Του Πέτρου Κολυάρδου,
Ένας υπέρογκος αριθμός δημοσιεύσεων κατακλύζει ιατρικά και μη ιατρικά περιοδικά τις τελευταίες μέρες, αναφερόμενα στο «νέο χάπι για τον καρκίνο». Το εν λόγω χάπι κυκλοφορεί με την ονομασία “Magic bullet” ή “AOH1996”, από τα αρχικά ενός μικρού κοριτσιού, της Anna Olivia Healey, που γεννήθηκε το 1996 στην Ινδία. Το συγκεκριμένο παιδί αποτέλεσε την κινητήριο δύναμη για την εκπόνηση της έρευνας από τους πρωτεργάτες της στο City of Hope Comprehensive Cancer Center – Duarte. Τα δημοσιεύματα κάνουν λόγο για ένα φάρμακο, το οποίο μοιάζει με ένα στοχευμένο είδος χημειοθεραπείας, που δύναται να σκοτώσει συμπαγείς καρκινικούς όγκους.
Επιστήμονες από το κορυφαίο νοσοκομείο των Η.Π.Α. παρομοιάζουν το φάρμακο «σαν μία χιονοθύελλα που κλείνει έναν βασικό κόμβο αεροπορικών εταιρειών, κλείνοντας συγκεκριμένα όλες τις πτήσεις εντός και εκτός από αεροπλάνα που μεταφέρουν καρκινικά κύτταρα». Η παρομοίωσή τους φαίνεται να είναι ιδιαίτερα πετυχημένη, αν αναλογιστεί κανείς ότι το χάπι έχει δημιουργηθεί για να στοχεύει μόνο τα καρκινικά κύτταρα, αφήνοντας τα υγιή ανέπαφα.
Το μόριο AOH1996 λειτουργεί στοχεύοντας μία πρωτεΐνη, η οποία εκφράζεται τόσο στα υγιή, όσο και στα καρκινικά κύτταρα και αυτό μοιάζει αρκετά παράδοξο αν σκεφτούμε ότι καταστρέφει μόνο τα καρκινικά κύτταρα. Στην πραγματικότητα, πεμπτουσία της έρευνας αποτέλεσε μία ανακάλυψη κατά τη διάρκειά της, η οποία σχετίζεται με μία παραλλαγή που δημιουργείται στη συγκεκριμένη πρωτεΐνη, κατά την έκφρασή της από καρκινικά κύτταρα.
Η πρωτεΐνη αυτή ονομάζεται πυρηνικό αντιγόνο πολλαπλασιαζόμενων κυττάρων (PCNA) και σχετίζεται με κρίσιμα σημεία της αντιγραφής, της επιδιόρθωσης του DNA και της αναδιαμόρφωσης της χρωματίνης, ενώ ιστορικά έχει χρησιμοποιηθεί και για ως καρκινικός δείκτης. Αυτό που οι επιστήμονες ανακάλυψαν ήταν ότι η πρωτεΐνη PCNA που εκφράζεται από τα καρκινικά κύτταρα (caPCNA) φέρει μία παραλλαγή σε σχέση με τα την PCNA που εκφράζεται από τα υγιή κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού. Αυτό ακριβώς το εύρημα αποτέλεσε την απαρχή για τη δημιουργία του συγκεκριμένου χαπιού, το οποίο συνδέεται και αναστέλλει μόνο την παραλλαγμένη καρκινική μορφή του PCNA. Αξίζει, ωστόσο, να αναφερθεί πως προηγουμένως, οι επιστήμονες είχαν περιγράψει έναν άλλο πιθανό αναστολέα (AOH1160) του caPCNA, που δεν είχε κατάλληλες μεταβολικές ιδιότητες.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Cell Chemical Biology”, εξέτασε την πρωτεΐνη σε περισσότερες από 70 καρκινικές κυτταρικές σειρές. Τα αποτελέσματα σημείωσαν ότι το AOH1996 σκότωσε επιλεκτικά καρκινικά κύτταρα «διαταράσσοντας τον φυσιολογικό κύκλο αναπαραγωγής των κυττάρων», με το επόμενο στάδιο να στοχεύει στην περαιτέρω κλινική δοκιμή σε ανθρώπους. Το χάπι αυτό είναι αποτέλεσμα πολυεπίπεδης και μεγάλης χρονικής διάρκειας έρευνας, η οποία ξεκίνησε πριν από περίπου δύο δεκαετίες. Σήμερα, έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό στην προκλινική έρευνα για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού, του προστάτη, του εγκεφάλου, των ωοθηκών, του τραχήλου της μήτρας, του δέρματος και του πνεύμονα.
Ωστόσο, η παρουσίαση του συνόλου των δεδομένων σε μία έρευνα αποτελεί το κλειδί της επιτυχίας και τον αναβατήρα για την ορθή ενημέρωση των πολιτών. Η έρευνα, χαρακτηριστικά αναφέρεται, ότι βρίσκεται σε προκλινικό στάδιο. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως δεν έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ανθρώπων παρά μόνο ποντικών, δηλαδή πειραματόζωων. Έτσι, το επόμενο βήμα της έρευνας είναι να φτάσει σε κλινικό επίπεδο και βάσει των αποτελεσμάτων από το επόμενο αυτό στάδιο, να αξιολογηθεί από τον FDA (Food and Drug Administration) για το αν είναι ικανό να προστεθεί στη φαρέτρα της ιατρικής κοινότητας για την αντιμετώπιση του καρκίνου.
Τίποτε στην ιατρική έρευνα δεν είναι μάταιο, διότι η έρευνα αποτελεί μία σκάλα, μία σκάλα που συνεχώς ο άνθρωπος πρέπει να ανεβαίνει. Έτσι, ακόμη και αν μία έρευνα δεν ευοδώσει, ορισμένα σκαλοπάτια θα έχουν περπατηθεί, πράγμα που θα επιτρέψει στους επιστήμονες που θα ασχοληθούν εκ νέου με το αντίστοιχο πεδίο να μην ξεκινήσουν πάλι από το μηδέν. Κάποια στοιχεία είναι αδιάσειστα και το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν πρέπει κανείς και τίποτε να στερήσει από τον άνθρωπο και ειδικά τον ασθενή το δικαίωμα στην ελπίδα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ‘Cancer-killing pill’ that appears to ‘annihilate’ solid tumours is now being tested on humans, sky news. Διαθέσιμο εδώ
- New cancer pill shows promise; many doctors say too early to tell, FOX9. Διαθέσιμο εδώ
- New PCNA inhibitor AOH1996 shows selective cancer cell killings and tumor suppression potential, News Medical Life Sciences. Διαθέσιμο εδώ
