Της Χριστίνας Γουτσίκα,
Το 1903 στο Μάντσεστερ του Ηνωμένου Βασιλείου ιδρύεται από την Emmeline Pankhurst η Πολιτική και Κοινωνική Ένωση Γυναικών (Women’s Social and Political Union), που είχε ως κύριο στόχο την κατοχύρωση δικαιώματος ψήφου για τις γυναίκες. Ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα είχε εμφανιστεί το φεμινιστικό κίνημα που αφορούσε την ψήφο των γυναικών, αλλά από το 1903 μέχρι και την έναρξη του A΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914, οι «Σουφραζέτες» – η ονομασία προέρχεται από την αγγλική λέξη suffrage που σημαίνει δικαίωμα ψήφου – θα συνταράξουν και θα σοκάρουν την παραδοσιακή βρετανική κοινωνία.
Ποια ήταν, όμως, η ιδρύτρια του κινήματος; Γεννημένη στις 14 Ιουλίου του 1858, η Emmeline Pankhurst, αφιέρωσε όλη της την ζωή για την κατοχύρωση της γυναικείας ψήφου, η οποία και θεσπίστηκε από την βρετανική κυβέρνηση το 1928 που ήταν και η χρονιά η οποία πέθανε. Παντρεύτηκε το 1879 τον δικηγόρο Richard Marsden Pankhurst, που υπήρξε και ο πρώτος συγγραφέας νομοσχεδίου υπέρ της ψήφου των γυναικών στη Μεγάλη Βρετανία στα τέλη του 1860. Το 1894 ίδρυσε τον σύλλογο “Women’s Franchise League” που προασπιζόταν το δικαίωμα ψήφου των παντρεμένων γυναικών στις δημοτικές εκλογές. Το 1898 ο σύζυγός της πεθαίνει, γεγονός που δυσχεραίνει την οικονομική της κατάσταση, καθώς πρέπει να φροντίσει μόνη της τα τέσσερα ανήλικα παιδιά της. Το 1903 ιδρύει την Πολιτική και Κοινωνική Ένωση Γυναικών (Women’s Social and Political Union), την πρώτη Ένωση που αποτελούνταν εξ ολοκλήρου από γυναίκες και έκανε εκστρατεία υπέρ της γυναικείας ψήφου.
Η δημοσιότητα της εκστρατείας ήταν ουσιαστική για την Ένωση και γι’ αυτό οι σουφραζέτες χρησιμοποίησαν διάφορους τρόπους προκείμενου να προσεγγίσουν κόσμο για τον σκοπό τους. Αφίσες, καρτ ποστάλ, εικονογραφίες και φωτογραφίες των ηγετικών μελών τους ή τοιχοκολλούνταν σε μεγάλους τοπικούς δρόμους της πόλης ή μοιράζονταν από τα ίδια τα μέλη από σπίτι σε σπίτι. Ακόμη, υπήρχαν συγκεκριμένα καταστήματα που υποστήριζαν το κίνημα και συγκέντρωναν χρήματα ή πουλούσαν προϊόντα που σχετίζονταν με αυτό, για παράδειγμα κοσμήματα, κουμπιά, μαντήλια, κ.α. τα οποία είχαν τα χρώματα της Ένωσης. Στον τομέα της τυπογραφίας, οι σουφραζέτες ήταν επίσης πολύ δραστήριες. Είχαν δυο εφημερίδες: την “Votes for Women” και την “The Suffragette” που αποτελούσαν τα κύρια μέσα προώθησης της γυναικείας ψήφου στον έντυπο λόγο. Τέλος, η Ένωση αποτελούσε έναν τόπο δραστηριοποίησης και έκφρασης νέων ερασιτεχνών καλλιτεχνών, όπως της μουσικού Ethel Smyth που συνέθεσε τον ύμνο του κινήματος, το “The March of the Women” το 1910.
Δύο χρόνια μετά την ίδρυση της Ένωσης, το γυναικείο κίνημα θα αποκτήσει τεράστια δημοσιότητα. Στις 13 Μαΐου 1905 συνελήφθησαν δυο μέλη της, η κόρη της Emmeline, η Christabel Pankhurst και μια εργάτρια εργοστασίου ονόματι Annie Kenney, για παρεμπόδιση της ομιλίας ενός πολιτικού του φιλελεύθερου κόμματος, του Sir Edward Grey. Από εκείνο το σημείο μέχρι και την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο χαρακτήρας της Ένωσης θα γίνει πιο μαχητικός και πιο βίαιος. Διοργανώνονταν τεράστιες πορείες, πολλά μέλη διέκοπταν πολιτικές ομιλίες, κατέστρεφαν ή έκαιγαν καταστήματα, κατέστρεφαν έργα τέχνης της Εθνικής Πινακοθήκης ως μορφή διαμαρτυρίας, αλυσοδένονταν στα κάγκελα του Κοινοβουλίου, διέλυαν γήπεδα του γκολφ, κ.α. Όλες αυτές οι πράξεις είχαν ως στόχο την ευαισθητοποίηση του κόσμου υπέρ της εκστρατείας για το δικαίωμα ψήφου. Φυσικά δεν έλειψαν και οι φορές που υπήρξαν εμπλοκές με τις αστυνομικές αρχές. Μάλιστα, πάνω από 1000 μέλη της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης και της ιδρύτριας Emmeline μαζί με την κόρη της Christabel, συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στην φυλακή, όπου πολλές επέλεξαν ως μορφή διαμαρτυρίας την απεργία πείνας.
Στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ένωση βοήθησε στην πολεμική προσπάθεια της Μεγάλης Βρετανίας, όμως η δημοτικότητά της έπεσε. Το 1917 διαλύθηκε και την επόμενη χρονιά η βρετανική κυβέρνηση ενέκρινε την παραχώρηση του δικαιώματος ψήφου σε γυναίκες άνω των 30 ετών, ως αναγνώριση των υπηρεσιών τους στα χρόνια του πολέμου. Το 1928, έπειτα από την σαραντάχρονη προσπάθεια της Emmeline Pankhurst, η κυβέρνηση του Λονδίνου ενέκρινε το δικαίωμα ψήφου των γυναικών, ισότιμο με αυτό των ανδρών. Το γυναικείο κίνημα αποτέλεσε έμπνευση για τις γυναίκες σ’ όλη την Ευρώπη αλλά και την Αμερική. Συγκεκριμένα στις Η.Π.Α., η Alice Paul ίδρυσε την ακτιβιστική ένωση “National Woman’s Party” που είχε ως στόχο την παραχώρηση δικαιώματος ψήφου στις Αμερικανίδες. Οι Σουφραζέτες αποτέλεσαν την αρχή για την διεκδίκηση και την κατοχύρωση δικαιωμάτων και αιτημάτων που προώθησαν την γυναικεία χειραφέτηση και το φεμινιστικό κίνημα εν γένει στον 20ο αιώνα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Women’s Social and Political Union British organization, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Emmeline Pankhurst, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- C. Wiley and L. E. Rose (2021), Women’s Suffrage and Cultural Representation: The making of a movement, Oxfordshire: Εκδόσεις Routledge.
- Ι. Σ. Κολιόπουλος (2001), Νεώτερη Ευρωπαϊκή Ιστορία 1789-1945: Από την Γαλλική Επανάσταση μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, Η’ ανατύπωση, Εκδόσεις Βάνιας: Θεσσαλονίκη.
