Της Μαριτίνας Χτενά,
Εθνικό σύμβολο, αγία και μάρτυρας είναι η Ιωάννα της Λωραίνης ή η επονομαζόμενη Ζαν Ντ’ Αρκ. Έχει μείνει γνωστή ως η γυναίκα που κατάφερε να αλλάξει την ιστορία της Γαλλίας, αλλά και ως μια άγνωστη κοπέλα που ισχυριζόταν στον Κάρολο Ζ’ ότι έβλεπε θεϊκά οράματα, άκουγε φωνές και έκανε μελλοντικές προβλέψεις. Στην εποχή της, οι ακουστικές ψευδαισθήσεις αντιμετωπίζονταν με δέος και δεισιδαιμονία, ενώ θεωρούνταν ως δώρο ή κατάρα από το θεό. Ωστόσο, στον σημερινό δυτικό κόσμο οι ακουστικές ψευδαισθήσεις προσεγγίζονται βιολογικά και ερμηνεύονται ως δυσλειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Τι είναι οι ακουστικές ψευδαισθήσεις;
Οι ακουστικές ψευδαισθήσεις ή paracusias είναι αισθητήριες αντιλήψεις της ακοής απουσία εξωτερικού ερεθίσματος. Οι ήχοι που ακούτε μπορεί να φαίνονται πραγματικοί, αλλά δεν είναι. Ένα άτομο μπορεί να αντιληφθεί τις ακουστικές ψευδαισθήσεις σαν να έρχονται μέσα από τα αυτιά του, στην επιφάνεια του σώματός του, στο μυαλό του ή από οπουδήποτε στο χώρο γύρω του. Μπορούν να εμφανιστούν τόσο καθημερινά όσο και ως μεμονωμένο επεισόδιο, ενώ έχει αναδειχθεί ως ο πιο κοινός τύπος ψευδαισθήσεων.
Οι ακουστικές ψευδαισθήσεις έχουν ποικίλες μορφές και χωρίζονται σε δύο κύριους τύπους. Είναι οι λεκτικές ψευδαισθήσεις και αυτές που αφορούν ήχους ή θορύβους.
Μία ακουστική, λεκτική ψευδαίσθηση είναι το φαινόμενο της ακρόασης φωνών απουσία οποιουδήποτε ομιλητή. Η εμπειρία της ακρόασης φωνών μπορεί να διαφέρει σημαντικά από άτομο σε άτομο και ακόμη για το ίδιο το άτομο. Μπορεί να διαφέρουν ως προς το πόσο συχνά τα ακούνε, πως ακούγονται, τι λένε και αν είναι οικεία ή άγνωστα. Οι φωνές μπορεί να προέρχονται από μία μόνο πηγή, όπως μια τηλεόραση, ή από περισσότερες πηγές και να είναι είτε μια μοναδική είτε πολλές φωνές μαζί. Μπορούν να μιλήσουν απευθείας με το άτομο, να συζητήσουν μαζί του ή να περιγράψουν γεγονότα που λαμβάνουν χώρα. Επιπλέον, οι φωνές μπορούν να χαρακτηριστούν θετικές, αρνητικές ή ουδέτερες, αλλά η εμπειρία είναι ενοχλητική και οδυνηρή.
Οι ακουστικές ψευδαισθήσεις μπορούν να λάβουν μορφή ακουστικών ήχων ή θορύβων, όπως μουσική και ήχοι της φύσης. Η πηγή μπορεί να μην είναι ευδιάκριτη και η ένταση του θορύβου κυμαίνεται από πολύ ήσυχη έως πολύ δυνατή. Στην περίπτωση της μουσικής, οι άνθρωποι ακούν μελωδίες τραγουδιών που είναι εξοικειωμένοι με αυτές.
Ωστόσο, πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις, για να ισχύει ο κανόνας. Έτσι και στην περίπτωση των ακουστικών ψευδαισθήσεων, κάποιες φορές μπορεί να χαρακτηριστεί και ως φυσιολογική αντίδραση του εγκεφάλου. Πότε ακριβώς γίνεται αυτό; Εάν αντιμετωπίζετε ακουστικές ψευδαισθήσεις ακριβώς τη στιγμή που κοιμάστε (υπναγωγικές ψευδαισθήσεις) ή ξυπνάτε (υπνοπομπικές ψευδαισθήσεις) θεωρείται φυσιολογικό και συνήθως δεν αποτελεί λόγο ανησυχίας. Έρευνες έχουν δείξει ότι έως και το 70% των ανθρώπων βιώνουν αυτούς τους τύπους των ψευδαισθήσεων τουλάχιστον μια φορά. Από την άλλη, εάν αντιμετωπίζετε ψευδαισθήσεις ενώ είστε ξύπνιοι είναι ένα σύμπτωμα νευρολογικής κατάστασης.
