Νευραλγία τρίδυμου νεύρου

Της Μαρίνας- Μαρίας Αντωναράκη,

Η νευραλγία τριδύμου είναι ένα σύνδρομο κατά το οποίο οι ασθενείς υποφέρουν από χρόνιο νευροπαθητικό πόνο στο πρόσωπο. Το τρίδυμο νεύρο (5^ο κρανιακό νεύρο- εγκεφαλική συζυγία), όπως είναι ευρέως γνωστό, είναι υπεύθυνο, μεταξύ άλλων, για την αισθητική νεύρωση του προσώπου, μέσω των τριών κλάδων του που είναι το οφθαλμικό, το άνω γναθιαίο και το κάτω γναθιαίο νεύρο. Το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται σε γυναίκες κυρίως και ιδιαίτερα σε ηλικίες άνω των πενήντα χρόνων, ενώ έχουν παρατηρηθεί και περιστατικά παιδιών.

Η διάγνωση ξεκινά με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού από τον επιβλέποντα γιατρό. Συνέχεια αυτού αποτελεί η νευρολογική εξέταση και στο τέλος ακολουθεί η μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου.

Συνήθως, ο πόνος είναι ξαφνικός και έντονος και ξεκινάει από τη μία πλευρά του προσώπου. Το οφθαλμικό ή άνω κλάδος παρέχει αίσθηση στο μεγαλύτερο μέρος του τριχωτού της κεφαλής, στο μέτωπο και στο μπροστινό μέρος του κεφαλιού. Ο κλάδος της άνω γνάθου ή μεσαίος κλάδος διεγείρει το μάγουλο, την άνω γνάθο, το άνω χείλος, τα δόντια, τα ούλα και μέρος της ρίνας. Ο κλάδος της κάτω γνάθου τροφοδοτεί τα νεύρα στην κάτω γνάθο, τα δόντια, τα ούλα και το κάτω χείλος. Συνεπώς, βλάβες σε αντίστοιχους κλάδους θα επηρεάσουν τις εν λόγω προαναφερθείσες περιοχές, ενώ είναι δεδομένο ότι η βλάβη μπορεί να επηρεάσει περισσότερο από έναν κλάδους.

Το φάσμα της συμπτωματολογίας διακρίνεται σε:

• Τύπου Ι: Αυτή είναι η τυπική ή «κλασική» μορφή της διαταραχής. Προκαλεί ακραίο, διακοπτόμενο, ξαφνικό κάψιμο ή πόνο στο πρόσωπο που μοιάζει με σοκ. Ο πόνος διαρκεί από λίγα δευτερόλεπτα έως δύο λεπτά ανά επεισόδιο
• Τύπου ΙΙ: Αυτή είναι μια «άτυπη» μορφή της διαταραχής που χαρακτηρίζεται από συνεχή πόνο, κάψιμο, πόνο με μαχαίρι. Αυτός ο πόνος είναι συνήθως λιγότερο έντονος από τον Τύπο Ι, αλλά συνεχόμενος.

Μάλιστα, η νευραλγία του τριδύμου φαίνεται να αποτελεί μείζον ζήτημα, καθώς όσοι ασθενείς πάσχουν από αυτό, παρατήρησαν την εντατικοποίησή του με την πάροδο των χρόνων, ενώ πολλοί κατέφυγαν στην αυτοκτονία, καθώς δεν μπορούσαν να ελέγξουν τον βασανιστικό αυτό πόνο ‘’suicide disease’’.

Αν και θα ανησυχείτε για τα αίτια, πρέπει να αναφερθεί ότι κάθε ασθενής είναι μια ξεχωριστή περίπτωση, για αυτό και δεν μπορούμε να μιλήσουμε με σιγουριά. Συγκεκριμένα, διακρίνεται στην ιδιοπαθή, που δεν έχει γνωστό αίτιο, δηλαδή δεν έχει εντοπιστεί κάποια δομική ή λειτουργική η βλάβη του νεύρου για αυτό και αποτελεί μια περίπτωση αισθητικής επιληψίας, αλλά και στη συμπωματική, όπου το αίτιο μπορεί να αφορά κάποιο ανεύρυσμα, κάποια ανώμαλη πορεία αρτηριών όπως της άνω παρεγκεφαλιδικής, αλλά μπορεί να προκύπτει από έναν όγκο στον εγκέφαλο όπως ακουστικό νευρίνωμα, κάποιο γλοιοβλάστωμα ή και όγκο παρεγκεφαλιδικής γωνίας κ.τλ. Επιπλέον, έχουν αναφερθεί και κάποιες απομυελινωτικές παθήσεις, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, που σε ένα μεγάλο ποσοστό προκαλούν τις βλάβες αυτές.

