Του Γιάννη Τζούφα,
Ο «Αυριανισμός», όπως χαρακτήριζε ο Μάνος Χατζιδάκις το καθεστώς της εφημερίδας Αυριανής, χλεύασε και εξευτέλισε πολλούς επιφανείς άντρες της εποχής και πρώτος απ’ όλους ήταν ο Χατζιδάκις: «Χαμερπής ομοφυλόφιλος», «Κνώδαλο», «Σκουληκιασμένο τομάρι», «Κάθαρμα», «Εκμαυλιστής», «Απόβρασμα». Αυτοί είναι μερικοί απ’ τους χαρακτηρισμούς που απέδιδε η Αυριανή στον γνωστό συνθέτη. Αφορμή για όλη αυτήν τη διαμάχη αποτέλεσε η δυναμική του Χατζιδάκι που είχε στα κοινά και τι συχνό φαινόμενο αυτής της φυλλάδας, όπως χαρακτήριζε την Αυριανή ο Χατζιδάκις, να στιγματίζει και να θάβει τους ομοφυλόφιλους με την πρόφαση ότι προήγαγαν το «κακό παράδειγμα» και αποτελούσαν έτσι στόχο, όπως έγινε και στην περίπτωση του Χατζιδάκι ωσάν άλλος Σωκράτης που καταδικάστηκε. Με αφορμή μια φράση του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Χρήστου Σαρτζετάκη, που είχε πει εν ολίγοις ότι δεν πρέπει απλώς η Ελλάδα να ανήκει στους Έλληνες, αλλά και οι Έλληνες να ανήκουν στην Ελλάδα, είχε στείλει ανοιχτή επιστολή που έλεγε τα εξής:
«Αγαπητή Αυγή,
Με την ευκαιρία της 14ης επετείου «αποκαταστάσεως» της Δημοκρατίας, ακούσαμε από τον ελληνολάτρη γλωσσολόγο Πρόεδρό μας κ. Σαρτζετάκη και το εξής εξωφρενικό: «Οι Έλληνες να ανήκουν στην Ελλάδα». Και βέβαια το εξωφρενικό είναι στο ότι κατά τον Πρόεδρό μας, οφείλουμε να ανήκουμε. Τι ιδέα!
Σε ποιάν Ελλάδα κύριε Πρόεδρε; Στην Ελλάδα της αυθαιρεσίας, του κρατικού ερασιτεχνισμού, του εξογκωμένου παρακράτους, της αναλγησίας και του εξευτελισμού του ανώνυμου πολίτη, του με επίσημο πρόγραμμα καταποντισμού της αξιοπρέπειάς του, του ευνουχισμού της νεότητάς του; Στην Ελλάδα με την εξοντωτική φορολογία για να καλυφθεί η ανικανότητα του κράτους να ασκήσει οικονομική πολιτική; Στην Ελλάδα της κομπίνας και της αστυνομολατρείας, της ταύτισης έθνους και κάθε κυβερνήσεως, ώστε σαν ο πολίτης αντιδρά να χαρακτηρίζεται αυτομάτως ως αντεθνικός; […]
Όχι κ. Πρόεδρε. Όσοι ξεφύγαμε από τις «στοργικές θωπείες» της μητρός Ελλάδος και μείναμε ελεύθεροι, θα διδάξουμε και τους άλλους να γίνουν ελεύθεροι και να μην ανήκουν πουθενά. Κάθε σοβαρός Έλληνας οφείλει ν’ αντιδράσει στη μεσαιωνικής προθέσεως –συγχωρέστε με– ρήση σας. Οι Έλληνες πολίτες δεν ανήκουν. Φροντίσατε να κάνετε την προεδρική σας θητεία πιο σεμνά και δίχως μεγαλοστομίες.
Γιατί η Ελλάδα σας κ. Πρόεδρε αρχίζει να μας αρρωσταίνει.»
