Του Κωνσταντίνου Γκαμπή,
Τον Μάιο ανακοινώθηκε και επίσημα πως η Γερμανία βρισκόταν σε ύφεση, τουλάχιστον μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2023, σύμφωνα με νέα στοιχεία. Η ανάπτυξη θα επανέλθει στη Γερμανία, αλλά θα είναι αναιμική, με αυτή να υπολογίζεται στο 1,2% το 2024 και 1,3% το 2025. Η ανάπτυξη της Γερμανίας εδώ και κάποιο καιρό είναι κάτω του μέσου όρου της Ευρωζώνης, με μεγάλη μείωση να σημειώνεται και στις επενδύσεις στη χώρα.
Σύμφωνα με το Γερμανικό Οικονομικό Ινστιτούτο, το 2022 € 135 δις σε επενδύσεις πέρασαν τα σύνορα της Γερμανίας, ενώ μόνο € 10,5 δις εισχώρησαν στη χώρα. Το 70% των επενδύσεων των γερμανικών εταιρειών στο εξωτερικό έγιναν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, το οποίο σημαίνει πως δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε αυτή τη φορά την παγκοσμιοποίηση και το off-shoring στην Ασία. Άρα, κάτι πάει λάθος, μάλλον, με την οικονομία της Γερμανίας.
Αρχικά, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση, προφανώς, παίζουν καθοριστικό ρόλο για τη δυσμενή κατάσταση της Γερμανίας. Είναι κάτι που έχει αναπτυχθεί σε προηγούμενο άρθρο και για αυτό δεν θα γίνει κάποια αναφορά σε αυτό. Πέραν αυτού όμως, υπάρχει η πανδημία, η οποία μείωσε την εγχώρια κατανάλωση, αλλά κυρίως τις εξαγωγές, με την Κίνα (την αγορά, την οποία η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της Γερμανίας, η Volkswagen, προμηθεύει με το 40% της παραγωγής της) μέχρι πριν μερικούς μήνες, υπό την πολιτική “Zero-Covid”, να είχε ακόμη lockdowns.
Επιπλέον, η Γερμανία λαμβάνει ελάχιστα χρήματα, αν αναλογιστεί κανείς το μέγεθός της, από τα € 750 δις που διαθέτει η Ε.Ε., για να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις του Covid, με τα περισσότερα να διατίθενται σε χώρες του Νότου, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα. Η Γερμανία, επίσης, αντιμετωπίζει υψηλό πληθωρισμό, ενώ από το επόμενο έτος οι δημόσιες δαπάνες θα περιοριστούν αρκετά, λόγω της μετά-Covid δημοσιονομικής πολιτικής και των μειωμένων εσόδων του κράτους. Ο προϋπολογισμός του Ομοσπονδιακού Κράτους, όμως, δεν θα είναι μόνο μικρότερος (κατά € 22 δις το 2024), αλλά και διαφοροποιημένος, καθώς η Γερμανία αποφάσισε πέρσι να αυξήσει κατά πολύ τις στρατιωτικές δαπάνες της.
Όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω προκαλούν δικαίως ανησυχία για το μέλλον της γερμανικής οικονομίας. Όμως, τα περισσότερα από αυτά είναι περιστασιακά συμβάντα, βραχυπρόθεσμα προβλήματα ή επαφίονται για τη λύση τους στην πολιτική βούληση της γερμανικής Κυβέρνησης ή της Ε.Ε. Ο πραγματικός λόγος ανησυχίας για τη Γερμανία είναι οι παθογένειες της οικονομίας της, οι οποίες γίνονται εμφανείς τις τελευταίες δεκαετίες.
Το 47% του Α.Ε.Π της Γερμανίας προέρχεται από τις εξαγωγές της, ένα ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από αυτό των Η.Π.Α ή της Κίνας, τις μόνες μεγαλύτερες εξαγωγικές οικονομίες από αυτή της Γερμανίας. Αυτό πέραν της ευαλωτότητας, όπως αναφέραμε προηγουμένως με την περίπτωση της Κίνας, καθιστά προτεραιότητα της Γερμανίας την ανταγωνιστικότητά της ως χώρα εξαγωγέας. Εξαιτίας αυτού, ο πραγματικός μισθός στη Γερμανία τα τελευταία 20 χρόνια έχει ελάχιστα αυξηθεί, όπως δείχνει και το διάγραμμά.
