Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Η ταινία του Darren Aronofsky, Μητέρα! (2017) πρόκειται για μία αλληγορία για τον Θεό και τη Γη. Ο Javier Bardem υποδύεται τον μεγάλο Ποιητή, δηλαδή τον Θεό, ενώ η Jennifer Lawrence ενσαρκώνει τη Μητέρα Φύση με το σπίτι τους να συμβολίζει το περιβάλλον. Η Μητέρα παρουσιάζεται ως μία αισιόδοξη, ευγενική και ανοιχτόκαρδη γυναίκα που είναι υποστηρικτική απέναντι στον σύζυγό της και περιποιητική απέναντι στο σπιτικό της, με το οποίο έχει μία ιδιαίτερη σχέση. Ο τελευταίος φαίνεται να είναι ένας σπουδαίος συγγραφέας που ψάχνει την κατάλληλη συνθήκη ή ιστορία που θα του δώσουν έμπνευση να ξεκινήσει το επόμενο έργο του.
Με αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, αρχίζει να ξεδιπλώνεται αυτή η πολύπλοκη και γεμάτη συμβολισμούς ιστορία, η οποία από την αρχή μέχρι το τέλος απεικονίζει τη δημιουργία του κόσμου, του ανθρώπου και της μετέπειτα ιστορικής εξέλιξης. Η πρώτη αλληγορία γίνεται αντιληπτή όταν ο Ed Harris, στον κρίσιμο ρόλο του Αδάμ, εμφανίζεται μπροστά στο σπίτι τους με τη δικαιολογία ότι έψαχνε ένα μέρος για να μείνει, ενώ στην πραγματικότητα υπέφερε από μία ασθένεια που τον οδηγούσε προς τον θάνατο. Μάλιστα, η ανοιχτή ακόμη πληγή στο δεξί πλευρό του Αδάμ συμβολίζει τη γέννηση της γυναίκας, της Εύας. Σύντομα, λοιπόν, κάνει την εμφάνισή της και η Michelle Pfeiffer στον κήπο της Εδέμ, με το προπατορικό αμάρτημα να συμβαίνει πολύ λίγο μετά την άφιξή της με τον πολύτιμο και απαγορευμένο κρύσταλλο –ή μήλο της Έριδος– να γίνεται χίλια κομμάτια. Ο Αδάμ και η Εύα παρουσιάζονται στην ταινία σχεδόν σαν δύο «ζητιάνοι», ζητώντας ένα μέρος για φιλοξενία και ελεημοσύνη. Αργότερα, κάνουν απροκάλυπτα την εμφάνισή τους στο σπίτι ο Κάιν και ο Άβελ (οι δύο πρώτοι γιοι του Αδάμ και της Εύας), με τον φόνο του δεύτερου να λαμβάνει χώρα γρήγορα και επώδυνα.
Έπειτα από τον φόνο του ενός αδερφού, καλεσμένοι αρχίζουν να φτάνουν απρόσκλητοι στο σπίτι με την πρόφαση ότι θέλουν να παρηγορήσουν τη ζημιωμένη οικογένεια. Ο αναιδής τρόπος τους, όμως, και η ανάρμοστη συμπεριφορά τους γρήγορα εξοργίζουν τη Μητέρα, αφού κυριολεκτικά ανεπιθύμητοι καλεσμένοι εισβάλουν στο σπίτι της. Στη συγκεκριμένη σκηνή, όπου ο κόσμος σπάει τον φρέσκο-κολλημένο νεροχύτη με τα νερά να αναβλύζουν από παντού, σκιαγραφείται περίτεχνα και διακριτικά άλλη μία αλληγορία, η Κιβωτός του Νώε. Από τότε και στο εξής, στο σπίτι της Μητέρας και του Θεού επικρατεί το απόλυτο και καταστροφικό χάος.
Βανδαλισμοί, ανθρώπινο σωματεμπόριο, ξυλοδαρμοί, ληστείες, οτιδήποτε επικίνδυνο και παράνομο, συμβαίνει ανάμεσα σε αυτούς τους τέσσερις τοίχους. Η παραπάνω βαρβαρότητα απεικονίζει την ίδια τη βαρβαρότητα της κοινωνίας και της ανθρωπότητας στο σύνολό της που δεν σέβεται, δεν εκτιμά και δεν βοηθάει τη φύση και τον συνάνθρωπο. Δεν είναι τυχαίο που όλη η ταινία διαδραματίζεται μέσα στο σπίτι, καθώς ο σκηνοθέτης ήθελε ακριβώς να δείξει ότι όλα αυτά γίνονται αναμφίβολα εις βάρος της Γης και της φύσης ειδικότερα. Επιπρόσθετα, η Μητέρα γεννάει έναν γιο, τον Μεσσία. Ωστόσο, τρέμει ακόμη και στην ιδέα να τον αγγίξει ο ίδιος της ο σύζυγος, θεωρώντας τον υπεύθυνο για όλη την καταστροφή. Η ιστορία, όμως, ή καλύτερα η θρησκεία δεν αφήνει τον Μεσσία αλώβητο…
Εν κατακλείδι, πρόκειται για μία ταινία φαινομενικά ρεαλιστική στην αρχή, που όμως αλλάζει πορεία στη συνέχεια. Η Μητέρα φαίνεται να είναι η πραγματική πηγή της ζωής, το πραγματικό έργο-αριστούργημα του δημιουργού. Χωρίς αυτή δεν μπορεί να υπάρξει ζωή, περιβάλλον, άνθρωπος και ομορφιά στον πλανήτη που αποκαλούμε Γη. Άραγε, λοιπόν, η Μητέρα, πόσο συνδεδεμένη είναι με τον πολύτιμο κρύσταλλο;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Mother!’s Ending: What Does It All Mean?, vanityfair.com, διαθέσιμο εδώ
