Της Κατερίνας Δημητρακοπούλου,
Σε μια χρονική περίοδο όπου ο Λίβανος αντιμετωπίζει μια από τις χειρότερες οικονομικές κρίσεις της ιστορίας του, το Κουβέιτ καθυστερεί περαιτέρω την ανοικοδόμηση του μεγαλύτερου σιλό σιταριού στην Βηρυτό, λόγω μίας «προσβλητικής» έκφρασης.
Την 4η Αυγούστου, συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από την θανάσιμη έκρηξη στην Βηρυτό, η οποία κόστισε στον Λίβανο τεράστιες ανθρώπινες και υλικές απώλειες. Συνολικά, υπολογίζεται, ότι η έκρηξη σκότωσε τουλάχιστον 220 άτομα και τραυμάτισε πάνω από 6.500, ενώ το κόστος των ζημιών ξεπέρασε τα 13 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η έκρηξη στο λιμάνι της λιβανικής πρωτεύουσας προκλήθηκε από πυρκαγιά σε αποθήκη όπου είχαν τοποθετηθεί, χωρίς τις αναγκαίες προφυλάξεις, τόνοι νιτρικού αμμωνίου. Το τραγικό συμβάν βρήκε τον Λίβανο σε μια ήδη οικονομικά ασθενή κατάσταση, αφού από τον Οκτώβριο του 2019, μετά την περαιτέρω αύξηση των τιμών και των φόρων, ο λιβανικός λαός ζητούσε τον πλήρη μετασχηματισμό ολόκληρου του πολιτικού και οικονομικού συστήματος, όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά την λήξη του εμφυλίου πολέμου το 1990. Η έκρηξη ήρθε να συμβάλει στην ήδη δυσμενή κατάσταση, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο τέσσερεις στους πέντε Λιβανέζους, να βρίσκονται στα όρια της φτώχειας. Παρά τα συντριπτικά αποτελέσματα της έκρηξης, η οποία είναι η μεγαλύτερη μη πυρηνική έκρηξη στην ιστορία, η δικαιοσύνη ως προς την υπαιτιότητα δεν έχει ακόμα αποδοθεί.
Αν και η οικονομική αστάθεια στον Λίβανο άρχισε να γίνεται εμφανής από το 2019, αποτελεί απότοκο μιας χρόνιας προβληματικής κυβέρνησης και διαχείρισης της χώρας τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Στα εσωτερικά προβλήματα έρχεται να προστεθεί η ιδιαίτερη γεωγραφική θέση του Λιβάνου, που χαρακτηρίζεται από διαρκείς γεωπολιτικές κρίσεις, συμπεριλαμβανομένων των αντιπαλοτήτων μεταξύ Παλαιστίνης – Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας – Ιράν.
Η επέτειος από την έκρηξη την προηγούμενη εβδομάδα αποτέλεσε το πρόσχημα, για να υπενθυμίσει ο Λιβανέζος Υπουργός Εξωτερικών, της τωρινής υπηρεσιακής Κυβέρνησης, Amin Salam, στο Κουβέιτ να ξαναχτίσει το σημαντικότερο σιλό σιταριού του Λιβάνου, το οποίο καταστράφηκε από την έκρηξη. Το 2020, το Κουβέιτ είχε προτείνει να προσφέρει βοήθεια στην ανοικοδόμηση του σιλό, καθώς το 1969 είχε αρχικά χτιστεί με επιχορήγηση από το Ταμείο του Κουβέιτ για την Αραβική Οικονομική Ανάπτυξη. Καθώς το Κουβέιτ, παρά το μικρό του μέγεθος, είναι μια από τις ισχυρότερές οικονομικά χώρες στον αραβικό κόσμο, λόγω του τεράστιου όγκου πετρελαίων στο υπέδαφός του, ο Salam υποστήριξε ότι το Κουβέιτ θα μπορούσε να πάρει την απόφαση ανοικοδόμησης του σιλό «με την κίνηση ενός στυλό».
Ο Υπουργός Εξωτερικών του Κουβέιτ, Σεΐχης Salem Abdullah Al-Jaber Al-Sabah, δήλωσε πως η πρόταση του Salam ήταν «ασύμβατη» με τις πολιτικές νόρμες, όσον αφορά τον τρόπο λήψης αποφάσεων και προέτρεψε τον Λιβανέζο Υπουργό να τις ανακαλέσει, ώστε να προστατεύσει τους διμερείς δεσμούς. Σε απάντηση, ο Salam δήλωσε στα λιβανικά μέσα ενημέρωσης, πως δεν ήθελε να προσβάλει τον Υπουργό Εξωτερικών του Κουβέιτ, αλλά πως απλώς ήθελε να υπογραμμίσει την ταχύτητα, με την οποία το έργο θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί.
Παρά την κοινή εθνική ταυτότητα των δύο κρατών, η σχέση τους τα τελευταία χρόνια έχει επιδεινωθεί, εν μέρει λόγω της επιρροής της σιιτικής ομάδας Χεζμπολάχ στη Βηρυτό, η οποία υποστηρίζεται από το Ιράν. Επιπροσθέτως, το 2021 η κριτική του τότε Υπουργού Πληροφοριών του Λιβάνου, σχετικά με τις επιθέσεις ενάντια στους επαναστάτες στην Υεμένη, εξόργισε τα επιτιθέμενα κράτη του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένου του Κουβέιτ, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Τα σχόλια αυτά έγιναν και η αιτία που το Κουβέιτ απέσυρε τον chargé d’ affaires του από τον Λίβανο, ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων κρατών του Κόλπου. Οι απεσταλμένοι επέστρεψαν στην Βηρυτό το 2022.
Συνολικά, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), το Ταμείο του Κουβέιτ για την Αραβική Οικονομική Ανάπτυξη μείωσε το 2020 την διεθνή του βοήθεια για ανάπτυξη κατά 52%. Το συγκεκριμένο ποσοστό έρχεται σε αντίθεση με την συμφωνία του Ταμείου τον Μάιο 2021, όπου σε συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη αποφασίστηκε η διεύρυνση της υποστήριξης των χωρών σε κρίση και η προώθηση των Βιώσιμων Στόχων Ανάπτυξης.
Γιατί, λοιπόν, το Κουβέιτ καθυστερεί περαιτέρω την αναπτυξιακή βοήθεια σε ένα ομοεθνές κράτος που περνά μια από τις χειρότερες οικονομικές κρίσεις των τελευταίων αιώνων; Δεν είναι η αραβική αλληλεγγύη επαρκής, ώστε το ισχυρό κράτος του Κόλπου να αφήσει στην άκρη μια μικρή παρεξήγηση και να επισπεύσει την ανακατασκευή των λιβανικών σιλό;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Kuwait calls on Lebanon minister to retract comments, Reuters , διαθέσιμο εδώ
- The Lebanon crisis from international political economy perspective, Research Gate, Siddique, H. A., διαθέσιμο εδώ
- Lebanese minister walks back comments that irked Kuwait, The Arab Weekly, διαθέσιμο εδώ
