μας φίλους. Ωστόσο, στην περίπτωση του διαδικτυακού αυτού «κλώνου», ο χρήστης συνομιλεί με τον ίδιο του τον εαυτό, ενώ είναι ταυτόχρονα σε θέση να αναζητήσει πληροφορίες, λύσεις σε προβλήματα που τον απασχολούν, να του δοθούν προτάσεις για βιβλία, χόμπι, μουσική, εξόδους, και ταξίδια. Μοιάζει θαυματουργό, και ως έναν βαθμό θα μπορούσε πράγματι να θεωρηθεί. Είναι όμως αυτή η μόνη πλευρά του νομίσματος;
Πόσες φορές έχει συζητηθεί σε παρέες η εξής κοινή εμπειρία του να σερφάρει κανείς στο διαδίκτυο, να αναζητά προϊόντα τα οποία ενδιαφέρεται να αγοράσει και έπειτα κάθε διαφήμιση που του εμφανίζεται να σχετίζεται με το προϊόν που αναζήτησε; Πρόκειται για μια πολύ κοινότυπη εμπειρία, που ομολογουμένως σχετίζεται με τις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα των social media. Σε αυτήν την περίπτωση, ωστόσο, διερωτάται κανείς –και δικαίως– πόσο αγνές μπορεί να είναι οι προθέσεις μιας τέτοιας λειτουργίας και σε ποιο βαθμό μπορεί να σχετίζονται με την αύξηση του καταναλωτισμού. Το πιο καίριο ερώτημα, βέβαια, αποτελεί το αν θα μπορούσε η τεχνητή νοημοσύνη να θεωρηθεί ως μια μορφή παρακολούθησης της διαδικτυακής δραστηριότητας του εκάστοτε χρήστη, ούτως ώστε να του προβάλλει… στο πιάτο αυτό που ξέρει ότι επιζητά και ότι τον ενδιαφέρει.
Τα ερωτήματα είναι αδιαμφισβήτητα πολλά. Η προσοχή που συνιστάται κατά τη χρήση της ΑΙ τεχνολογίας έχει προωθηθεί ακόμα και από τους ίδιους τους σχεδιαστές της εφαρμογής, οι οποίοι χαρακτηριστικά αναφέρουν: «Το chatGPT δεν είναι φίλος μας. Ούτε ψυχολόγος μας, ούτε (προφανώς) κάποιος σύμβουλος ψυχικής υγείας, επομένως οποιοσδήποτε έρχεται σε επαφή με αυτό θα πρέπει να είναι προσεκτικός, ιδίως οι έφηβοι, που τείνουν να είναι πιο επιρρεπείς στο να πιστεύουν ό, τι ακούν». Προτείνεται, μάλιστα, ανοιχτά το να αποφεύγουν οι χρήστες να μοιράζονται προσωπικές τους πληροφορίες και δεδομένα με τον διαδικτυακό τους… εαυτό, καθώς είναι πολύ επίφοβο το να τον εμπιστευτούν. Με βεβαιότητα και η ίδια η εφαρμογή είναι σχεδιασμένη με τρόπο τέτοιο, ώστε αν αντιληφθεί ευαίσθητο περιεχόμενο, όπως αναφορές σε τάσεις αυτοκαταστροφής/ αυτοκτονίας ή οτιδήποτε άλλο ύποπτο, να παρακινεί τον χρήστη προς αναζήτηση βοήθειας σε κάποιο ειδικό. Με την απουσία, όμως, της κριτικής σκέψης και της υπευθυνότητας από το ίδιο το άτομο, τίποτα δεν καθίσταται δυνατό να το βοηθήσει.
Για μία ακόμη φορά, η παρομοίωση του διαδικτύου με ένα… μαχαίρι αποδεικνύεται πολύ εύστοχη: το μαχαίρι μπορεί να χρησιμοποιηθεί, είτε για να κοπεί ένα κομμάτι ψωμί και να παρασκευαστεί ένα θρεπτικό γεύμα, είτε, συγχρόνως, για να υποστεί κακό κάποιος συνάνθρωπος. Κατ’ αναλογία, σίγουρα η τεχνητή νοημοσύνη ανοίγει νέες πύλες προς τη γρήγορη ανεύρεση πληροφοριών, χρήσιμων γνώσεων και προς την παροχή λύσεων στο λεπτό, ωστόσο, δεν θα πρέπει ο χρήστης να είναι και τελείως ανυποψίαστος για τις σκοτεινές της πλευρές. Το αν εκείνη πράγματι αποσκοπεί σε κάτι υποχθόνιο και κακόβουλο παραμένει ακόμα άγνωστο, και γι’ αυτόν τον λόγο η σύνεση και το μέτρο θα πρέπει να είναι συνοδοιπόροι στο ταξίδι αυτό προς την ανακάλυψη του μέλλοντος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
-
Snapchat’s new AI chatbot is already raising alarms among teens and parents, edition.cnn.com, διαθέσιμο εδώ
