Του Μάνου Μακράκη,
O Federico Fellini ήταν και εξακολουθεί να είναι ένας από τους πιο γνωστούς σκηνοθέτες του μεταπολεμικού κινηματογράφου. Ανήκει στη χρυσή γενιά του ιταλικού κινηματογράφου μαζί με σκηνοθέτες όπως τους Rossellini, De Sica, Antonini και άλλους.
Ο Fellini γεννήθηκε στο Ρίμινι στις 20 Ιανουαρίου του 1920. Μεγάλωσε φτωχικά, καθώς ο πατέρας του δούλευε ως πλανόδιος πωλητής. Απέκτησε καθολική εκπαίδευση και βρέθηκε κοντά στην Εκκλησία μετά από προτροπή της μητέρας του. Παρόλα αυτά, ποτέ του δεν δέθηκε με την Καθολική Εκκλησία και τους θεσμούς της, ενώ στα μετέπειτα χρόνια της ζωής του εναντιώθηκε σε αυτήν και σατίρισε τους θεσμούς της στην ταινία του Ρώμη 1972.
Στα δεκαεπτά του μετακομίζει στη Ρώμη και ξεκινάει την προσπάθειά του να απογαλακτιστεί από τους γονείς του. Εργάστηκε ως συντάκτης σε πολλές εφημερίδες, ενώ, αργότερα, δούλεψε ως γελοιογράφος σε έντυπα της πρωτεύουσας. Ακόμα και αν ήταν σε ηλικία επιστράτευσης, δεν συμμετείχε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όσο ζούσε στη Ρώμη, γνώρισε τη γυναίκα της ζωής του, τη Giulietta Masina, που έμειναν μαζί μέχρι τον θάνατο του σκηνοθέτη, το 1993.
Ο Fellini ξεκίνησε τα πρώτα του βήματα στον κινηματογράφο, σκηνοθετώντας την ταινία Φώτα του Βαριέτε το 1950 και Λευκός Σεΐχης το 1952. Πολύ γρήγορα ο σκηνοθέτης και παραγωγός απέκτησε μεγάλη φήμη. Οι ταινίες του με τίτλους Ο Δρόμος το 1954 και Οι νύχτες της Καμπίρια με πρωταγωνίστρια τη γυναίκα του Giulietta απέσπασαν Όσκαρ καλύτερης ταινίας και ο Fellini μπήκε για τα καλά στο προσκήνιο του παγκόσμιου κινηματογράφου. Το έργο του στα πρώτα στάδια της μακρόχρονης καριέρας του ήταν επηρεασμένο από το νεορεαλιστικό κίνημα της εποχής, που είχε εξαπλωθεί στην Ιταλία μετά τη συνθηκολόγηση, το 1943. Στις ταινίες του εκφράζεται έντονα η αγάπη του για την πόλη, τη νυχτερινή ζωή, τις καταχρήσεις, το τσίρκο και τις πόρνες.
Με το πέρας των ετών, ο Fellini προχώρησε σε μία δυναμική στροφή στον τρόπο σκηνοθεσίας των ταινιών του. Με την εξασθένιση του νεορεαλιστικού κινήματος στα μέσα της δεκαετίας του ’50, ο Ιταλός έκανε μία στροφή από τον πραγματικό κόσμο στον κόσμο του ασυνειδήτου και της φαντασίας. Η τάση του αυτή αποτυπώνεται και στο έργο του με πολλές ταινίες, οι οποίες απέκτησαν περιεχόμενο φανταστικό και ειδυλλιακό. Ίσως μία από τις γνωστότερές του ταινίες το Οκτώμησι, απέσπασε ξανά το Όσκαρ της καλύτερης ταινίας το 1963. Στην ταινία αυτή, ο Federico παρουσιάζει ένα κράμα προσωπικών βιωμάτων που συνέβησαν στον κόσμο της φαντασίας του και της πραγματικότητάς του. Η ταινία, μάλιστα, θεωρείται από πολλούς ως μία από τις καλύτερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Καθώς ο ίδιος ωρίμαζε, έτσι ωρίμαζαν και οι ιδέες του. Μεγαλώνοντας, ο Fellini εντρύφησε ακόμα περισσότερο στον κόσμο της φαντασίας και οι ταινίες του γίνονταν όλο και πιο περίπλοκες, αφού σχετίζονταν με τον κόσμο του ονείρου και του φανταστικού. Η ταινία Σατυρικόν (1969), η οποία αποτελεί remake ρωμαϊκής ιστοριογραφίας, περιγράφει τη ζωή στη ρωμαϊκή κοινωνία, όπου οι σεξουαλικές περιπτύξεις ήταν απελευθερωμένες από κάθε περιορισμό και ο ερωτισμός κυριαρχούσε στην ατμόσφαιρα. Την ίδια θεματολογία ακολουθούν και οι ταινίες Καζανόβα (1976), Αμαρκόρντ (1973) και Ρόμα (1972), που το φανταστικό κυριαρχεί και τα πάθη και οι εμμονές του Fellini αποτυπώνονται με σαφήνεια.
Ο Fellini σαν σκηνοθέτης ήταν απρόβλεπτος. Συχνά, οι ταινίες του δημιουργούσαν έντονες αντιδράσεις από την κοινή γνώμη. Πιο συγκεκριμένα, η ταινία Η πόλη των Γυναικών (1980) περιγράφει την προσωπική εμπειρία του πρωταγωνιστή Marcelo Mastroianni με γυναίκες σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Η ταινία βρέθηκε στο επίκεντρο της κριτικής, καθώς φεμινιστικές ομάδες αποκήρυξαν την ταινία ως σεξιστική και υποτιμητική για τη γυναίκα.
Με την πάροδο των ετών, ο σκηνοθέτης και παραγωγός έχανε τη λάμψη του. Ο ίδιος δεν μπορούσε να αντιληφθεί τη δυναμική που είχε αποκτήσει η τηλεόραση τη δεκαετία του ‘80, κάτι το οποίο τον απομόνωσε από το κινηματογραφικό στερέωμα. Βρέθηκε αρκετές φορές στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και για να διασφαλίσει τα προς το ζην σκηνοθέτησε διαφημιστικά σποτ για την τηλεόραση. Απεβίωσε στις 31 Οκτωβρίου 1993 στη Ρώμη, αφήνοντας πίσω την αγαπημένη του Giulietta και τον μοναχογιό του Pierre – Federico.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Federico Fellini, imdb.com, διαθέσιμο εδώ
- Φεντερίκο Φελίνι, ένας από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του σινεμά, umano.gr, διαθέσιμο εδώ
