Της Χρυσούλας Θεοδώρου,
Η θέση του πολίτη επηρεάζεται, σαφώς, από την οικονομική αυτοτέλεια και τη σχέση της με τις αρμοδιότητες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Έτσι, όσο μεγαλύτερες είναι οι εξουσίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τόσο πιο ενδυναμωμένοι είναι και οι πολίτες, ενώ αντίστροφα περιορισμένες εξουσίες – συμπεριλαμβανομένων, προφανώς, και των οικονομικών – μπορούν να οδηγήσουν και σε αποδυνάμωση των πολιτών.
Όταν οι τοπικές διοικήσεις έχουν μεγαλύτερες εξουσίες* και οικονομική αυτονομία μπορούν να λαμβάνουν αποφάσεις που είναι προσαρμοσμένες στις συγκεκριμένες ανάγκες και προτεραιότητες των κοινοτήτων τους. Αυτό δύναται να οδηγήσει σε πιο ευέλικτη και αποτελεσματική διακυβέρνηση, η οποία, με τη σειρά της, μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη ικανοποίηση και εμπιστοσύνη μεταξύ των πολιτών. Επιπλέον, οι τοπικές διοικήσεις με μεγαλύτερη οικονομική αυτονομία μπορεί να έχουν περισσότερους πόρους για να επενδύσουν σε τοπικές υποδομές, κοινωνικά προγράμματα και άλλες πρωτοβουλίες που θα ωφελήσουν άμεσα τους πολίτες.
Από την άλλη πλευρά, όταν οι τοπικές διοικήσεις έχουν περιορισμένες εξουσίες και οικονομική αυτονομία, οι πολίτες μπορεί να αισθάνονται ότι στερούνται δικαιωμάτων και εξουσίας. Αυτό οδηγεί σε έλλειψη εμπιστοσύνης στην Κυβέρνηση, καθώς οι πολίτες πιστεύουν ότι οι ανάγκες και οι προτεραιότητές τους δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς. Επιπλέον, οι τοπικές εξουσίες με περιορισμένη οικονομική αυτονομία μπορεί να πρέπει να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης, γεγονός που προκαλεί αβεβαιότητα και αστάθεια στην παροχή βασικών υπηρεσιών. Για παράδειγμα, οι τοπικές διοικήσεις με μεγαλύτερη οικονομική αυτονομία είναι σε θέση να επενδύσουν καλύτερα σε υποδομές και υπηρεσίες που ωφελούν τους πολίτες, όπως οι δημόσιες μεταφορές ή οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης. Αντίθετα, οι τοπικές διοικήσεις με περιορισμένους πόρους, ενδεχομένως, δυσκολεύονται να παρέχουν βασικές υπηρεσίες, οδηγώντας σε ανισότητες στην πρόσβαση και την ποιότητα ζωής των πολιτών.
Συμπερασματικά, η σχέση μεταξύ εξουσιών και οικονομικής αυτονομίας πιθανόν να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη θέση των πολιτών, ιδίως στο πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Μεγαλύτερες εξουσίες και οικονομική αυτονομία για τις τοπικές διοικήσεις θεωρείται ότι θα οδηγήσουν σε πιο ενδυναμωμένους και ικανοποιημένους πολίτες, ενώ περιορισμένες εξουσίες και οικονομική αυτονομία θα έχουν ως συνέπεια έναν πιο ευάλωτο και αδικημένο πληθυσμό.
Οι θέσεις του Stein Ringen σχετικά με την τοπική αυτοδιοίκηση και την σχέση οικονομικής αυτοτέλειας και αποτελεσματικής διοίκησης.