Η επιστολή με διαφορετικό πρόλογο αναδημοσιεύτηκε και στην Καθημερινή. Μιλάει για ονόματα που ταυτίστηκαν με σκάνδαλα και διαφθορές και αναφέρει, μεταξύ άλλων, τα αδέλφια Κουρή που τους ανήκει η Αυριανή. Η Αυριανή, μην αφήνοντας να πέσει τίποτα κάτω, απάντησε την επόμενη μέρα:
«Ξαναχτύπησε ο Μάνος…
Ο γνωστός κύναιδος Μάνος Χατζηδάκης, ο οποίος γύρευε πόσα νέα παιδιά έχει «καταστρέψει» με το χρήμα που διαθέτει, για να ικανοποιεί τις ανώμαλες ορέξεις του, ξαναχτύπησε! Με αφορμή την πολύ σωστή δήλωση του Σαρτζετάκη «Οι Έλληνες πρέπει ν’ ανήκουν στην Ελλάδα» και να μην πουλιώνται στους ξένους, σαν ορισμένους γνωστούς πολιτικάντηδες, φίλους του… Αξιότιμου κυρίου Μάνου, έστειλε στην… ανόητη «Αυγούλα» επιστολή, με την οποία ο… αρχικύναιδος προτρέπει τους Έλληνες να μην ανήκουν πουθενά!
Δεν μας εκπλήσσει η ΘΡΑΣΥΤΗΤΑ του εν λόγω υποκειμένου, γιατί ξέρουμε πως αυτός ο κύριος ή… κυρία, έχει ζήσει ολόκληρη τη ζωή του μέσα στον ΒΟΥΡΚΟ και τη ΒΡΩΜΙΑ, απόδειξη πως εδώ και λίγο καιρό, προέτρεπε από τις στήλες γνωστού γυναικείου περιοδικού τις κόρες, τις αδελφές και τις γυναίκες μας να γίνουν… ΛΕΣΒΙΕΣ, φοβόμαστε, μόνο μήπως κανένας… μουστακαλής χάσει την ψυχραιμία του και τον κάνει μαύρο στο ξύλο…»
Η Αυριανή, χωρίς προηγούμενο και με έντονη λασπολογία, επιτέθηκε όχι μόνο στον Χατζιδάκι, αλλά και σε οποιονδήποτε τολμούσε να τον στηρίξει. Όποιον έπιαναν στο εξώφυλλό τους τα αδέλφια Κουρή τον στηλίτευαν με τα χειρότερα κοσμικά επίθετα και ζητούσαν απ’ τους αναγνώστες τους να κάνουν το ίδιο. Η Αυριανή στήριζε φανερά το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και τον Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά είχε τολμήσει να τον κατακρίνει κιόλας. Ο «αυριανισμός» στα μέσα κιόλας της δεκαετίας του ’80, είχε καθιερωθεί ως «καθημερινή χολή» προς τους διανοούμενους και τους ανθρώπους με διαφορετικές απόψεις.
Σημείο τομής για την ιστορία του «αυριανισμού» αποτελεί μια ομιλία που είχε δώσει ο Χατζιδάκις στο διάλειμμα της συναυλίας του τον Σεπτέμβριο του 1987. Τη διοργάνωση είχε αναλάβει ο δήμος Αθηναίων στο Καλλιμάρμαρο με τον Σταύρο Ξαρχάκο και τη Νανά Μούσχουρη. Συγκεκριμένα, είπε: «Για μένα προσωπικά, η αποψινή συναυλία έχει έναν άλλο σκοπό, ιερό, να καταγγείλω δημόσια την ανενδοίαστη ύπαρξη και κυκλοφορία της πιο βρωμερής, φασιστικής φυλλάδας που γνώρισε ο τόπος, της «Αυριανής». Της φυλλάδας που μολύνει τον ελλαδικό χώρο με αναίδεια, χυδαιότητα, τραμπουκισμό και κολακεία συμπολιτών μας χαμηλής νοημοσύνης».