Ως αποτέλεσμα αυτού, η εγχώρια κατανάλωση είναι επίσης μικρή, με αυτή να αγγίζει μόλις το 54% του Α.Ε.Π, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις Η.Π.Α και το Η.Β. ξεπερνά το 60%.
Ένας ακόμα λόγος για τη χαμηλή κατανάλωση των Γερμανών είναι το δημογραφικό. Η Γερμανία ως ευρωπαϊκή χώρα γερνάει. Ένα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού της βρίσκεται στις ηλικίες 50-60, ενώ η μέση ηλικία στη χώρα είναι τα 44,5 έτη. Το δημογραφικό εδώ έχει δύο συνέπειες: Πρώτον, μειώνεται η κατανάλωση, καθώς τα άτομα όσο μεγαλώνουν έχουν την τάση να αποταμιεύουν για τη συνταξιοδότησή τους, αλλά και να γίνονται περισσότερο συντηρητικά με τη διαχείριση των χρημάτων τους. Δεύτερον, οι επιχειρήσεις αρχίζουν και αντιμετωπίζουν ελλείψεις προσωπικού. Ήδη μία στις δύο γερμανικές εταιρείες δηλώνει ελλείψεις καταρτισμένου προσωπικού, τις οποίες δεν μπορεί να καλύψει.
Ένας ακόμα πολύ σημαντικός λόγος ανησυχίας για τη Γερμανία είναι το χαμηλό επίπεδο δημοσίων επενδύσεων και ειδικά στον τομέα της ψηφιοποίησης. Η Γερμανία βρίσκεται στη 36η θέση όσον αφορά τη μέση ταχύτητα πρόσβασης στο διαδίκτυο. Ενώ ως προς το D.G.I. (Digital Government Index), δηλαδή τον βαθμό στον οποίο η χώρα στο σύνολό της μπορεί να αξιοποιήσει τα ψηφιακά μέσα και δεδομένα ανάμεσα στις χώρες του Ο.Ο.Σ.Α., βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις, λίγο μόλις μπροστά από την Ελλάδα.
Η Γερμανία, αν και μία χώρα με τεράστια παράδοση στον κλάδο της «παραδοσιακής» μηχανικής και των μεταφορών (αυτοκινητοβιομηχανίες κ.τ.λ.) και με πολλές πατέντες και επενδύσεις, οι οποίες συνεχίζονται, δεν έχει καταφέρει ακόμη να κατευθύνει τους πόρους της προς την πληροφορική, μένοντας, έτσι, πίσω σε σύγκριση με άλλες μεγάλες οικονομίες, των οποίων η πληροφορική αποτελεί την κινητήρια δύναμη της ανάπτυξής τους.
Η Γερμανία δεν έχει καταφέρει ακόμη να προσαρμοστεί στις νέες προκλήσεις του 21ου αιώνα, στις οποίες περιλαμβάνονται, επίσης, η κλιματική αλλαγή, η γεωπολιτική αστάθεια και η γραφειοκρατία. Όμως, η Γερμανία δεν είναι τυχαίο πως αποτελεί την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις. Και για αυτόν τον λόγο θα ήταν ενδιαφέρον να ακολουθήσει ένα άρθρο για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της γερμανικής οικονομίας και πώς αυτά την καθιστούν σταθερή και ανθεκτική.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- More than half of German companies report labour shortages, reuters.com, διαθέσιμο εδώ
- Germany’s failure to attract business investment ‘alarming’, say economists, ft.com, διαθέσιμο εδώ
- Germany in recession: Berlin braces for budget cut battle, politico.com, διαθέσιμο εδώ
- What Happened to the German Economy? | German Economy | Econ, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