Αίτια ακουστικών ψευδαισθήσεων
Αρκετές καταστάσεις, τόσο χρόνιες όσο και προσωρινές, μπορούν να προκαλέσουν ακουστικές ψευδαισθήσεις. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη τους ακριβείς μηχανισμούς του εγκεφάλου που προκαλούν αυτές τις ψευδαισθήσεις, αλλά έχουν μερικές θεωρίες όπως:
α. Αυθόρμητη ενεργοποίηση του ακουστικού δικτύου στον εγκέφαλο
β. Μια ανισορροπία ντοπαμίνης και σεροτονίνης, ως νευροδιαβιβαστές
Οι ψυχικές ασθένειες, όπως η σχιζοφρένεια, είναι μία από τις πιο κοινές αιτίες ακουστικών ψευδαισθήσεων. Αυτές παρατηρούνται, επίσης, σε άτομα που νοσούν από Parkison, άνοια και Alzheimer τελικού σταδίου. Ακόμα, η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών έχει διαπιστωθεί ότι βλάπτει την ακουστική λειτουργία και οδηγεί σε παραμόρφωση της πραγματικότητας. Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η επιληψία, μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες κρίσεις, μπορεί να επηρεάσει την περιοχή του εγκεφάλου, που επεξεργάζεται την ακοή και να προκαλέσει κουδούνισμα στα αυτιά ή φωνές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι επιληπτικές κρίσεις μπορούν να παραμορφώσουν τους ήχους, έτσι ώστε τα άτομα να μην μπορούν να ακούσουν ακουστικά ερεθίσματα τόσο δυνατά ή τόσο καθαρά.
Υπάρχει θεραπεία;
Η θεραπεία για τον τύπο ψευδαισθήσεων που μας ενδιαφέρει εξαρτάται από την αιτία. Οι ψευδαισθήσεις που προκαλούνται από προσωρινές καταστάσεις, όπως μέθη, θα σταματήσουν μόλις αντιμετωπιστεί η υποκείμενη κατάσταση. Ωστόσο, σε ψευδαισθήσεις ως σύμπτωμα ψυχικής νόσου η θεραπεία πρόκειται να είναι πιο βαριά και να περιλαμβάνει νευροληπτικά (π.χ. κλοζαπίνη) και ψυχοτρόπα φάρμακα (αντικαταθλιπτικά). Συνήθης είναι παράλληλα με την φαρμακευτική αγωγή και η ψυχοθεραπεία, καθώς ενισχύει τα θετικά αποτελέσματα της αγωγής.
Η Ιωάννα της Λωραίνης αιχμαλωτίστηκε από τους Άγγλους, υποβλήθηκε σε Ιερά Εξέταση και παραδόθηκε στις φλόγες υπό την κατηγορία της αφύσικης προέλευσης των φωνών που άκουγε. Τα άτομα που βιώνουν ακουστικές ψευδαισθήσεις είναι σημαντικό να μιλούν γι’ αυτές είτε στην οικογένειά τους είτε σε κάποιον ειδικό, ιδιαίτερα εάν προκαλούν δυσφορία. Είναι ένα είδος νευρολογικής κατάστασης, που μπορεί να βλάψει το ίδιο το άτομο και γι’ αυτό πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα. Γιατί εν τέλει, ποιος θέλει να ζει για πάντα μέσα σε μια ψευδαίσθηση;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Auditory Hallucinations: What Are They, Causes, and More, osmosis.org. Διαθέσιμο εδώ
- Auditory Hallucinations, pubmed. Διαθέσιμο εδώ
- Auditory Hallucinations: Causes, Symptoms, Types & Treatment, clevelandclinic.org. Διαθέσιμο εδώ
- Ακουστικές ψευδαισθήσεις, phychomed. Διαθέσιμο εδώ
- Ιωάννα της Λωραίνης (Ζαν Ντ΄Αρκ), filosofikilithos.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Ιωάννα της Λωραίνης: Η συμβολή της σημαντικότερης ηρωίδας της Γαλλίας, μέσα από τις τέχνες, monopoli.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Ιωάννα της Λωραίνης: Ποια ήταν η 19χρονη που μιλούσε με αγίους και κυνηγούσε Βρετανούς- Τη έκαψαν επειδή φορούσε ανδρικά ρούχα, ethnos.gr. Διαθέσιμο εδώ
