Της Ευδοκίας Πολύζου,
Θέλμα και Λουίζ, μία ταινία πρωτοποριακή για την εποχή της που έκανε θραύση, αποτελώντας μία ωδή στη γυναικεία φιλία. Με πρωταγωνιστές τη Geena Davis, τη Suzan Sarandon και τον Brad Pitt, σενάριο γραμμένο από την Callie Khouri και σκηνοθεσία Ridley Scott, άφησε το Hollywood άφωνο.
Η ταινία αφορά την ιστορία δύο γυναικών, της Θέλμα και της Λουίζ. Η Θέλμα είναι εγκλωβισμένη στον γάμο της με τον Darryl, έναν καταπιεστικό άντρα που απουσιάζει συνεχώς από το σπίτι λόγω δουλειάς και όχι μόνο, ενώ η Θέλμα υποχρεούται να φροντίζει τον ίδιο και το νοικοκυριό. Πρόκειται για ένα συνηθισμένο μοτίβο, βασισμένo σε πατριαρχικά κατάλοιπα και αντιλήψεις. Η Λουίζ, από την άλλη, είναι «ελεύθερη». Εργάζεται ως σερβιτόρα και έχει μία ασταθή σχέση με έναν μουσικό, ενώ κρύβει ένα τραυματικό μυστικό από το παρελθόν της.
Η Λουίζ καλεί και πείθει τη Θέλμα σε μία σύντομη απόδραση. Η Θέλμα στην αρχή φοβάται, γιατί πιστεύει ότι ο άνδρας της θα της το απαγορεύσει, σύντομα, όμως, συνειδητοποιεί πως είναι δική της η απόφαση και πως έτσι και αλλιώς εκείνος θα λείπει από το σπίτι διασκεδάζοντας. Η μικρή τους εκδρομή, ωστόσο, παίρνει σύντομα μία διαφορετική τροπή.
Η πρώτη ανατροπή έρχεται όταν οι νεαρές γυναίκες σταματούν σε ένα νυχτερινό μαγαζί για να γευματίσουν και να ξεκουραστούν. Η Θέλμα, ούσα βαθιά καταπιεσμένη, βρίσκει μία ευκαιρία να διασκεδάσει. Αρχίζει λοιπόν να χορεύει, όταν εμφανίζεται ένας άνδρας και επιδιώκει να χορέψει μαζί της. Σύντομα, όμως, αποκαλύπτονται οι πραγματικές του προθέσεις, οι οποίες είναι πολύ πιο σκοτεινές από έναν απλό χορό. Όταν βγαίνουν για λίγο έξω από το μαγαζί, η αθώα Θέλμα έρχεται αντιμέτωπη με τη χειρότερη κατάσταση που μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη μία γυναίκα, τον βιασμό. Παρά το ότι η γυναίκα έκλαιγε με λιγμούς, φώναζε πως πονούσε και τον παρακαλούσε να σταματήσει, εκείνος συνέχιζε απτόητος. Σωτήρια ήταν η παρέμβαση της Λουίζ, η οποία, προκειμένου να βοηθήσει τη φίλη της, παίρνει μία κρίσιμη απόφαση. Η απόφαση αυτή, αν και ίσως αναγκαία, θα αλλάξει τη ζωή τους για πάντα. Μία γυναίκα δύσκολα βρίσκει κατανόηση σε μία τέτοια κατάσταση, ακόμα δυσκολότερα κατανόηση σε μία τέτοια πράξη. Έτσι, πατάνε γκάζι και φεύγουν, συνειδητοποιημένες πως τίποτα δεν θα είναι πλέον το ίδιο.
Με λίγα χρήματα (οικονομίες μίας ζωής της Λουίζ) κατευθύνονται προς το Μεξικό, με σκοπό να ξεκινήσουν από την αρχή. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο ειδυλλιακά. Η αστυνομία που έχει πάρει είδηση τι συνέβη τις ψάχνει παντού. Μόνο ένας ντεντέκτιβ, ο Χάλ (Harvey Keitel) δείχνει να αντιλαμβάνεται την όχι δικαιολογημένη συμπεριφορά, αλλά σίγουρα κατανοητή, δεδομένου του βίαιου πλαισίου των δύο γυναικών και θέλει να τις βοηθήσει. Εκείνες, όμως, ούσες φοβισμένες, είναι πεπεισμένες πως δεν θα βρουν την κατανόηση και το δίκαιο που αναζητούν. Η Λουίζ γνωρίζει όσα επιφυλάσσει ο κόσμος για εκείνες και δεν τρέφει αυταπάτες. Κατά τη διάρκεια της ταινίας το μαθαίνει και η αρχικά αθώα, γλυκιά Θέλμα, η οποία σύντομα προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες και βαίνει σε συμπεριφορές που κανένας δεν θα περίμενε από μία σύζυγο και νοικοκυρά.
