Του Νικήτα Μίστσενκο,
Έχοντας καταλήξει στο ότι οι πρώτοι 8 Στόχοι δεν είναι κοντά στην επίτευξη τους, θα διερευνήσουμε εάν κάποιος από τους εναπομείναντες 9 βρίσκεται πιο κοντά στην υλοποίηση.
9ος Στόχος: Βιομηχανία, Καινοτομία και Υποδομές
Ο γενικός αυτός τίτλος αναφέρεται στην δημιουργία ανθεκτικών υποδομών, την προώθηση της βιώσιμης εκβιομηχάνισης χωρίς αποκλεισμούς και την ενθάρρυνση της καινοτομίας. Στο σημείο αυτό, πρέπει να αναλογιστούμε ρεαλιστικά αν όντως αυτός ο στόχος είναι επιτεύξιμος και εάν οι προβλέψεις του παρεμποδίζουν την πραγματοποίηση άλλων στόχων.
Οι ιδιοκτήτες μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών είναι βέβαιο πως θα αντιτάσσονταν σε όποια απόπειρα μεταβολής των συνθηκών και των κανονισμών που ήδη υφίστανται, διότι απλούστατα η απώλεια μέρους του κέρδους τους είναι πλείστα σημαντικότερη από την επιβίωση του πλανήτη. Άρα, μήπως, οι προσπάθειες πριμοδότησης της βιομηχανίας έχουν ως αποτέλεσμα την μόλυνση του περιβάλλοντος, σε οικουμενικό επίπεδο και την εκμετάλλευση των εργαζομένων, εάν αυτοί εργάζονται νόμιμα, ειδικότερα; Πέρα από αυτά, ο στόχος δεν φαίνεται να βρίσκεται σε τροχιά επιτυχίας και για πιο πρακτικούς λόγους. Λαμβάνοντας ένα παράδειγμα από την επικαιρότητα, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, το μπαράζ βομβαρδισμών ουκρανικών υποδομών από την εισβολέα Ρωσία, έχει δημιουργήσει μια κατάσταση που για να αναστραφεί θα χρειαστούν σχεδόν 140 δισ. δολάρια.
10ος Στόχος: Περιορισμός Ανισοτήτων
Ο στόχος αυτός προσβλέπει στην άμβλυνση των ανισοτήτων, τόσο στο εσωτερικών των χωρών, όσο και μεταξύ τους. Όπως αναφέρθηκε και στο πρώτο μέρος του θέματος αυτού, οι στόχοι αυτοί εμπεριέχουν προβλέψεις για αγαθά που στις χώρες του «δυτικού κόσμου» έχουν κατακτηθεί. Πηγαίνοντας ένα βήμα πιο μακριά, η θεσμοποίηση ενός τέτοιου στόχου είναι μια άτυπη αναγνώριση πως ο κόσμος μαστίζεται από κάθε λογής ανισότητες. Αν και υπάρχουν χώρες και οργανισμοί που προσπαθούν να βοηθήσουν τις περιοχές αυτές που βρίσκονται σε ανάγκη, κανένα κράτος δεν προτίθεται να χάσει έστω ένα μέρος των δικών του συμφερόντων για την βελτίωση των συνθηκών, σε μια χώρα που υφίσταται κάθε λογής καταστροφές.
11ος Στόχος: Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες
Πιο αναλυτικά, η δημιουργία πόλεων και οικισμών ασφαλών, ανθεκτικών και βιώσιμων που δεν αποκλείουν κανέναν. Με μια πιο λεπτομερή ματιά, η δημιουργία πόλεων καθαρών, στις οποίες οι παροχές να προσφέρουν μια αξιοπρεπή ζωή στους κατοίκους τους. Η αποτυχία αυτού του στόχου είναι εμφανής όταν κάποιος στρέψει την προσοχή του στις παραγκουπόλεις, όπου μεγάλος αριθμός ανθρώπων ζει στοιβαγμένος σε χώρους πολύ μικρούς. Η μεγαλύτερη παραγκούπολη βρίσκεται σε μια πολυπληθέστατη χώρα, που δεν είναι άλλη από το Πακιστάν και μετρά σχεδόν 2,5 εκατομμύρια κατοίκους (Orangi Town in Karachi).
12ος Στόχος: Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή
Η υιοθέτηση βιώσιμων μοντέλων παραγωγής είναι μάλλον ένα άπιαστο όνειρο και αυτό δικαιολογείται με μια και μόνο λέξη: κέρδος. Οι επιχειρήσεις και οι μεγάλες πολυεθνικές, θα ήταν πολύ δύσκολο να ανατρέψουν όλη τους την πολιτική παραγωγής μόνο και μόνο για να συμβάλουν στην σωτηρία του κόσμου αυτού. Η εταιρεία Patagonia τοποθετείται στο νούμερο 1 της λίστας, με τις εταιρείες που έχουν υιοθετήσει στρατηγικές φιλικότερες για το περιβάλλον, με υλικά ανακυκλώσιμα και ανακυκλωμένα. Η επιθυμία να γίνουν ουδέτεροι ως προς τις εκπομπές άνθρακα ως το 2025, δεν φαίνεται -στην μεμονωμένη αυτή περίπτωση- να είναι κάτι το ουτοπικό.