Ο Stein Ringen, Νορβηγός πολιτικός επιστήμονας, έχει γράψει εκτενώς για τη σημασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην προώθηση της Δημοκρατίας και της δημόσιας ευημερίας. Οι απόψεις του ευθυγραμμίζονται με την ιδέα ότι οι μεγαλύτερες εξουσίες και η οικονομική αυτονομία των τοπικών κυβερνήσεων μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερα αποτελέσματα για τους πολίτες. Ένα από τα βασικά του επιχειρήματα είναι ότι οι τοπικές διοικήσεις αποτελούν βασικό συστατικό της δημοκρατίας, καθώς παρέχουν στους πολίτες έναν χώρο για να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων και να θέτουν τους κυβερνητικούς αξιωματούχους προ των ευθυνών τους. Ταυτόχρονα, τονίζει τη σημασία της δημοκρατικής λογοδοσίας και της διαφάνειας για να διασφαλιστεί ότι οι τοπικές διοικήσεις εξυπηρετούν τα συμφέροντα των κοινοτήτων τους.
Ο Ringen υποστηρίζει ότι οι τοπικές διοικήσεις θα πρέπει να έχουν σημαντικές εξουσίες και αυτονομία, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου των δικών τους προϋπολογισμών, των φορολογικών βάσεων και της παροχής υπηρεσιών. Αυτό συνάδει με την ιδέα ότι οι τοπικές διοικήσεις είναι σε θέση να κατανοήσουν τις ανάγκες και τις προτεραιότητες των κοινοτήτων τους και μπορούν να προσαρμόσουν τις πολιτικές και τις υπηρεσίες αναλόγως. Επιπλέον, ο Ringen υποστηρίζει ότι οι τοπικές διοικήσεις χρειάζεται να έχουν την εξουσία να αμφισβητούν τις εθνικές πολιτικές που δεν ευθυγραμμίζονται με τις προτεραιότητές τους και είναι απαραίτητο να έχουν τη δυνατότητα να πειραματίζονται με νέες πολιτικές και προσεγγίσεις.
Ιδιαίτερα σημαντική, κατά τον Ringen, είναι η ανάγκη για δημοκρατική λογοδοσία και διαφάνεια στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Υποστηρίζει ότι οι τοπικές διοικήσεις πρέπει να υπόκεινται σε τακτικές εκλογές και ότι οι πολίτες χρειάζεται να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις κυβερνητικές αποφάσεις και δαπάνες. Αυτό είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί ότι οι τοπικές διοικήσεις ανταποκρίνονται στις ανάγκες των κοινοτήτων τους και ότι οι δημόσιοι πόροι χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά και αποδοτικά.
Ένα παράδειγμα με το οποίο έχει ασχοληθεί εκτενώς ο Ringen είναι αυτό της Νότιας Κορέας. Η Νότια Κορέα αναφέρεται ως ένα υπόδειγμα οικονομικής ανάπτυξης και πολιτικών κοινωνικής πρόνοιας. Ο συγκεντρωτισμός της διακυβέρνησης της χώρας σύντομα έδειξε τις αδυναμίες τους: διαφθορά και αναποτελεσματικότητα. Ως απάντηση, η κορεατική κυβέρνηση άρχισε να αποκεντρώνει την εξουσία στις τοπικές διοικήσεις τη δεκαετία του 1990. Η διαδικασία αυτή οδήγησε σε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, ανταπόκριση, καθώς και σε αυξημένη συμμετοχή και λογοδοσία των πολιτών. Συνολικά, η περίπτωση της Κορέας καταδεικνύει τη σημασία της αποτελεσματικής διακυβέρνησης και της αποκέντρωσης για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής ευημερίας.
*Σημειώνεται ότι οι εξουσίες αναφέρονται στη νομική εξουσία που παρέχεται στις τοπικές κυβερνήσεις να λαμβάνουν αποφάσεις και να εφαρμόζουν τους νόμους. Η οικονομική αυτονομία αναφέρεται στην ικανότητα των τοπικών κυβερνήσεων να συγκεντρώνουν και να κατανέμουν τους πόρους τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Rose-Ackerman Susan, (2007) Local Government and Finance: The Challenges of the 21st Century
- Stein Ringen, (1998) The Korean State and Its Development
- Stein Ringen, (2011) The Korean State and Social Policy: How South Korea Lifted Itself from Poverty and Dictatorship to Affluence and Democracy
- Stein Ringen, (2013) Nation of Devils: Democratic Leadership and the Problem of Obedience