Στην προσπάθεια να ξεφύγουν από την αστυνομία που τις καταδιώκει και μη θέλοντας η Λουίζ να περάσουν από το Τέξας λόγω του δικού της μυστικού, που είχε λάβει χώρα στο εν λόγω μέρος, παρόλο που είναι ο γρηγορότερος τρόπος να φτάσουν στο Μεξικό, γνωρίζουν έναν νεαρό άνδρα, τον Τζέι Ντι, που αρέσει στη Θέλμα. Παρά τις αρχικές ενστάσεις της Λουίζ, τον παίρνουν μαζί τους στο ταξίδι. Οι ενστάσεις της Λουίζ δικαιώνονται, όταν ο Τζέι Ντι κλέβει τα μόνα χρήματά τους. Σε μεγαλύτερη απόγνωση συνεχίζουν ένα μάταιο ταξίδι, στο οποίο βιώνουν όλο και μεγαλύτερη απαξίωση λόγω του φύλου τους, απαξίωση την οποία αντιμετωπίζουν με αγριότητα και επιθετικότητα. Η κάποτε ήρεμη Θέλμα διαπράττει ληστεία, ανατινάζουν μαζί ένα φορτηγό όταν ο οδηγός του αρχίζει να τις παρενοχλεί λεκτικά και κάνοντας άσχημες και χυδαίες χειρονομίες σημαδεύουν με όπλο έναν αστυνομικό. Όταν η αστυνομία τις εντοπίζει, ο ντετέκτιβ που έχει στο μεταξύ ανακαλύψει το μυστικό της Λουίζ και θέλει να τις βοηθήσει, πλέον δεν μπορεί. Οι επιλογές των πρωταγωνιστριών είναι εξαιρετικά περιορισμένες και η τελική έκβαση βέβαιη: Θα φυλακιστούν για όσα έχουν διαπράξει, με μεγαλύτερη την πιθανότητα να μην ακουστεί καν η ιστορία τους. Μολονότι φαινομενικά το τέλος είναι βέβαιο με τη σύλληψή τους, αυτές αρνούνται, με μία κίνηση, πατώντας το γκάζι προς ένα κενό, «φωνάζουν» πως θα μείνουν ενωμένες και ελεύθερες, για πάντα.
Μία ταινία σύμβολο, που αν και κυκλοφόρησε χρόνια πριν με ένα πρωτοποριακό για την εποχή σενάριο, έτοιμη να γκρεμίσει τα πατριαρχικά πρότυπα, είναι χαραγμένη στις καρδιές μας. Είναι από τη μία, μια ταινία πορτρέτο των δυσκολιών των γυναικών των προηγούμενων εποχών, από την άλλη μία ταινία προάγγελος των αγώνων που θα πρέπει να συνεχίσουν να γίνονται στο μέλλον, ενάντια στην ανισότητα των φύλων και των πατριαρχικών καταλοίπων. Με ένα έξυπνο σενάριο και μερικές δόσεις χιούμορ, εξιστορείται η περιπέτεια δύο διαφορετικών γυναικών, οι οποίες, όμως, αντιμετωπίζουν πολύ κοινά προβλήματα. Βιώνουν προκαταλήψεις, βίαιες κακοποιητικές συμπεριφορές και κακομεταχείριση από το αντίθετο φύλο, προβλήματα που, δυστυχώς, εξακολουθούν να υφίστανται και πολλές γυναίκες αναγκάζονται να αντιμετωπίσουν ακόμη και σήμερα. Δείχνει, ακόμα, τη δυνατή και αληθινή φιλία των δύο γυναικών, η οποία τις κρατάει δεμένες μέχρι το τέλος.
Μπορεί η ιστορία να μην είναι τόσο ρεαλιστική για διάφορους λόγους, θίγει, όμως, πολύ ρεαλιστικά προβλήματα και μας κάνει να δούμε τη γενικότερη εικόνα ενός διαχρονικού ζητήματος, που όλοι μας οφείλουμε να συμβάλουμε στην επίλυσή του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Thelma & Louise (1991), imdb.com, διαθέσιμο εδώ
- Thelma and Louise – Original Trailer | MGM, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
