Του Χάρη Κουρή,
Πολλές φορές ανά τα χρόνια έχουμε δει κυβερνήσεις χωρών οι οποίες κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν μία σοβαρή κοινωνική και οικονομική κρίση. Τις περισσότερες φορές, τα προβλήματα υπερβαίνουν τις ικανότητες μίας μόνο χώρας να τα αντιμετωπίσει ή οι κυβερνώντες δεν έχουν τη διάθεση να τα αντιμετωπίσουν, πράγμα που προκαλεί και τη δικαιολογημένη οργή του λαού. Σε τέτοια περίπτωση, οι ταραχές που προκαλούνται μπορούν να οδηγήσουν σε διάφορες εκβάσεις, όπως η αλλαγή κυβέρνησης, αλλά και τότε, οι ουσιαστικές αλλαγές δεν είναι εγγυημένες, καθώς οι διαδηλωτές μπορεί να κουραστούν ή να μην έχουν ουσιαστική οργάνωση.
Μία σχετική περίπτωση είναι η Σρι Λάνκα, όπου πέρυσι, από τον Μάρτιο μέχρι τον Νοέμβριο, πραγματοποιήθηκε μια σειρά διαδηλώσεων εναντίον του Προέδρου Gotabaya Rajapaksa. Πριν δούμε, όμως, τα γεγονότα, πρέπει να εξεταστούν οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτές τις διαδηλώσεις. Αρχικά, από το 2010, το εξωτερικό χρέος της χώρας είχε αρχίσει να αυξάνεται με γρήγορο ρυθμό, φθάνοντας το 42,6% του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος της το 2019, ενώ το συνολικό ποσό χρημάτων που είχε αποθηκευμένο δεν έφθανε σε καμία περίπτωση για την αποπληρωμή του χρέους και μάλιστα ένα μεγάλο ποσοστό των χρημάτων προερχόταν από την Ασιατική Αναπτυξιακή Τράπεζα.
Παράλληλα, η παγκόσμια οικονομική κρίση που προκλήθηκε από το ξέσπασμα του κορονοϊού και τον Ρωσο-ουκρανικό Πόλεμο, μαζί με κάποιες μεταρρυθμίσεις στον τομέα της αγροτικής παραγωγής, συνέβαλαν στη χειροτέρευση της όλης κατάστασης. Τέλος, οι λανθασμένες οικονομικές πολιτικές φάνηκαν ακόμη χειρότερες στα μάτια του λαού, καθώς συνδέθηκαν και με το πρόβλημα της οικογενειοκρατίας και του νεποτισμού, με τον Πρόεδρο, Gotabaya Rajapaksa, τον Πρωθυπουργό, Mahinda Rajapaksa και τον Υπουργό Οικονομικών, Basil Rajapaksa, να είναι αδέρφια. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η οικογένεια Rajapaksa ήταν αρκετά αγαπητή στον λαό, γιατί πολιτικοί που ανήκαν σε αυτήν κατάφεραν να δώσουν ένα τέλος το 2009 στον εικοσιπενταετή πόλεμο που διεξαγόταν εναντίον της εθνικιστικής αποσχιστικής οργάνωσης των Τίγρεων Τάμιλ. Συγκεκριμένα, οι δύο μεγάλες εθνοτικές ομάδες της Σρι Λάνκα είναι οι Σινχαλέζοι, οι οποίοι μιλούν μία γλώσσα που ανήκει στην ινδική υποομάδα των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών, και οι Τάμιλ, κυρίως στο ανατολικό κομμάτι του νησιού, που μιλούν ένα παρακλάδι των δραβιδικών γλωσσών.
Αυτή η οικονομική και κοινωνική κρίση οδήγησε τελικά στις διαδηλώσεις, που άρχισαν στις 15 Μαρτίου. Οι λαϊκές διαμαρτυρίες άρχισαν, ως απλές συγκεντρώσεις σε μία παραλιακή πλατεία της πρωτεύουσας Colombo και μάλιστα συγκεντρώθηκαν άτομα από όλες τις κοινωνικές, θρησκευτικές και εθνοτικές ομάδες. Μερικές εβδομάδες αργότερα, οι ταραχές εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα, με αποκορύφωμα την είσοδο διαδηλωτών στο Προεδρικό Μέγαρο, από το οποίο πολλοί έκλεψαν διάφορα αντικείμενα, όπως βιβλία ή κατωσέντονα, ενώ ένας λιμενεργάτης έκλεψε την προεδρική σημαία (η οποία έχει ξεχωριστό σχέδιο για κάθε καινούργιο πρόεδρο), με το σκεπτικό, ότι ο Πρόεδρος δεν θα μπορούσε να τελέσει τα καθήκοντά του χωρίς να έχει τα επίσημα σύμβολά του μαζί του. Η ορμή αυτών των γεγονότων οδήγησε στην παραίτηση του Προέδρου, που ανακοινώθηκε από τη Σιγκαπούρη, όπου αυτός είχε αυτοεξορισθεί, το γεγονός αυτό θεωρήθηκε σημαντικό ορόσημο για τον λαϊκό αγώνα.
Μετά την παραίτηση του Προέδρου, το κοινοβούλιο προχώρησε σε εκλογές για την ανάδειξη Προέδρου και επελέγη ο Ranil Wickremesinghe, υποστηριζόμενος και από το κόμμα του Rajapaksa. Λίγες ώρες μετά την εκλογή του, ο Wickremesinghe διέταξε τον στρατό να καταστείλει τις διαδηλώσεις, ενώ ο λιμενεργάτης που έκλεψε την προεδρική σημαία συνελήφθη και η δίκη του συνεχίζεται. Η νέα κυβέρνηση επίσης ανέλαβε την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και παράλληλα οι Rajapaksa επέστρεψαν.
Λίγο λιγότερο από ένα χρόνο μετά, σχεδόν τίποτε δεν έχει αλλάξει στη Σρι Λάνκα. Αρκετοί από τους πιο επιφανείς διαδηλωτές μπήκαν και στη φυλακή για λίγο καιρό, ο Πρόεδρος δεν έχει απωλέσει ακόμα τις υπερεξουσίες του και υπάρχει ένα γενικό αίσθημα προδοσίας στον λαό της χώρας, διότι δεν άρεσε σχεδόν σε κανέναν η εκλογή του. Τώρα, οι δυσαρέσκειες παραμένουν σε μεγάλο βαθμό και κανείς δε ξέρει πότε θα «ξανασκάσει η χύτρα» της λαϊκής οργής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Sri Lanka: The fate of a protest that toppled a president, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Sri Lanka’s anti-government protests have gone silent – for now, BBC, διαθέσιμο εδώ
- 2022 Sri Lankan protests, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