13ος, 14ος και 15ος Στόχος: Δράση για τη κλιματική αλλαγή, η ζωή στην θάλασσα και η ζωή στην στεριά
Οι λόγοι για την ομαδοποίηση αυτών των στόχων είναι σαφής. Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και η προστασία της ζωής τόσο κάτω από της επιφάνεια της θάλασσας όσο και στην στεριά είναι τρία αλληλένδετα μεταξύ τους ζητήματα. Η αποτυχία των στόχων αυτών μπορεί να εξεταστεί από κοινού, φέρνοντας ένα παράδειγμα που προκαλεί δέος ακόμη και σε άτομα που δεν είναι περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένα σε υψηλό βαθμό. Η καταστροφή, σε πρώτο στάδιο, και ο γενικός αφανισμός, σε τελικό στάδιο, των κοραλλιογενών υφάλων, είναι από τα πλέον φλέγοντα ζητήματα στη διεθνή πολιτική σκηνή. Οι ύφαλοι αυτοί προσφέρουν προστασία από τη διάβρωση των ακτών και τις πλημμύρες. Αν και τώρα αυτό μπορεί να φαίνεται σενάριο κάποιας ταινίας επιστημονικής φαντασίας, δεν αντιμετωπίζεται τόσο ελαφρά τη καρδία από κατοίκους νησιωτικών, αρχιπελαγικών κρατών του Ινδικού και κυρίως του Ειρηνικού Ωκεανού, που πληροφορούνται πως σε μερικά χρόνια, ενδεχομένως, μέρος της εκτάσεως τους θα είναι βυθισμένο. Συμπερασματικά, η κλιματική αλλαγή οδηγεί στην εξαφάνιση θαλάσσιων μορφών ζωής, που με την σειρά της θα επηρεάσει τη ζωή πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο φόβος και μόνο για ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι ένα δείγμα της αποτυχίας πραγματοποίησης των στόχων που αναφέρονται ανοιχτά στην προστασία του περιβάλλοντος.
16ος Στόχος: Ειρήνη, Δικαιοσύνη και Ισχυροί θεσμοί
Ο τίτλος και μόνο του προτελευταίου στόχου βιώσιμης ανάπτυξης, προκαλεί συνειρμούς με περιπτώσεις, που οι τρείς προβλέψεις του όχι μόνο δεν τείνουν προς την πραγματοποίηση, αλλά μάλλον κάνουν βήματα προς τα πίσω. Αποφεύγοντας να αναφέρουμε την κλασική περίπτωση της Ουκρανίας που δεν αποτελεί παρά μια ακόμη κατάφωρη παραβίαση της διεθνούς ενότητας, ειρήνης και δικαιοσύνης, θα γίνει λόγος για μια άλλη περίσταση : την γαλλική επιχείρηση στο Μάλι. Και σε αυτή την περίπτωση εμπλεκόμενο μέρος είναι ένα από τα 5 μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Αν και η επιχείρηση αυτή ξεκίνησε κατόπιν παράκλησης της κυβέρνησης του Μάλι, η κατάσταση μάλλον ξέφυγε. Οι συνεντεύξεις κατοίκων της περιοχής απεικονίζουν την πραγματικότητα: οι συμπεριφορές των Γάλλων δίνουν την εντύπωση, πως και από τις δύο πλευρές έχουν να κάνουν με τρομοκράτες.
17ος Στόχος: Συνεργασία για την επίτευξη των στόχων
Η ενδυνάμωση των δεσμών μεταξύ των κρατών δεν θα μπορούσε σε καμία συνθήκη να θεωρηθεί κατακριτέα. Επίσης, κατακριτέα δεν θα πρέπει να θεωρείται η προσπάθεια συντονισμού των δράσεων για την επίτευξη των στόχων που θα οδηγήσουν την Βιώσιμη Ανάπτυξη. Από την άλλη πλευρά, όμως, είναι τουλάχιστον υποκριτικό ότι πιο θεωρητικός στόχος -αυτός που τώρα αναλύεται-, βρίσκεται στην δεύτερη θέση ως προς τον αριθμό δράσεων που έχουν υπάρξει για την πραγμάτωσή του (πρώτος είναι ο 14ος στόχος). Με άλλα λόγια, η ενέργεια που θα μπορούσε να έχει διοχετευτεί σε δράσεις για την ουσιαστική πραγμάτωση στόχων, κατευθύνεται σε έναν στόχο θεωρητικό.
Η ανάλυση των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, αφήνει ένα μεγάλο ερωτηματικό σχετικά με το τι πρέπει να γίνει, ώστε αυτοί οι στόχοι να μπουν επιτέλους σε τροχιά επιτυχίας. Μπορεί να θεωρηθεί απαισιόδοξο, τουλάχιστον είναι ρεαλιστικό, αλλά ως το 2030, οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης που έχουν ανακοινωθεί από τον ΟΗΕ, όχι μόνο δεν θα έχουν επιτευχθεί, αλλά πολύ πιθανό να έχουμε απομακρυνθεί τόσο πολύ από την πραγμάτωση τους, ώστε να υπάρχει ανάγκη για την αντικατάστασή τους από άλλους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Kyiv School of Economics, διαθέσιμο εδώ
- Habitat for humanity, διαθέσιμο εδω
- Grow ensemble, διαθέσιμο εδώ
- Sustainability for all, διαθέσιμο εδώ
- Harvard international review, διαθέσιμο εδώ
