Της Νίκης Καραχάλιου,
Τα τελευταία χρόνια, και ιδίως μετά την χαριστική βολή που έδωσε η οικονομική κρίση στην υψηλή ραπτική, παρατηρείται μια τάση των ιδιοκτητών μικρών καταστημάτων ρούχων να δημιουργούν διαφημίσεις για την προώθηση των προϊόντων τους. Ωστόσο, διαφαίνεται ότι ο πρωταρχικός στόχος τους με αυτές τις καμπάνιες, είναι η εξάλειψη της δυναμικής μεγάλων αλυσίδων καταστημάτων ρούχων –ή όπως είναι γνωστό του ‘‘fast fashion’’–, η οποία δυναμική, βέβαια, εξακολουθεί να παραμένει ισχυρή, με την βοήθεια των social media, αλλά αυτή τη φορά και της οικονομικής κρίσης.
Οι ανισότητες στον τομέα των επιχειρήσεων, και η περιβαλλοντική και ανθρωπιστική κρίση, θέτει ίσως για πρώτη φορά στον δημόσιο διάλογο ορισμένα ερωτήματα ως προς τις αγορές ρουχισμού και συγκεκριμένα το εξής απλό ερώτημα: είναι πιο επωφελείς οι αγορές από τα τοπικά καταστήματα ή από αλυσίδες καταστημάτων; Προσωπικά, τάσσομαι κατά του fast fashion, ενώ η υποστήριξη των μικρών επιχειρήσεων ένδυσης ισοδυναμεί με αποδυνάμωση της γρήγορης μόδας.
Καταρχάς, η γνωστή κι ως γρήγορη μόδα, με την παραγωγή νέων ρούχων με ταχύτατους ρυθμούς, χειραγωγεί το κοινό, ώστε να υιοθετεί συνεχώς τις νέες τάσεις και να αισθάνεται ανασφάλεια όταν δεν το κάνει, κάτι που εμποδίζει και περιορίζει τα ερεθίσματα για την ελεύθερη ανάπτυξη ενός προσωπικού στυλ. Μάλιστα, η γρήγορη μόδα έχει προκαλέσει κι ένα περιβαλλοντικό κόστος, που αποδεικνύεται από το γεγονός, ότι πάνω από το 50 τοις εκατό των ρούχων στα αμερικανικά νοικοκυριά, καταλήγουν στα σκουπίδια μόλις δύο έτη από την αγορά τους. Πώς αυτό επηρεάζει το περιβάλλον; Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι συγκεκριμένα ρούχα δεν παράγονται με βιώσιμο τρόπο, πράγμα που σημαίνει ότι τα χαμηλής ποιότητας υλικά τους είναι και ο κύριος υπαίτιος της βιομηχανικής ρύπανσης.
Παράλληλα, για τη διατήρηση χαμηλών τιμών και της επιτάχυνσης της παραγωγής, είναι αρκετά σύνηθες αυτές οι εταιρείες να παραβιάζουν και να μην σέβονται τα δικαιώματα των εργαζομένων τους. Η παιδική εργασία και γενικά η λεκτική και σωματική κακοποίηση των εργαζομένων, σε συνδυασμό με τους χαμηλούς μισθούς, εξακολουθούν να αποτελούν προσφιλή συνήθειά τους, πρακτικές φυσικά, που τα τοπικά καταστήματα και οι μικροί σχεδιαστές μόδας δεν μπορούν καν να εφαρμόσουν.
Από την άλλη, η στήριξη των τοπικών μαγαζιών συνεπάγεται στήριξη και άνθιση της τοπικής οικονομίας. Οικονομικά μιλώντας, η άνοδος των αλυσίδων-καταστημάτων έπληξε τις μικρές επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα πολλές από αυτές να κλείσουν κι έτσι να αυξηθεί η ανεργία, ενώ δημιούργησε μια γενική οικονομική αναστάτωση. Σαφώς, αντιλαμβανόμαστε ότι η στήριξη των τοπικών καταστημάτων είναι επωφελέστερη για πολλούς τομείς, ωστόσο, το μεγάλο ερώτημα είναι: ποιος εν τέλει έχει την οικονομική δυνατότητα να τα επιλέξει αντί του fast fashion;
Είναι επόμενο, εφόσον η ποιότητα των ρούχων τους είναι τουλάχιστον καλύτερη από αυτή της γρήγορης μόδας –άρα και με μεγαλύτερο κόστος παραγωγής– οι τιμές για πολλούς καταναλωτές να είναι «τσουχτερές», με το fast fashion να μοιάζει ως την μόνη επιλογή. Η δική μου προσέγγιση πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα είναι ότι το fast fashion δεν ικανοποιεί την ανάγκη μας για ρουχισμό, αλλά την ανάγκη μας για πολλά και διαφορετικά κομμάτια, την ανάγκη για ποικιλία. Αυτό, βέβαια, με την επιφύλαξη ότι το ντύσιμο συνιστά τρόπο έκφρασης, δεν είναι τίποτα άλλο από μια υπερκαταναλωτική συνήθεια. Η λύση είναι να προσφεύγουμε σε έξυπνες κι όχι πολλές αγορές, που ικανοποιούν τις καθημερινές ή και όχι ανάγκες. Όχι, δεν χρειάζεται η γκαρνταρόμπα σου εκατό παντελόνια κι άλλα τόσα φορέματα, σακάκια, ή μπλούζες. Είναι τεχνητές ανάγκες, που υποσυνείδητα έχουν δημιουργηθεί από αυτές τις εταιρείες. Μάλιστα, οι ακριβές και αραιές αγορές μπορούν να λειτουργήσουν ως τροχοπέδη στον υπερκαταναλωτισμό, που διακρίνει πολλούς από εμάς.
Τέλος, μια καλή εναλλακτική για όσους δεν μπορούν να υιοθετήσουν αυτή την συνήθεια, είναι οι μεταποιήσεις παλιών ρούχων ή τα second hand. Πάντως, η νοοτροπία των fast fashion εταιρειών πρέπει να αλλάξει. Κι αν δεν μπορεί να αλλάξει –λόγω της φύσης του–, πρέπει να εξαλειφθεί…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Fast Fashion Statistics and Trends in 2023, blog.gitnux.com, διαθέσιμο εδώ
