Του Μάριου Κριτίδη,
Περάσαμε πλέον την 533η μέρα του Ρωσοουκρανικού Πολέμου και είναι προφανές πια ότι ο πόλεμος αυτός δεν πρόκειται να τελειώσει εντός των επόμενων μηνών. Οι προσπάθειες, όμως, της διεθνούς κοινότητας να δώσουν τέλος σε αυτήν την ανθρώπινη τραγωδία παραμένουν ενεργές, με τις μεγάλες οικονομικές δυνάμεις του κόσμου να προσπαθούν να βρίσκουν ειρηνευτικές λύσεις για το Ρωσοουκρανικό ζήτημα. Ενίοτε αυτή η προσπάθεια έχει επιτυχία και τα δύο εμπόλεμα μέρη μπορούν να φτάσουν σε μία συμφωνία, όπως η Συμφωνία για τα σιτηρά του Ιουλίου του 2022, που επανέφερε στη λειτουργία τις εξαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία προς τις χώρες που πλήττονταν από επισιτιστική κρίση, εξαιτίας του πολέμου, μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Η αποχώρηση, όμως, της Ρωσίας από τη συμφωνία μετά τη δεύτερη βομβιστική επίθεση στη γέφυρα του Kerch, μία γέφυρα ύψιστης σημασίας για τις μετακινήσεις και τον ανεφοδιασμό της χερσονήσου της Κριμαίας, πήγε πολλά βήματα πίσω την προσπάθεια σταδιακής αποκλιμάκωσης του πολέμου και την «οριοθέτηση» της σύγκρουσης.
Η δυσάρεστη αυτή εξέλιξη τονίζει τη σημασία του περιορισμού της σύγκρουσης σε συγκεκριμένα πεδία και την εξασφάλιση συγκεκριμένων εγγυήσεων που αφορούν τη διεθνή ασφάλεια και τη σταθερότητα του διεθνούς εμπορίου.
Η Σύνοδος της Τζέντα: Ηχηρό απών από τη Ρωσία και οι Ουκρανικές θέσεις
65 χιλιόμετρα έξω από τη Μέκκα, στο κύριο λιμάνι και προορισμό των μουσουλμάνων πιστών που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν το ιερό προσκύνημα στην ιερή τους πόλη, πραγματοποιήθηκε Σύνοδος κορυφής 40 κρατών, με κύριο θέμα συζήτησης τις ειρηνευτικές προοπτικές του Ρωσοουκρανικού Πολέμου. Στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, μεταξύ των 40 κρατών, περιλαμβάνονταν εκπρόσωποι των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ουκρανίας και προς έκπληξη του διεθνούς τύπου, της Κίνας. Εντύπωση προκάλεσε, επίσης, το γεγονός της απουσίας της Ρωσίας στη Σύνοδο, η οποία, πιθανότατα, έγινε στα πλαίσια πλήρους άρνησης του σχεδίου επίλυσης του Ουκρανικού ζητήματος που έχει εκδώσει το Ουκρανικό γραφείο του Προέδρου.
Στη Σύνοδο, η Ουκρανία εξέφρασε τις βασικές θέσεις της για σεβασμό στην προστασία των συνόρων της, βάσει του καταστατικού χάρτη του Ο.Η.Ε., ενώ σήμανε ως σημαντικά επόμενα βήματα για τις ειρηνευτικές διαδικασίες την ανασύσταση του εμπορίου σιτηρών, την ασφάλεια των πυρηνικών εργοστασίων και το καθεστώς των αιχμαλώτων πολέμου. Βλέπουμε, δηλαδή, μία επικέντρωση σε επιμέρους θέματα αποκλιμάκωσης του πολέμου, στα οποία απαιτούνται συγκεκριμένες υποχωρήσεις και διαβουλεύσεις από τα δύο εμπόλεμα μέρη, όπως είδαμε στη Συμφωνία για τα σιτηρά.
Στόχος της ουκρανικής διπλωματίας, μέσω αυτής της Συνόδου, είναι η συζήτηση και η εύρεση λύσεων στα συγκεκριμένα ζητήματα, στα πλαίσια μίας διεθνούς συνόδου κορυφής, με κύριο θέμα συζήτησης την αποκλιμάκωση του πολέμου, ένα εγχείρημα το οποίο επιδιώκει να φιλοξενήσει και να διευθύνει η Σαουδική Αραβία στην πόλη Τζέντα στο άμεσο μέλλον.
Η Σαουδική Αραβία, ένας απρόσμενος διαμεσολαβητής
Η Σαουδική Αραβία έχει αποτελέσει τις τελευταίες δεκαετίες κράτος που συνεχώς αποδεχόταν κατακραυγές από τη διεθνή κοινότητα για τον αυταρχικό, μεσαιωνικού χαρακτήρα, καθεστώς του και για τις πολλαπλές καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ισότητας των φύλλων. Με την έναρξη της σύγκρουσης αυτής όμως, το κράτος του Mohammed bin Salman, βρέθηκε σε πρωτοφανή ευνοϊκή θέση στο παιχνίδι της ενεργειακής κρίσης, καθώς οι Δυτικές αγορές είχαν άμεση ανάγκη το αραβικό πετρέλαιο για την κάλυψη του κενού που άφησε η διακοπή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Την ίδια στιγμή, στο διπλωματικό επίπεδο έχει επιτύχει να τα «έχει καλά με όλους»… Από τη μία, οι Ηνωμένες Πολιτείες διαχρονικά στηρίζουν το Σαουδικό καθεστώς και έχουν ανάγκη μαζί με την Ευρώπη τον ενεργειακό πλούτο της χώρας. Συνάμα, η Σαουδική Αραβία επανέφερε τις διμερείς της σχέσεις με το Ιράν δια μέσου της Κίνας, με τη Συμφωνία του Πεκίνου του Μαρτίου 2023. Την ίδια στιγμή, οι σχέσεις Σαουδικής Αραβίας με τη Ρωσία παραμένουν σχετικά θετικές, αν σκεφτούμε το γεγονός ότι η χώρα στηρίζει τη συνεργασία της και τον ρόλο της Ρωσίας στα πλαίσια του OPEC+, ενώ παραμένει σταθερά κατά των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που έχει επιβάλει η Δύση.
Δεδομένων αυτών των συγκυριών, η Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε μία ευνοϊκή θέση να διαμεσολαβήσει μεταξύ των διαφορετικών διπλωματικών στρατοπέδων της σύγκρουσης αυτής. Μία θέση που μεγάλες δυνάμεις, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Κίνα, δύσκολα θα μπορούσαν να αναλάβουν, καθώς δεν θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν αμφότερες την εμπιστοσύνη των δύο αντίπαλων μερών του πολέμου. Όπως φαίνεται, Ουκρανία και Ρωσία δείχνουν μία από κοινού εμπιστοσύνη στον διάδοχο του Αραβικού θρόνου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ukraine allies buoyed by ‘constructive’ China signals at Jeddah talks, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
-
Ukraine Starts New Diplomatic Push to Weaken Russia, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