Η νευρολογική εξέταση κάθε φορά πραγματοποιείται προκειμένου να μας αποκαλύψει τη βλάβη του τριδύμου. Αν δεν εντοπιστεί, τότε μιλάμε για την ιδιοπαθή μορφή της νόσου.

Ενδεχομένως να αναρωτιέται κανείς για το τι περιλαμβάνει αυτή η νευρολογική εξέταση. Πρέπει, λοιπόν, να αναφέρουμε ότι γίνεται έλεγχος της αισθητικής μοίρας του νεύρου μέσω του αντανακλαστικού του κερατοειδούς. Ο γιατρός έτσι ελέγχει σε κάθε μάτι χωριστά, αν γίνεται φυσιολογική σύγκλιση των βλεφάρων. Στη συνέχεια, η αισθητικότητα του προσώπου και της κεφαλής θα γίνει με έναν απλό τρόπο, κατά τον οποίο τοποθετείται λίγο βαμβάκι στα σημεία αυτά και κάποιο αιχμηρό αντικείμενο επιφανειακά, για να μας πει ο ασθενής αν νιώθει ή αν αισθάνεται την ύπαρξη αυτών πάνω του.

Αναφορικά με τον έλεγχο της λειτουργίας της κινητικής μοίρας του νεύρου, ο γιατρός καλείται να ζητήσει από τον ασθενή να σφίξει τα δόντια του, προκειμένου να αποδειχθεί ότι ο κροταφίτης μυς και οι μασητήρες λειτουργούν κανονικά, αλλά και ότι διάφορες άλλες εξειδικευμένες λειτουργίες επιτελούνται κανονικά.

Σε πρώτο στάδιο του θεραπευτικού σχεδίου χορηγείται φαρμακευτική αγωγή, που περιλαμβάνει αντιεπιληπτικά φάρμακα, όπως καρβαμαζεπίνη και γκαμπαπεντίνη. Η αύξηση της δοσολογίας έγκειται στην ανταπόκριση του ασθενούς και στις πιθανές παρενέργειες, που μπορεί να εμφανίσει. Τώρα σε περίπτωση που δεν παρατηρηθεί βελτίωση, ο γιατρός θα πρέπει να προτείνει κάποια παρεμβατική / χειρουργική μέθοδο.

Οι επεμβατικές θεραπείες είναι πολλές και ακολουθούνται ανάλογα με τη περίπτωση. Συγκεκριμένα, η χειρουργική επέμβαση αφορά τη νευροαγγειακή αποσυμπίεση του νεύρου μέσω κρανιοτομής που φαίνεται να έχει και τα καλύτερα αποτελέσματα. Μπορεί, όμως, να γίνει και νευρόλυση του γαγγλίου του τριδύμου, αλλά και στερεοτακτική ακτινοβολίας (cyber knife) του τρίδυμου νεύρου, που αποτελούν σχετικά νέες τεχνικές της φαρέτρας της ιατρικής κοινότητας. Κάποιες τεχνικές, μάλιστα, δεν προϋποθέτουν και παραμονή στο νοσοκομείο, αλλά τελειώνει η διαδικασία σε λιγότερο από τρεις ώρες. Πρέπει, όμως, να γίνει κατανοητό ότι οποιαδήποτε χειρουργική ή συμβατική θεραπεία πραγματοποιηθεί, δε σημαίνει ότι ο πόνος εξαφανίστηκε οριστικά ούτε ότι απαλλάχθηκε ο ασθενής από αυτό, καθώς μπορεί να εμφανιστεί μελλοντικά, κατόπιν υποτροπής. Για αυτό τίθεται αναγκαία η επανεξέταση του ασθενούς και η συνεχής παρακολούθησή του.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ 

• Νευραλγία τρίδυμου, neurocenter.gr. Διαθέσιμο εδώ

• Trigeminal Neuralgia, National Institute of Neurological Disorders and Stroke. Διαθέσιμο εδώ