Του Κώστα Καρατζά,
Μία νέα εποχή φαίνεται πως σηματοδοτείται μεταξύ Βενεζουέλας και Βραζιλίας μετά την άφιξη του Προέδρου της Βενεζουέλας, Nicolás Maduro, στην Μπραζίλια, προκειμένου να συμμετάσχει στη σύνοδο των χωρών της Νοτίου Αμερικής. Πρέπει να σημειωθεί πως η είσοδος του Προέδρου της Βενεζουέλας είχε απαγορευτεί από τον πρώην ακροδεξιό Πρόεδρο της Βραζιλίας, Jair Bolsonaro, το 2019. Πλέον, την ηγεσία της χώρας έχει αναλάβει ο Luiz Lula da Silva, ο οποίος πραγματοποίησε την επιστροφή του στην εξουσία της χώρας, πριν πέντε μήνες, ύστερα από μία σκληρή εκλογική αναμέτρηση, που κρίθηκε «στην κόψη του ξυραφιού».
Από την πλευρά του, ο Maduro δήλωσε πως η Βενεζουέλα είναι έτοιμη να ξεκινήσει επενδυτικές δραστηριότητες, τονίζοντας ότι οι δύο χώρες «θα πρέπει να είναι ενωμένες τώρα και για πάντα». Η συνάντηση των δύο αντρών έδωσε αφορμή στον Lula να κατηγορήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής για τις κυρώσεις που έχουν επιβάλει στη Βενεζουέλα και οι οποίες βρίσκονται ακόμη σε ισχύ, δηλώνοντας πως η κατασκευασμένη αφήγηση περί αυταρχισμού πραγματοποιήθηκε από τις Η.Π.Α., για να επιβληθούν οι κυρώσεις τις οποίες χαρακτήρισε αδικαιολόγητες.
Τελευταία φορά που είχε επισκεφτεί τη Βραζιλία ο Maduro ήταν το 2015, όταν βρισκόταν στην εξουσία ο Bolsonaro, ένας ιδεολογικός του αντίπαλος. Το γεγονός αυτό καθιστά σαφείς τους λόγους διακοπής των σχέσεων μεταξύ των δυο λατινοαμερικανικών χωρών. Ας μη λησμονείται, παράλληλα, το γεγονός ότι ο Lula και στο παρελθόν, όντας Πρόεδρος της Βραζιλίας, διατηρούσε στενούς δεσμούς τόσο με τον Maduro όσο και τον πολιτικό του μέντορα Hugo Chavez. Για τον Maduro αυτή η επίσκεψη ήταν μια ευκαιρία να επαναλάβει έκκληση στις Η.Π.Α. να άρουν τις κυρώσεις τους, λέγοντας πως θα στραφεί στα υπόλοιπα κράτη της Νοτίου Αμερικής για τη δημιουργία ενός συνασπισμού. Ένα τέτοιο σενάριο δεν θα πρέπει να θεωρείται απίθανο, αφού τα τελευταία χρόνια σε διάφορες εκλογικές αναμετρήσεις στη Νότια Αμερική έχουν αναδειχτεί αριστεροί Πρόεδροι, συγκεκριμένα στην Αργεντινή, τη Βολιβία, την Κολομβία και, φυσικά, τη Βραζιλία.
Βέβαια, δεν φαίνεται μια τέτοια πρωτοβουλία, ακόμα και να λάμβανε χώρα, αν θα ήταν ικανή να αλλάξει τη θέση της Κυβέρνησης Biden στο ζήτημα των κυρώσεων προς τη Βενεζουέλα. Από την άλλη πλευρά, η απόφαση του Βραζιλιάνου Προέδρου να στηρίζει τόσο εμφανώς τον Maduro δεν έχει περάσει στο απυρόβλητο, με τον Lula να έχει δεχτεί σωρεία αρνητικών σχολίων και κριτικών. Δεν αποτελεί μυστικό ότι ο Maduro έχει καταλάβει τον έλεγχο του νομοθετικού σώματος και έχει υποβαθμίσει τον ρόλο της δικαστικής εξουσίας. Από τους εκλογικούς παρατηρητές έχουν καταγραφεί περιστατικά που θίγουν τη νομιμότητα και τη διαφάνεια των τελευταίων εκλογών. Υπολογίζεται ότι από, το 2014, έχουν γίνει πάνω από 15 χιλιάδες συλλήψεις με πολιτικά κίνητρα, με περίπου 280 άτομα να παραμένουν πολιτικοί κρατούμενοι. Χαρακτηριστικά, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και άλλοι οργανισμοί στη Βενεζουέλα καταγγέλλουν βίαιες καταστολές διαμαρτυριών, βασανιστήρια φυλακισμένων και διώξεις απλών πολιτών σε στρατιωτικά δικαστήρια. Ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου έχει διατάξει την έρευνα αυτών των εγκλημάτων, τα οποία αποκλείεται να μην έχει υπόψιν του ο Lula. Επιλέγει, όμως, να τα παραβλέψει, για χάρη της αναθέρμανσης των σχέσεων με τη Βενεζουέλα.
Ταυτόχρονα, ο Maduro έχει να αντιμετωπίσει το ακανθώδες ζήτημα της μετανάστευσης, για το οποίο κατηγορείται ότι αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές μεταναστευτικές κρίσεις που λαμβάνει χώρα παγκοσμίως. Υπολογίζεται ότι από το 2014 έχουν εγκαταλείψει τη Βενεζουέλα 7,2 εκατομμύρια άνθρωποι μετακινούμενοι σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, συμπεριλαμβανομένης φυσικά και της Βραζιλίας, ενώ τα Ηνωμένα Έθνη αναφέρουν πως ο υποσιτισμός βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, επηρεάζοντας περίπου 6,5 εκατομμύρια κατοίκους, με το σύστημα υγείας να βρίσκεται υπό κατάρρευση.
Είναι γεγονός ότι οι εκλογές του 2019 στη Βενεζουέλα αποτέλεσαν ορόσημο, αφού ο Maduro είχε νικήσει με μικρή διαφορά, με τις καταγγελίες για νοθεία και τη φυλάκιση πολιτικών ακτιβιστών να ωθούν τις Η.Π.Α. να αναγνωρίσουν τον ηγέτη της αντιπολίτευσης, Juan Guaidó, ως προσωρινό Πρόεδρο. Βέβαια, ο ίδιος ο Guaidó, χωρίς να έχει δυνατότητες να εκδιώξει τον Maduro, απώλεσε την εμπιστοσύνη των κομμάτων της αντιπολίτευσης και είχε σαν αποτέλεσμα να διαλυθεί η παράλληλη Κυβέρνηση που λειτουργούσε. Η Βραζιλία πάλι φαίνεται να αποζητά να έχει έναν πιο κεντρικό ρόλο στο νέο πολυπολικό κόσμο που έχει αναδυθεί και επιθυμεί να ισχυροποιήσει τη θέση της στη Νότια Αμερική μέσω των συμμαχιών της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Venezuela’s Maduro meets Lula in Brazil as relations improve, ALJAZEERA, διαθέσιμο εδώ
- Lula welcomes back banned Venezuelan leader Maduro, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Brazil’s Lula Misses Crucial Chance to Uphold Rights in Venezuela, Human Rights Watch, διαθέσιμο εδώ
- Venezuela: EU Elections Report Flags Rights Barriers, Human Rights Watch, διαθέσιμο εδώ
