Της Δήμητρας Κούβελα,
Ο Πέτρος Κ. Αποστολίδης, γνωστός με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Παύλος Νιρβάνας, γεννήθηκε στη Μαριούπολη. Υπήρξε στρατιωτικός ιατρός και υπηρέτησε το Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό, ενώ ασχολήθηκε και με τη μελέτη της ψυχολογίας και της ψυχιατρικής. Ακόμη, υπήρξε ακαδημαϊκός, ποιητής, χρονογράφος, δημοσιογράφος, μυθιστοριογράφος, διηγηματογράφος και σατυρογράφος. Όσον αφορά την προσωπική του ζωή, νυμφεύθηκε δύο φορές: το 1909 με τη Λιλή Μίχογλου, με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά και το 1926 τη Σοφία Σιγάλα, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά.
Ο πατέρας του, Κωνσταντίνος Αποστολίδης, ήταν έμπορος και η οικογένειά του διέμενε στην Τραπεζούντα, όμως λόγω των διωγμών του 1850-55 έφυγαν και εγκαταστάθηκαν στη Μαριούπολη, που τότε ανήκε στη Ρωσία. Το 1870 ο Πέτρος εισήχθη σε ορφανοτροφείο, εφόσον και οι δύο του γονείς απεβίωσαν νωρίς και υιοθετήθηκε από τον εφοπλιστή Κωνσταντίνο Κουμιώτη, με καταγωγή από τη Σκόπελο.
Η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, στη Φρεαττύδα Πειραιώς, όπου και ξεκίνησε μαθήματα με δάσκαλο και έπειτα πήγε στο δημοτικό σχολείο. Μόλις τελείωσε το Γυμνάσιο, φοίτησε στην Ιατρική Σχολή Αθηνών και μετά κατετάγη στο Βασιλικό Ναυτικό. Το 1899 ιδρύθηκε η Ιατρική Εταιρεία από τους γιατρούς του Πειραιά, στην οποία ορίσθηκε έφορος βιβλιοθήκης. Ακόμα, συμμετείχε σε ιατρικά συνέδρια, όπου πρότεινε να ιδρυθεί στο Πανεπιστήμιο Ψυχολογικό Εργαστήριο, αλλά η πρότασή του απορρίφθηκε. Επίσης, διετέλεσε διευθυντής του Ναυτικού Νοσοκομείου Νέου Φαλήρου, αλλά και Πρόεδρος της Ανώτατης Υγειονομικής Επιτροπής Ναυτικού και Τμηματάρχης του Υπουργείου Ναυτικών.
Το 1922 παραιτήθηκε από το Ναυτικό και έκτοτε άρχισε να ασχολείται με τη δημοσιογραφία και τη συγγραφή. Το 1923 έλαβε το βραβείο Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ το διάστημα 1925-1932 ασχολήθηκε με τα κοινά και έλαβε τη θέση του Δημοτικού Συμβούλου του Δήμου Πειραιώς. Ακόμα, στις 9 Μαρτίου έγινε μέλος της Ακαδημίας Τεχνών Αθηνών και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Εθνικού Θεάτρου.
Όσον αφορά το συγγραφικό του έργο, ασχολήθηκε με πολλά είδη γραπτού λόγου. Ξεκίνησε το 1881 συγγράφοντας το πρώτο του ελεγείο για το αθηναϊκό φύλλο «Παλιγγενεσία». Επίσης, άρχισε παράλληλα να γράφει άρθρα για τις εφημερίδες «Σφαίρα» και «Πρόνοια». Επιπλέον, δημοσίευσε κείμενα σε λογοτεχνικά περιοδικά, όπως στη «Νέα Εστία», «Τέχνη» κ.α. Το 1884 εξέδωσε την πρώτη ποιητική του συλλογή και ξεκίνησε να δημοσιεύει χρονογραφήματα στις εφημερίδες «Άστυ», «Πατρίδα», «Ελεύθερον Βήμα», «Εστία». Το 1929 συνέγραψε το σενάριο της βουβής ταινίας «Αστέρω». Το 1888 εξέδωσε το περιοδικό «Κυανή Επιθεώρησις», αλλά έγινε και συνιδρυτής του περιοδικού «Τέχνη» του Κώστα Χατζόπουλου.
Με βάση το συγγραφικό του έργο, τοποθετείται στον κύκλο του Κωστή Παλαμά. Τα ρεύματα του αισθητισμού και συμβολισμού φαίνεται να έχουν επηρεάσει έντονα τα έργα του, αλλά και οι φιλοσοφικές απόψεις του Νίτσε. Στα διηγήματα του, υπάρχει έντονο το ηθογραφικό και ψυχογραφικό στοιχείο. Τα πρώτα του έργα ήταν γραμμένα σε καθαρεύουσα γλώσσα, ενώ τα μεταγενέστερα σε δημοτική. Πέραν των διηγημάτων, μυθιστορημάτων και ποιημάτων του, ασχολήθηκε με τα συγγραφή χρονογραφημάτων, κριτικών μελετών, δοκιμίων, θεατρικών έργων, αλλά και δύο μεταφράσεων από τον Πλάτωνα και τον συγγραφέα Κνουτ Χάμσουν. Όσο αφορά το συγγραφικό του έργο στην ιατρική, έκανε μικρές δημοσιεύσεις σε ιατρικά περιοδικά και μετέφρασε και δημοσίευσε ιατρικά έργα.
Το 1937 κλονίστηκε η υγεία του και του συστάθηκε να σταματήσει την εργασία του για τρεις μήνες, σύσταση την οποία δεν ακολούθησε, με αποτέλεσμα να υποστεί δύο καρδιακά επεισόδια στα γραφεία της «Εστίας» και έπειτα από μία ημέρα το τρίτο επεισόδιο στον σπίτι του, όπου και απεβίωσε, στις 29 Νοεμβρίου 1937.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Παύλος Νιρβάνας, biblionet.gr, διαθέσιμο εδώ
