Του Μάριου Κριτίδη,
Τα βλέμματα ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας και των διεθνών μέσων είναι στραμμένα στο Βίλνιους, εκεί όπου λαμβάνει χώρα η διήμερη Σύνοδος Κορυφής της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας (11 – 12 Ιουλίου 2023). Στην όμορφη πρωτεύουσα της Λιθουανίας, λίγα μόλις χιλιόμετρα από τα εδάφη της Ρωσίας, έλαβε χώρα μία ιστορικής σημασίας Σύνοδος με ενδιαφέρουσες εξελίξεις για το μέλλον της συμμαχίας, υπό το φως και του Ρωσοουκρανικού Πολέμου.
Η προσοχή παρέμεινε στραμμένη στη Σουηδία και την Ουκρανία, καθώς ο Τούρκος Πρόεδρος, Reccep Tayyip Erdogan, υποχώρησε στο βέτο του κατά στην είσοδο της Σουηδίας στη συμμαχία, ενώ στήριξε και την είσοδο της Ουκρανίας. Με την στήριξη αυτήν, η Σουηδία οδεύει πλέον και επίσημα να καταστεί πλήρες μέλος του Ν.Α.Τ.Ο., μετά από πολύμηνες διαβουλεύσεις και συγκρούσεις που καθυστέρησαν την είσοδό της σε σχέση με την είσοδο της Φινλανδίας. Από την άλλη, το ζήτημα εισόδου της Ουκρανίας στο Ν.Α.Τ.Ο. παρέμεινε μετέωρο, καθώς οι ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις κρίνουν επικίνδυνη την εξέλιξη αυτή. Στο δελτίο τύπου, μάλιστα, μετά το πέρας της Πρώτης Συνόδου (11/7), ο Γενικός Γραμματέας του Ν.Α.Τ.Ο., Jens Stoltenberg, δήλωσε, μεταξύ άλλων, πως δεν υπάρχει μέχρι στιγμής χρονικό πλάνο για την είσοδο της Ουκρανίας στο Ν.Α.Τ.Ο., προκαλώντας και αντιδράσεις από τη μεριά του Ουκρανού Προέδρου, Volodymyr Zelenskyy.
Ενδιαφέρον προκαλεί, όμως, και η παρουσία τεσσάρων αρχηγών κρατών από χώρες του Ειρηνικού και της Άπω Ανατολής. Συγκεκριμένα, στη Σύνοδο του Βίλνιους παρόντες ήταν ο Πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, Fumio Kishida, ο Πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Yoon Suk Yeol, ο Πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Anthony Albanese και ο νεοεκλεγής Πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας, Chris Hipkins. Με την άφιξή του στη Σύνοδο, ο Chris Hipkins δέχτηκε το καλωσόρισμα μπροστά στις κάμερες από τον Γενικό Γραμματέα του Ν.Α.Τ.Ο., Jens Stoltenberg, ο οποίος εξέφρασε τη σημαντικότητα της παρουσίας του Hipkins, αλλά και των υπολοίπων ηγετών της Άπω Ανατολής και της Ωκεανίας.
Η Νέα Ζηλανδία, όπως και οι άλλες τρεις προαναφερθείσες χώρες, δεν αποτελούν πλήρη μέλη του Ν.Α.Τ.Ο., όμως συμμετέχουν ως κράτη-συνεργάτες των εργασιών της Συμμαχίας, με διάφορες συνθήκες συνεργασίας σε τομείς ασφάλειας να ισχύουν μεταξύ των δύο μεριών. Βρισκόμενη υπό νέα ηγεσία από τον Ιανουάριο του 2023, μετά την παραίτηση της Jacinda Ardern, η Νέα Ζηλανδία χαράσσει νέα δράση εξωτερικής πολιτικής υπό τον Chris Hipkins, του Εργατικού Κόμματος, μία χαρακτηριζόμενη ως «ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική», ισορροπώντας τις σχέσεις της χώρας με την Κίνα και το Ν.Α.Τ.Ο.
Φυσικά, μία πλήρη ένταξη της Νέας Ζηλανδίας στο Ν.Α.Τ.Ο. δεν είναι ρεαλιστικό σχέδιο, καθώς θα σήκωνε αντιδράσεις από το εσωτερικό της Συμμαχίας, αλλά και από την Κίνα, ενώ ούτε η ίδια η Νέα Ζηλανδία έχει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να ενταχθεί. Όμως, βασικό πόρισμα της Συνόδου, που αφορά τη Νέα Ζηλανδία, είναι η αναβάθμιση της συνεργασίας μεταξύ Νέας Ζηλανδίας και Ν.Α.Τ.Ο. με την εφαρμογή ενός Ειδικού Προγράμματος Συνεργασίας (I.T.P.P.).Το I.T.P.P., το οποίο αποτελεί ένα καθεστώς συνεργασίας μοναδικά για τη Νέα Ζηλανδία, προβλέπει εμβάθυνση της συνεργασίας της χώρας με τον Οργανισμό με την επέκταση σε άλλους τομείς, όπως αυτός της κυβερνοασφάλειας και της κλιματικής αλλαγής.
Συνάμα, σημαντική έχει υπάρξει η στήριξη της χώρας στο ζήτημα του Ρωσοουκρανικού Πολέμου. Στηρίζοντας την Ουκρανία από νωρίς, οι διαδοχικές Κυβερνήσεις της Νέας Ζηλανδίας έχουν στηρίξει έμπρακτα την αντίσταση των Ουκρανών με ανθρωπιστική βοήθεια, κυρώσεις κατά της Ρωσίας, ακόμα και με στρατιωτικό υλικό. Σύμφωνα με δήλωση της Κυβέρνησης, η στήριξη της χώρας στην Ουκρανία γίνεται με στόχο «να αποφευχθεί η δημιουργία προηγούμενων που θα ωθήσουν τρίτα κράτη σε παρόμοιες ενέργειες», υπονοώντας την Κίνα και τις διεκδικήσεις της στην Ταϊβάν.
Η επέκταση αυτή της συνεργασίας του Ν.Α.Τ.Ο. δεν είναι μόνο λογική, αλλά απαραίτητη για την ασφάλεια της συμμαχίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Η μετατόπιση του οικονομικού και βιομηχανικού κέντρου από τη Δύση στην Ασία δημιουργεί νέες ισορροπίες ασφαλείας, στις οποίες το Ν.Α.Τ.Ο. τείνει να προσαρμοστεί. Για αυτόν τον λόγο, η αναβάθμιση του ρόλου της Νέας Ζηλανδίας στο Ν.Α.Τ.Ο. αποτελεί μία μικρή ζυγισμένη κίνηση προς αυτήν την κατεύθυνση στρατηγικής προσέγγισης, αν όχι επέκτασης, του Ν.Α.Τ.Ο. ως προς τον Ειρηνικό. Δεν αποκλείεται, μετά από μία μελλοντική συνθηκολόγηση στο Ουκρανικό ζήτημα, το Ν.Α.Τ.Ο. να στρέψει πλέον και επίσημα το βλέμμα της στον Ειρηνικό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- New Zealand Gets Ready to Embrace NATO, The Diplomat, διαθέσιμο εδώ
- New Zealand Draws Closer to NATO with a Wary Eye, United States Institute of Peace, διαθέσιμο εδώ
- New Zealand says new NATO partnership to cover climate change, security, Reuters, διαθέσιμο εδώ