Όποιος ακούσει την ηχογράφηση θα αναγνωρίσει τις χιλιάδες κραυγές του πλήθους. Έτσι, έκλεισε την ομιλία λέγοντας ότι η Αυριανή πρέπει να κλείσει. Τη μεθεπόμενη μέρα βγήκε η αναμενόμενη απάντηση της εφημερίδας, λέγοντας ότι βγήκε ο ομοφυλόφιλος να πει τον αναγνώστη φασίστα και άλλες τέτοιες… ένθερμες φράσεις που θα «έριχναν» ακόμα περισσότερο τον Χατζιδάκι στα μάτια των αναγνωστών της Αυριανής. Σαν να μην έφτανε αυτό, κάλεσε γνωστό κόσμο της εποχής και της Κυβέρνησης να υπερασπιστούν την Αυριανή στις σελίδες της και το αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό, ακόμα και από μερικά άτομα της Αριστεράς. Η Μελίνα Μερκούρη, τότε Υπουργός Πολιτισμού, είχε δηλώσει: «Δεν είναι δυνατόν στις μέρες μας να βγαίνει κάποιος και να καταφέρεται ενάντια στην ελευθεροτυπία». Μετά από τα σχόλια του σύσσωμου ΠΑ.ΣΟ.Κ., η Αυριανή έκανε αγωγή στον συνθέτη και εκείνος δεν σταμάτησε ποτέ να μιλάει για «σοσιαλίζον ερπετό με τη μορφή εφημερίδας», τον «αυριανοτομπρισμό» και τους «Λεπέν που φορούν τα ρούχα της Ρόζας Λούξεμπουργκ».
Το καθεστώς του «αυριανισμού» επικρατεί μέχρι και σήμερα στα μέσα και εισήγαγε μια κοινή γλώσσα για όλες τις εφημερίδες από τότε μέχρι σήμερα. Ο Χατζιδάκις, πρεσβεύοντας τον ευρωπαϊκό τρόπο σκέψης και διανόησης, πάντα μπροστά απ’ την εποχή του και έχοντας επηρεάσει χιλιάδες κόσμο με τη μουσική και τον λόγο του, κατέληξε, όπως πολλοί άλλοι, στο στόχαστρο ενός κλειστόμυαλου μέσου να περιθωριοποιείται και να κατακρίνεται για τον χαρακτήρα του, τη σεξουαλικότητα και τα «πιστεύω» του.
Όταν έλεγε ο συνθέτης ότι η Αυριανή πρέπει να κλείσει δεν το εννοούσε με την κυριολεκτική του έννοια. Όντας υπέρμαχος του λόγου και της ελευθεροτυπίας, εννοούσε ότι πρέπει να σταματήσει ο κόσμος να διαβάζει τη συγκεκριμένη φυλλάδα και να τροφοδοτεί αυτού του είδους την τοξικότητα, γιατί δεν αποσκοπούσε πουθενά και σε τίποτα δημιουργικό. Εξέφραζε λόγους μίσους και χώριζε σε στρατόπεδα τους μεν και τους δε, όχι όμως ανάλογα με το έργο τους, αλλά ανάλογα με τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά τους και το ποιόν του χαρακτήρα τους και άλλοτε με τις απόψεις της εκάστοτε Κυβέρνησης. Η κόντρα που είχε ολομόναχος ο Μάνος Χατζιδάκις με την Αυριανή αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγήν για όλων των ειδών τα μέσα και μία ιστορική αναδρομή για την εξουσία που «δίνεται» σε επιφανειακά μέσα, ώστε να εκφράσουν την τοξικότητα σε κάθε τι το διαφορετικό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η σκληρή αλήθεια για τη μάχη Χατζιδάκι – Αυριανής, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Χατζιδάκις εναντίον «Αυριανής», kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ποιοι ήταν οι «όλοι εναντίον του Μάνου Χατζιδάκι»;, sarantakos.wordpress.com, διαθέσιμο εδώ
- Ο Χατζιδάκις, η Δημοκρατία και η Αυριανή, news247.gr, διαθέσιμο εδώ
